dimecres, 28 de desembre del 2022

LIX. Chronicon Rotense.

LIX.

Chronicon Rotense. (Vid. pág. 178.)

Ex Breviario in hac eccl. asservato. 


Pipinus Rex regnavit annos XXXVII.

Karolus Magnus annos XLII.

Lodovicus filius eius annos XXXIIII.

Lotarius annos II.

Carolus frater eius annos XXXVIIII.

Lodovicus annos VI.

Karlemagnus frater eius annos VI.

Carolus de Baugera annos IIII.

Odo annos X.

Fuit ipsa terra sine Rege annos VII. (estuvo esta tierra sin rey 7 años)

Karolus filius Ludovici post Odonem annos XXXIII.

Ludovicus filius eius annos II.

Ugo annos X.

Rodobertus filius eius annos XXXIII.

Haianricus filius eius annos XVIIII. (Enrique, Aianricus)

Philippus annos XLVIII. (48 años de reinado de un rey Felipe francés en Cataluña, y algunos se quejan de los borbones, Bourbon, como Felipe VI actual, o de Felipe V)

In era DCCCCXLIII surrexit in Pampilonia Rex nomine Sancio Garsianis belligerator adversus gentes Ysmahelitarum, multiplices strages gessit Sarracenorum. Idem cepit per Cantabriam Anagerensem urbem usque ad Tutellam (Tudela) omnia castra. Terram quidem Degensem cum oppidis cuncta possedit. Urbem namque Pampilonensem suo juri subdidit, necnon cum castris omne territorium Aragonensem cepit. Dehinc expulsis a finibus suis omnibus Biotenatis XX regni sui anno migravit a saeculo. 

Era DCCCCLXIII sepultos est in Sancti Stephani adi. porticu, regnat cum Christo in polo. = Item filius eius Garsias Rex regnavit annis XLV Benignus fuit et occisiones multas egit Sarracenorum et sic decessit era MVIII. Tumulatus est in castro Sancti Stephani. = Item filius eius Sancius Rex regnavit annis LXV Benignus fuit in omnibus et belligerator contra Sarracenos, desiderator et amator agminum monachorum.

Obiit era MLXXIII sepultus est Onie monasterio. = Item filius eius Ranimirus Rex regnavit annis XXXII. Idem cepit Ripacurciam quam adquisivit a fratre suo Gonsallo quem interfecerunt in Alasquarre

Et dum strenue regeret regnum suum interfectus est a Mauris in obsidione Gradus (Graus). = Item filius eius Sancius Rex regnavit annis XXXII qui dum nobiliter regeret regnum, et esset bonus et pius obiit in obsidione Oscae era MCXXXII. = Item filius eius Petrus Rex regnavit annis VIIII, justus et pius fuit, justitiam dilexit, monasteria ditavit, Sedes episcopales restauravit. Quid multa? In omnibus suis obtimus fuit. Obiit era MCXLII cui successit frater eius Adefonsus et regnavit annis XXX contra omnes belligerator fuit, justitiam dilexit, multa adquisivit armis. Super Sarracenos strages multas egit, numquam habuit pacem cum eis. Insuper Darocham (Daroca), Chalataiu (Calatayud), Caesaraugustam (Zaragoza), Tutelam (Tudela) cum omnibus regionibus suis debellavit et cepit. Obiit era MCLXXII.

Anno MCXLII (1162) obiit Raimundus Berengarius, Comes Barchinonensium et Princeps Aragonensium, qui cepit Illerdam et Fragam et Tortosam et Siuranam cum omnibus finibus earum.

Anno MCXCVI obiit Ildefonsus Rex filius eius qui cepi Castrum Galeph et Montagnana et omnem comitatum Paliarensem.

Anno MCCX (1210) Petrus Rex filius eius anno XV cepit Castellum Daimuz et de Corbo et de Seirellas et de Castello Fabui.

Anno Domini MCCLXXVI (1276). VII kalendas augusti obiit Jacobus Rex (Jaime I de Aragón) qui fuit benignus et pius in omnibus et belligerator contra Sarracenos, et cepit castrum Peniscolae et regnum Maioricarum, Burriana et regnum Valentiae et Murciae cum omnibus finibus earum. Qui vixit annis L et amplius.

