Es mostren els missatges amb l'etiqueta de comentaris Archivo. Mostrar tots els missatges
Es mostren els missatges amb l'etiqueta de comentaris Archivo. Mostrar tots els missatges

dijous, 20 d’octubre del 2022

XXXV. Códice, colección, cánones, archivo, Santa Iglesia, Seo de Urgel

XXXV. 

Noticia de lo contenido en el Códice de colección de cánones que se guarda en el archivo de la Santa Iglesia de la ciudad de la Seo de Urgel. 

Es un vol. fol. max. escrito en pergamino a fines del siglo XI y acaso alcanzó los principios del siguiente, como se infiere indubitablemente de su carácter. Consta de 292 folios, escritos a dos columnas con limpieza, pero sin lujo de miniaturas e iniciales costosas. Las dos primeras hojas no pertenecen al cuerpo de la colección. Precédela el índice de los cánones antiguos divididos por materias y libros según costumbre, y copiado por el amanuense de los que correrían en su tiempo. Sólo contiene los cinco primeros libros de los diez que se hallan publicados por el Cardenal Aguirre. Están divididos por títulos y son los mismos que se hallan en su Colección de Concilios con alguna levísima diferencia en sus epígrafes. Acompañan a cada libro algunos versos mal limados, los cuales no omitiré en la descripción siguiente. 

Incipit liber primus. = De institutionibus Sanctorum. (edit. Clericorum.) = Titulus I. = De quibus non sunt Clerici ordinandi. = Tit. LX. = Quod nulli liceat quemquam alienum Clericum sive Monachum, laycum vel civem, libertum an servum in sua Ecclesia ordinare vel retinere. = Incipit liber secundus. = De institutionibus Monasteriorum, atque ordinibus poenitentium. 

Postquam sanctifico missos de cespite flores 

Magna opere sacros distinximus ordine campos, 

¿Quo nunc ire jubes, aut quo me tramitte mittis? 

Est bene quod praefixa tenent loca sacra ministri. 

Ad (f. At.) nunc virginum solers dispone cohortem, 

Adstringe viduam, poenitens det corde dolorem. 

Ne lasciva suis reddeat in montibus illa 

Quae adhuc deliciis pollens est mortua vivens. 

Nisu toto, si Dominus vult, ibimus illic 

Quo nos magna jubet oris sententia vestri. 


Tit. XXII. = De proficientium castitate. 


Compinxi turmam celebratus lumine fulvam; 

Quaeve sibi debent ordine cuncta dedi. 

Sistit preclare solidatus virginis ordo, 

Atque decus eius permanet inde sacrum. 

Respexi dignis poenitentem fletibus omnem. 

Curva viduam legibus ipse sacris 

Estne placens inter viatoris cruce subactum 

Condigne quae sunt ponderi dicta manent: 

Haec ad fines te mittat intentio constans, 

Et posteris sceptum fingere sospes opus. 


Incipit liber tertius. = De institutionibus juditiorum et gubernaculis rerum. 


Jussis postquam nostra tuis se lingua subegit 

Hoc dicito citius famulatum mente paravit 

In qua cursi vagum mittemus parte viantem 

Aut comotum libravimus orbe regressu 

Enixo series usque nunc proruit horsu 

Ex hoc incipe juridicos disponere motus 

Hos gutur linguam labium acusantis obunca 

Falsum non toleres indemnem vivere testem 

Judicium judex addiscat promere justum 

Nec minimum vertat juris in parte favoris 

Quisquis enim torquet leges torquetur ad ignes 

Et parva magnus pensavit facta reatus. 


Tit. I. De retinendo suscepto regimine et sollicite peragendo. = Tit. XLIV. 

De quorumcumque libertis ecclesiae commendatis. 


Complevi praecepta sacris inpressa loquellis. 

Adsportans qui quid praecipis ipse tibi 

Putansne recto labuntur crura viatu? 

Aut non alterno fallimur inde pede? 

Derecte vigulus mentem collisit iniquam 

Justitiae telo callida cuncta secans 

Pulcre est infausto punitus crimine mendax 

Ne falsum staret quod veritate periit 

Veridico cuncta congressa est orbita gressu 

Perge vigens error: nullus in antra latet. = Explicit liber tertius. 


Incipit liber quartus. = De institutionibus officiorum et ordine baptizandi. 