Anno MCCVIIII (1209) cruciferi ex precepto Domini Papae ad destruendam gentem hereticorum et coadiutores eorum venerunt in Bederres et in Carcassona et ceperunt eas cum omnibus terminis earum, et interfecerunt Vice Comitem Dominum illius predictae terrae et dedit cruciferis Dominus Papa Ducem et Principem Abbatem Cistellentium (Císter), et ceperunt Benerba et Termens et Pamias et Albi et Caparetum et Zabaurum, et obssederunt Tolosam, et interfecerunt in omnibus praedictis civitatibus et castellis et villis et terris amplius quam centum milia virorum et mulierum cum parvulis suis, et pregnantes mulieres interficiebant, et quosdam excoriabant, et nullus a manibus eorum evadere poterat, et multa alia quae ab eis facta sunt, non possunt enumerari.

LVIII. Die 21 junii. In festo B. Raimundi Roten. Ep. et Conf.

LVIII. 

Die 21 junii. In festo B. Raimundi Roten. Ep. et Conf. (Vid. pág. 178.) 

Ex breviar. ms. ann. 1191 eiusd. eccl. 

Ad Vesp.

Hymnus. 

Confessor Domini gemma luciflua

Raimundus renitet arce politica: 

Cantemus socii dulcia cantica: 

Letentur simul omnia.

Coelesti solio civibus etheris

Stat coram Domino in vice sideris:

Quod sparsit recepit semen in ethere

Concesso sibi foenore. 

Sic vivens viruit non sibi subditus:

Mundanus hic fuit labilis habitus:

Despexit penitus ista superflua, 

Nec dantur lucra debita. 

Ad cuius tumulum morbida corpora

Curantur subito visio reddita:

Coecos clarificat, nexaque lingua 

Sermonem stupet editum.

Auditum reparat, membraque languida,

Confractos elevat, carceris ostia, 

Frangit et aperit ferrea vincula, 

Captivos reddit ad sua.

Haec ergo modulis festa sacerrima

Per mundum celebret plebs pia sedula: 

Nos huius praecibus coelica gaudia

Possimus simul ingredi.

O simplex Deitas annue poscimus

Da nobis veniam nam male viximus,

Purgatos viciis transfer ad ethera

Vivamus tibi per saecula. Amen.

V). Justus ut. = Ad Mag. Aña. Laudibus insignis Raimundus dignus et hymnis sanctorum more micuit Christi sub honore, exemploque pari mereamur et hunc imitari. = Oro. Deus qui in Sanctis tuis semper appares mirabilis, tuam maiestatem humiliter depraecamur ut qui B. Raimundi Confessoris tui atque Pontificis sollempnia veneramur, eius intercedentibus meritis ad optata paradisi gaudia pervenire mereamur. Per. Super Venite. = Christum laudemus, una Domino jubilemus: Qui macula mundum vita decorat Raimundum. Ps. Venite. 

HYMNUM AD NOCTURN. 

Raimundus Pastor bonus 

Hodie coelestia, 

Deo dignus felix pignus,

Transit ad palacia:

Prece cuius mundi huius 

Disrumpamus retia. 

O beate Raimunde, 

Clara gemma Presulum,

Qui pro vita repromissa

Hoc sprevisti saeculum,

Una tecum per te summum

Capiamus ferculum.

Patri Deo unigenito

Sit laus, honor, gratia,

Eius et Unigenito

Sit virtus et gloria,

Una cum Sancto Spiritu

Per eterna saecula. Amen. 