Ecce jugi motu plangendi munera portans 

Totum quod statuis implevi mente reclini 

Ammodo quae nostris sternetur semita plantis 

Aut comitemus alacres per clena recursus 

Actenus exerto verborum lingua cucurrit 

Ordine nunc compone coros reboantibus hymnis 

Doce delicti sordes babtismate tolli 

Distingue templis altaria carminatura 

Complere tua concurram cito jussa citatus 

Imperia que animis sacra portabo superbis. 


Tit. I. Quod sibi tantum noceant cum a malis bona ministrantur. = Tit. XL. De inerguminis. 


Altaris aram ritus et cantica templi 

Gaudio festorum concionesque melos 

Usus mensura legis sedesque sacrorum 

Distincte motus rite dedit calamus 

Putasne nostris studiis his letus haberis 

Aut tibi quae placeant emolumenta damus 

Me refovent quaecumque paras me talia mulcent 

His delector ovans quas mihi ponis opes 

Det Dominus Omnipotens nostrum tibi posse placere 

Quod te delectet nos refovere queat. 


Incipit liber quintus. = De diversitatibus nuptiarum et sceterae flagitiorum. 


Quidquid promulgasse tuis fuit inclite jussis 

Certatim tibi tota manus opera remissit 

AEcclesia babtisma choros cantusque libravi 

Post haec pande viam qua noverit ysse viator 

Ex hinc dispone generosi seminis ortum 

Nupta virum teneat vir nuptam lingua recesset 

Nascatur proles comuni velle perhacto 

Utent nuptus opera comuni velle negato 

Nobilis utramque regat sic vita parentis 

Ut teneat ambos post mortem vitae perhennis. 


Tit. I. De non execrandis nuptiis et dispositionibus nuptiarum. = Tit. (espacio largo) De discretione abstinentiae carnium. 


Hasta aquí el índice, al cual se sigue inmediatamente el Concilio Niceno el primero de esta colección con los XX capítulos acostumbrados. Antes de ellos se lee: 


Prephatio (a: Falta en el Cod. G.). = Concilium sacrum venerandi culmina juris 

Condidit et nobis congrua frena dedit 

Ut bene fundatis justo moderamine possit 

Intemerata gerens clericus ordo regi 

Pontifices sumi veterum praecepta sequentes 

Planius haec monitis exposuere suis 

Hinc fidei nostrae se pandit semita et omnes 

Errorum dampnant dogmata sancta vias 

Quisquis Dei fuerit famulus Christique Sacerdos 

Hoc sale conditus dulcia mella fluit. = Explicit. 


Al fin dice que suscribieron los CCCXVIII Obispos por sus nombres y provincias. Sed plerique, añade, studiosi servi Dei magis curam gessere Orientalium Episcoporum nomina describere propter hoc quod Occidens non similiter inquisitionem de haeresibus habuerit. Siguen algunas subscripciones. A esto se siguen los demás Concilios orientales por el orden siguiente. - Synodus Anciritana. Capp. XXV. - Concilium tertium Neocesariensis. Capp. XIII. = Quartum Gangrense Concilium post Nicenum Synodum. Capp. XX. = Quintum Concilium Sardicense CCC. Episcoporum Capp. XVI. = Concilium Antiochenum sextum. Capp. XXV. = Synodus Laodiciae Capp. LVIII. = Synodus quae facta est Constantinopolim adversus heresem Macedonianam ab Episcopis numero C.L. sub Teodosio maiore, Siagrio et Eucherio consulibus Era CCCCXVIII. octavus in ordine. Capp. VII. = Synodus habita Constantinopolim CLXIII Episcoporum extra vicarios XI. qui ad vicem suorum praesulum subscripserunt temporibus Constantini Imperatoris Era DCCXX. = Synodus decimus Ephesina prima CC. Episcoporum habita adversus Nestorium. = Undecimus Calcidonensis Synodus DCXXX. Episcoporum habita contra hereses, et maxime adversus Euticen et Dioscorum, Valentiniano septimo septies et Habieno consulibus Era CCCCLXXXVIIII. = Hasta aquí los concilios del Oriente, en los cuales se hallan por la mayor parte sus actas sinódicas, etc. Pero con pocas susbcripciones de Obispos. = Siguen los concilios Africanos. = Concilium Cartaginis Africae primum. Tituli XII. = Incipit gesta concilii Carthaginensis secundi habiti Era CCCCXXVIII. Tituli XIII. = Idem tertium habitum ab Episcopis numero XLVII. Era CCCCXXXV. Tituli XLVIIII. = Idem quartum habitum ab Episcopis numero CCCCXIIII. Era CCCCXXXVI. Tituli CV. = Idem quintum habitum ab Episcopis LXXIII. Era CCCCXXXVIII. Tituli XV. = Idem sextum gestum sub Era CCCCLIIII. ab Episcopis CCXVII. Tit. XIIII. = Idem septimum XVIII. Episcoporum gestum Era CCCCLVII. cui etiam interfuit praedicta legatio Romanae Eclesiae. Tit V. = Idem octavum in Libitana Urbe habitum CCXIII Episcoporum, Era CCCCLX. Tituli XXV. = Siguen los concilios Franceses.