In 1.° Noct.° Aña. Sacris doctrinis datus a puerilibus annis, doctrina fotus primum fuit inde remotus, miliciae mores exercuit atque labores. Ps. Beatus vir. = Aña. Deinde volente Deo vacuus sensu puerili, in melius crevit metit et quae seminat sevit. Ps. Quare frem. = Aña. Mundi fluxa videns quasi stercora terrea ridens quod nichil est sprevit, sub Christi lege quievit. Ps. Dne. quid mul. = V) Justum dedux. = Lectio I. = Beatus igitur Raimundus, vir vitae venerabilis, Barbastrensis Episcopus regali prosapia originem duxit et Durbano opido oriundus fuit. Ab infancia litteris traditus fuit, inde subtractus armiger extitit. Post haec inspirante sibi divina gratia relicta huius mundi milicia ad litterarum rediit studia, et sic doctrinae memor Apostoli, evacuavit quae erant parvuli. R). Magna prole sanctus Raimundus jure Beatus, en habitum mutans et inania quaeque refutans. Pervigil infestum suparavit corporis estum. = V) Viribus et totis viciis de corde remotis, carneque devicta, mundi levitate relicta. Pervigil. = 

Lectio II. = Recepta itaque litterarum disciplina datur Dei servicio in Beati Antonini Fredalici (Fredalacii más arriba) ecclesia regularis disciplinae amplectens studia crescit in Christo penitus respuens terrea quia legerat: Voluntas mundana semper est vana. Laudando miratur in eo juvenilis abstinencia, miratur sacra doctrina. Non curat de terrenis sed ut didicerat sibi domum edificat ex cedrinis et imputribilibus lignis (cedros y leña que no se pudre). Superbiam respuit, humilitatem sibi sociam jungit, quia legerat: Superbis Deus resistit, humilibus autem dat gratiam. Tam adversa quam prospera pacienter sustinuit, quia a bono magistro didicit: In pacientia vestra possidebitis animas vestras. = R) Sacram doctrinam tenuit vitando ruinam, fructiferos morum calles ectando bonorum. Nullum despexit pro persona neque vexit. 

V) Christo devotus divino munere fotus omnia quae legit de Christo facta peregit P. Nullum. = 

Lectio III. = His et consimilibus armis munitus Raimundus Dei famulus suae adolescentiae complens tempus, permansit in praefata Beati Antonini ecclesia, servicio summi Regis intentus. Et quia lux in monte posita abscondi non potuit, bonitas tanti viri Tholosano clero et populo innotuit. Tholosensis igitur clerus eius desiderio accensus Fredalacum venit, et eum ut mos est a Priore eiusdem ecclesiae requiritur, impetrat, gaudens cum eo revertitur. Beatus itaque Raimundus Prior ecclesiae Sancti Saturnini constituitur. Clerus laetatur, Doctorem diligit et veneratur; congaudet plebs Tholosana quod optaverat adepta. Beatus autem Raimundus Dei virtute plenus et gratia diligenter docet et aperit Christi vestigia. = R) O felix valde Pater, o clemens Raimunde, oramus praesto servorum flectibus esto, nos solito more laetemur te genitore. Tecum gaudentes coelesti sede fruentes. V) Nos inopes cerne clementer, crimina sterne, concessa sede coeli maneamus in ede. Tecum. = Gloria. = In II Noc. Aña. Crevit fama viri, voluit Tholosa potiri tanto patrono, tali ditata colono semina non parce sua qui locat etheris arce. Ps. Cum invoc. = Aña. Eligitur, Prior efficitur, Dominoque volente predicat atque docet, gens gaudet docta repente. Ps. Verba mea. = Aña. Acurrunt populi, veniunt sine nomine mixti, iste bonus Doctor monstrat vestigia Christi. Ps. Dne. Dnus. nr. = V) Ecce sacerdos magnus. = Lectio IV. = Beato Raimundo sic perseverante in Dei servicio contigit venerabilem Poncium Barbastrensem Episcopum felicem Deo reddere spiritum. Barbastrenses itaque cannonici suo Pastore orbati contristantur, quem convenientem sibi Pastorem eligant meditantur. Sed accensi divulgata religione Beati Raimundi, inito inter se de Pastore quaerendo consilio, venerabilem Petrum Regem adeunt et ut Beatum Raimundum sibi concedat Episcopum exorant et adquirunt. Misso itaque ad eum nuncio cum litteris sed non notificata causa itineris sibi adeo dicatam Beatus R. venit Yspaniam. = R) Deinde regnum venit beatus homo, Yspaniarum incultos mores ubi reperit ecclesiarum. Omnes illustrat sua quas presentia lustrat. 

V) Dat verbum vitae promittens proemia vitae. V) Omnes. = 

Lectio V. = Adveniente itaque Beato Raimundo, gloriosus Rex Petrus vita destituitur, Adefonsus pater regnum adipiscitur (Pedro I, Alfonso I). Ad cuius curiam Barbastrenses cannonici veniunt, Beatum Raimundum reperiunt, Rege eis concedente eum sibi praeesse pastorem, quamvis eo nolente eliguntur. Beatus itaque Raimundus Barbastrensem civitatem sibi a Deo deditam tam a laicis quam a clericis comitatus venit, indignum se tanti honoris dicit. ¿Quid multa?

A clero et a populo honorabiliter suscipitur, ad ecclesiam ducitur, intromittitur, et sic in pontificali cathedra quamvis invitus et remitens ponitur. = R) Digna loquens digne pertractans cuncta benigne rexit jure datum Barbastri pontificatum. Nil tulit injustum, sibi contulit omne venustum. V) Hic est vir prudens, hic est vir et Ismaelita cuius vita nitet fidei dono redimita. Nil. =

Lectio VI. = Pontificali electione taliter adepta, divina sibi praesidente gratia, venerabili Petro Pampilonensi Episcopo suo in corrigendis existente magistro, pontificalibus sibi ornamentis inpertit, Bernardum Tolosanae (leo Tolotanae) ecclesiae Archiepiscopum, Sanctae Romanae Ecclesiae legatum ob benedictionem accipiendam adit. Qua accepta in Christo letatur, Barbastrensem ecclesiam regreditur, quae in ea inordinata sunt destruit, quae vero ordinanda sunt recte disponit. Ecclesias suae diocesis ut bonus pastor visitat, oves sibi traditas praedicationis verbo consolatur et confortat memor verborum Domini per prophetam dicentis: Ecce requiram oves meas et visitabo illas et coetera. In hoc Beatus Raimundus perseverat, quia a magistro audierat: Qui perseveraverit, salvus erit. Et alibi: Sola laus est inchoantis, sed proemium est perseverantis. His praedictis persistente venerabili Episcopo nudatis pedibus venit ad locum qui dicitur Podium infurcatorum, eum sequente non tam plebe Christianorum sed et Judeorum et Gentilium. Ab utrisque ploratur, sanctus autem Episcopus praedicat et conquaeritur Barbastrensi civitati malediccio, populo se secuto benedicit dicens: Det Deus vobis cor omnibus ut eum colatis et eius voluntatem faciatis. = R) Pontificum gemina mira bonitate repletus floruit in mundo, divino dogmate fretus semper ad optatam tendens sedemque beatam unde fuit cura, datur en sibi vita futura. 

V) Non de terrenis sibi cura fuit, sed egenis applicuit mentem coelestia concupientem. Unde. = Gloria. = In 3.° Noct. Aña. Hic fuit atque pilis vestis circumcisita vilis usus sub pannis ac quatuor et quater annis devota mente solo custode sciente. Ps. Dne. quis. = Aña. Jejunans, orans, vigilans, paciens, quoque plorans Spiritui Sancto fuit aptus munere tanto. Ps. Dne. in virt. = Aña. Denique vir sanctus pius ad bona coelica tantus, cum populo Christi solantis more magistri eius sub sorte pervenit Malacha forte. Ps. Dni. est ter. = V) Amavit. = 

Lectio VII. Evang. Homo peregre. De homilia B. Gregorii Pap. = 

R) Vir sanctus rite reserans solacia vitae ad dignam mortem vocat hoc sermone cohortem. Sancte velle mori vobis continget honori. 