Concilia Galliae. = Arelatense I. Tit XXII. = Arelatense II. Tit. XXIV. = Arelatense III. Tituli IIII. Valentinum XX. Episcoporum habitum Era CCCCXIII. Tit. IIII. = Taurimantum LXXX Episcoporum, Tituli VII. = Regense LXIII. Episcoporum habitum Era CCCCLXVII. Tituli VIII. = Aurasicum XVI. Episcoporum habitum Era CCCCLXXVIIII. Tituli XXVIIII. = Vasense habitum Era CCCCLXXX. Tituli X. = Vasense II. XVII. Episcoporum. = Agatense XXV. Episcoporum habitum Era DXLIIII. Tituli LXVIIII. = Aurelianense I. XXVIII. Episcoporum Tit. XXVI. = Aurelianense II. Tit. XXXVI. = Synodus Paunensis XXIIII. Episcoporum Tit. XXX. = Idem Carpentoratensis XV. Episcoporum. = Arvernense Tit. XVII. cum Epistola XI. Episcoporum ad Regem Theodebertum. = Aliud Arvernense XXXVII. Episcoporum. Tituli XVI. 

Hucusque Galliae aeclesiasticarum gestarum regulae (a: Hic variantes locis ex cod. Ger. incipiunt.) dispositae sunt. Deinde sequuntur Hispaniae regulae. = Concilium Eliberritanum XVIIII. Episcoporum Constantini temporibus gestum eodem tempore quo Nicena Synodus habita est. 

Tit. I. = De his qui post baptismum Idolis immolaverunt.

Tit. LXXXI. = De foeminarum epistolis. = Al principio de los Cánones dice: Iduum (b: Estas subscripciones al principio de los Cánones ¡n Cod. G.) Maiarum aput Heliberritanum. Al fin: Cum consedissent sancti et religiosi Episcopi in Eclesia Heliberritana, id est Foelix Episcopus Accittinus (c: G. Accitanus.). = Osius Episcopus Cordovensis (d: G. Cordobensis.). = Savinus Episcopus Spalensis. = Camerinus Episcopus Tuccitanus. = Sinagüis Episcopus Epagrensis. = Secundinus Episcopus Kastolenus (a). = Pardus Episcopus Mentesanus. = Flavianus Episcopus Heliberritanus. (b) = Cantonius Episcopus Corsittanus (c). = Liberius Episcopus Emeretensis. = Valerius Episcopus Caesaraugustanus. = Decentius Episcopus Legionensis. = Melantius Episcopus Toletanus. = Januarius Episcopus de Fiblaria. = Vincentius Episcopus Ossonobensis. = Quintianus Episcopus Elborensis. = Successus Episcopus de Heliocroka (d). = Eutinianus Episcopus Bastitanus. = Patricius Episcopus Malacitanus. = Restitutus Praesbiter Elehepora (e). = Natalis Prbr. Ursona. = Maurus Prbr. Iliturgi. = Lamponianus de Karula (f). = Barbatus de Adjungi. = Felicissimus de Ateva. = Leo Acinippe. = Liberalis de Eliocroca. = Januarius à Lauro. = Januarianus Barbe. = Victorinus Hegabro. = Titus Avinae. = Eucharius (g) Municipio. = Silvanus Segalbinia. = Victor Ulia. = Leo Gemella. = Luxurius Dedrona. = Eumancius (h) Solia. = Eutices Cartaginensis. = Januarius Urci. = Turrinus Castelona. = Emeritus Baria. - Clementianus Ossigi. = Julianus Corduba (i),

Concilium Terragonense, X Episcoporum habitum Era DLIIII. 

Tit. I. = Ut etiam ad proximas sanguinis clerici cum testimonio vadant. = Tit. XIII. = Ut Episcopus Diocesanos clericos (j) et quosdam ex laycis convenire litteris ad Synodum moneat. = In nomine Christi habita Synodus Terragona (t, al pie es una l) anno V. Teoderici Regis consulatu Petri sub die VIII Idus Novembris. = Subscripciones Episcoporum. = 


(a) G. Castolonus. 