V) Vos ergo morti constanter robore forti vulnera cruda pati fratres estote parati. Sancte. = 

Lectio VIII. Rex Ildefonsus expulit Raimundum sed postea poenituit et a Papa Paschasio secundo venia obtenta, Raimundum restituit. Beatus itaque Raimundus sibi sublata Barbastrensi ecclesia, Rotensem ecclesiam sibi destinat fore pontificalem, donec Deus Judex justus sibi suisque Barbastrensem reddat ecclesiam. Rotensis ecclesia fulget cui Deus talem pastorem indulget, fulget et patria tanti pastoris munita custodia, flet sanctus Episcopus spirituali sponsa viduatus, jejunans, vigilans, orationibus vacans toto mentis affectu quae Dei sunt amplectitur. Cilicia sibi parat, eis inducitur transacto XVI. annorum spacio, non nisi a solo custode sibi conscio comperitur et sic caro spiritui rebellis domatur. O felix beati viri constancia, o mirabilis sancti Praesulis abstinentia a quo tam pacienter devitatur humana gloria. = R) Talia dum tractat, dum vitae semina jactar, temporis ad metas illius pervenit estas Humani moris morbos paciendo doloris. V) Hinc cessit postquam vir sanctus venit ad Oscam, felix in Christo seculo migravit ab isto. Humani. = 

Lectio IX. = Interim Rex Adefonsus Christiano populo comitatus Moabitis subditam intrat Yspaniam, quae dicitur Malacha, venit civitatem. Quos commitatur Beatus Raimundus, suis clericis Deo comendatis et de dileccione Dei et proximi coeterisque operibus misericordiae diligenter instructis: Ibique in redeundo fames valida populo Dei incumbit, plebs christiana debilitatur et languescit, diversis sibi irruentibus penuriis periit. Beatus autem Raimundus omne quod habet eis distribuit, solum sibi retinens unde carnem sustinere possit. Morientes sepelit, viventes autem verbo praedicationis consolatur et alit dicens: Pro Christo mori nullum est dampnum, quia qui pro Christo moritur lucrum suscipit magnum quod occulus non vidit, nec auris audivit nec in cor hominis ascendit et coetera. Et iterum: Preciosa est mors Sanctorum in conspectu Domini. His et multo maioribus consolante populum Dei, Beatus Raimundus ob nimiam carnis afficcionem (afflictionem) more humani corporis debilitatur. Coeteris discedentibus a Malacha redit, Oscensem civitatem venit, infirmitate premitur, et sic ad Rotensem Sedem mititur (falta una t, mittitur). Beatissimi viri adventus et morbus cannonicis Rotensibus nunciatur. Dolentes igitur et flentes Oscam veniunt, Beatum Raimundum ut sibi relatum fuerat reperiunt, plorant, tristantur quos venerabilis Episcopus ut fuerat solitus consolatur. His peractis beatissimus vir vitae sanctissimae Raimundus humanae vitae fine sibi accelerante, osculi data pace, facta confessione ac nostrae redempcionis adorata cruce, dominico sumpto Corpore, illis inposita benedictione, se ipso super se signaculum crucis inprimente a suis cannonicis ut mos est consecrato olei liquore, perungitur, ad ultimum in cinere et cilicio ponitur, beatissimus sancti Praesulis spiritus a beatissimo corpore in Christo felix emititur XI. kalendas julii, ab Angelis suscipitur, in coelum defertur, in numero Sanctorum Confessorum collocatur, et ita beatissimus Raimundus duplici corona quam meruit coronatur, sempiterna vita foeliciter decoratur. Cuius corpus sanctissimum ad Rotensem Sedem deportatur et VIII. kalendas julii honorifice sepelitur anno MCXXVI (1126). Praestante Domino nostro Jhesu Christo auctore fidei nostrae qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat. Sedit autem in episcopatu annis XX et uno, mensibus VIII. diebus XX. = R). Ethera patet, coelestis adest corus, intonat ether, deserit imma soli, sistitur arce poli, agminibus sacris sociatur in ede superna. Mors sibi vita manet debita lucra tenet. V) Omnes gaudete, quae dantur lucra videte, quae sunt felici proemia Pontifici. Mors. = R) Flumine dum quodam potaret femina quaedam, adfuit anticus homini Sathanas inimicus, serpentis more sic illius intrat in ore. Concito sanatur, Raimundus clarificatur. V) Concretus sanguis premittitur, exit et anguis. Concito. = R) Sis nobis ortus, dux, semita, lux, via, portus, Praesul Raimunde qui ters solamen abunde. Qui populo Christi pereunte condoluisti, pacificans que mare, nituit virtus tua clare. V) Fusa sicque prece nos criminis ablue fece. Qui populo. = R) Lux tenebras clemens tibi psallimus, aspice clemens inde inanes manens unde sanctissime vir Raimunde. Qui cecum natum fecisti luce beatum, ergo pater care nobis velis irradiare. V) Ut te ductore sumo pociamur honore. Qui cecum. = In Laudibus Aña Praesul Raimundus a cuncto crimine mundus claret in hac vita, coeli manet arce polita. = Aña. Surdis auditum reparat, claudis quoque gressum, dat coecis visum, dat debilibus quoque nisum. = Aña. Abstrahit inclusos obscuro carcere trusos, ulla sibi poena non est disjuncta cathena. = Aña. Plurima perpessum cito sanat, Doemone pressum noxia cuncta fugat, sibi morborum nichil obstat. = Aña. Ergo laudetur Deus a cunctis, veneretur talia qui sancto dare dignetur Raimundo.

HYMNUS IN LAUD.

Exultantes decantemus 

Deo laudes debitas,

Qui polorum Raimundo

Sedes cum fert inclitas,

Deo dignis quas nos scimus

Solis sanctis debitas.

Felix dies in qua quies

Sibi datur coelica:

Gratulatur et letatur

Omnis plebs angelica:

Ergo homo promat Deo

Cordis oris cantica.

Trinitati sit potestas

Salus individua

Patri, Nato, Paraclito

Qui gubernat omnia

Deus unus in eternum

Mira providencia. Amen.

Ad Beneds. aña. Gaudeat ecclesia tali ditata soffia, laudes Raimundi ferat et per climata mundi etheris arce micat, Dominum plebs haec benedicat. = Ad Primam aña. En doctor magnus resplendet mitis ut agnus, errantum dux est illis quia previa lux est. = Ad tertiam aña. Ut patet altus mons semper, fluit ut liquidus fons, lumine sic certo cognoscitur hic in aperto. = Ad Sextam aña. Ut summo posita resplendet monte lucerna, sic Raimundus resplendet in arche superna. = Ad Nonam aña. O felix Rota tam sancto Praesule docta fulges ecce bono proprio suffulta patrono. = Ad Magnif. aña. Gemma sacerdotum, servorum respice votum ad te, clamantum te toto corde precantum nobis adquire quod te possimus adire.

PROSA.

Corus iste tibi Christe adsit cum letitia.

Cordis, oris melos promat dulci cum melodia.

Gratulari et letari nunc debet ecclesia.

Sic Beati Raimundi celebrent sollempnia

Cuius vita redimita spiritali gratia

Presulatum sibi datum rexit hac custodia.

Voce sincera, praedicatione vera vetans illicita

Promittens lucra fine carencia Sanctis a Deo debita.

Non sua cura mundana fuit vilis gloria

Sed pro vita refutavit mundi quoque vilia.

Caprae pilis composita induit cilicia, (pelos de cabra)

Domuit abstinentia fluxa carnis vicia.

Tandem vita hic mundana destitutus Dei servus, luce

Preclara fulget in arce superna.

Coronatur in gloria duplici corona

Quam meruit hac vita Confessorum cintus zona.

Angelorum dant agmina Domino laudum cantica precepta socia.

Omnis coelestis curia suo concivi obvia cantica dat dulcia.

Ob huius viri merita multa fiunt miracula summi Regis gratia.

Languida sanat corpora, carcerum frangit ostia, ferri rumpit vincula,

Surdis auris officia dat, mutis eloquia,

Illustrat coecha lumina, claudis dat vestigia

Expellitque Doemonia ab obsessis prece sua: haec sunt eius merita Quibus Christi coelestia mereamur gaudia solis Sanctis debita

Que cum summa laetitia cantemus cum gratia omnes una.

Alle. tibi mente pura in excelsis gloria dulcis via. Amen.

Anales de Cataluña, Narciso Feliu de la Peña y Farell (Index)

(Nota del editor : Se corrige parcialmente la ortografía en castellano.)  Imagen: Biblioteca de Catalunya. Llibres Pere Borrás: MCMXIX: D. V...