(b) Eliberritanus.

(c) Corsutanus. 

(d) G. Eliocroca. 

(e) G. de Epora. 

(f) G. de Carula.

(g) G. Eucarius.

(h) G. Cumantius. 

(i) G. Cordoba. - Hae postremae subscriptiones ab illa Leo Gemalla alio ordine scribuntur in G.

(j) G. Pbros. 

(l) G. Tarracona anno sexto Teodorici.


Johannes in Christi nomine Episcopus Terragonensis (a) civitatis constitutiones à nobis (b) factas subscripsi. = Paulus in Christi nomine Episcopus Impuritanae civitatis. = Ector Episcopus Kartaginensis (c) Metropoli ss. = Frontianus Episcopus Gerundensis ss. = Agrivius (d) Episcopus Barchinonensis ss. = Orontius Episcopus Eliberritanae civitatis ss. = Vincencius Episcopus Caesaraugustanae civitatis ss. = Ursus Episcopus Tortosanae (e) civitatis ss. = Cinidius Episcopus Ausonae (f) ss. = Nifridius in Christi nomine minimus Sacerdotum constitutiones Sanctorum Canonum Sanctae Eclesiae Egarensis minister ss. 

Concilium Gerundense VII. Episcoporum habitum Era DLV.

Tit. I. Ut unaquaeque provintia in officio ecclesiae unum ordinem teneat. = Tit. X. Ut omnibus diebus vespertinis et matutinis oratio dominica dicatur. = In Christi nomine Synodus habita apud Gerundam (g) anno VII. Theoderici Regis VI. Idus junii Agapeto V. C. Consul. = Subscriptiones Episcoporum. = Johannes in Christi nomine Episcopus subscripsi. = Frontinianus in Christi nomine Episcopus ss. = Paulus in Christi nomine Episcopus ss. = Agricius in Christi nomine Episcopus ss. = Cinidius in Christi nomine Episcopus ss. = Nifridius in Christi nomine Episcopus ss. = Oroncius in Christi nomine Episcopus ss. 

Concilium Caesaraugustanum XII. Episcoporum. 

Tit. I. Ut foeminae fideles à virorum alienorum coetibus separentur. = Tit. VIII. Ut ante XL. annos sanctimoniales virgines non velentur. = (Deest in corpore.)

Exemplum sententiarum Episcoporum concilii Caesaraugustani IIII. Nonas Octobris Caesaraugusta in secretario residentibus Episcopis Hitadio = Helfino (h) = Euticio = Ampelio = Augentio = Lutio = Etacio (i) = Splendonio = Valerico = 


(a) G. Terraconensi. 

(b) G. subscriptas. 

(c) G. Cartaginensis. 

(d) G. Agricius. 

(e) G. Dertosane. 

(f) G. Ausonitane civitatis 

(g) G. Ierunda.

(h) G. Litaddio. Delfino. 

(i) G. Lucio, Stacio.


= Subscriptiones. = Celsinus in Christi nomine Episcopus haec constituta subscripsi. = Justinianus in Christi nomine etc. Episcopus ss. = Reparatus similiter Episcopus ss. = Setabius similiter ss. = Benagius simil. ss. = Ampelius sim. ss. = Salustius, Archidiaconus Vicarius Domini mei Marcelli Episcopi ss.

Concilium Toletanum I. XVIIII. Episcoporum habitum.

Tit. I. De praesbyteris et diachonibus si post ordinationem filios genuerint. = Tit. XXI. De regulis fidei catholicae contra Priscilianos. = Subscriptiones Episcoporum. = Patruinus Episcopus subscripsi. = Marcellus Episcopus ss. = Lucinianus Episcopus ss. = Severus Episcopus ss. = Ilarius Episcopus ss. = Ortigius Episcopus ss. = Lampius Episcopus ss. = Florus Episcopus ss. = Eustochius (a) Episcopus ss. = Lampadius Episcopus ss. = Afrodisius Episcopus ss. = Jocundus Episcopus ss. = Leonas Episcopus ss. = Olimpius Episcopus ss. = Asturius Episcopus ss. = Serenus Episcopus ss. = Leporius Episcopus ss. = Aurelianus Episcopus ss. = Exuperantius Episcopus ss. = Al principio de los cánones dice: Constitutio concilii Episcoporum Toleto habiti Arcadii, Honoriique temporibus Era CCCCXXXVIIII. sub die VII. Iduum Septembrium Stilicone consule.

Toletana synodus secunda.

Tit. I. De his qui parentes ab infantia in clericatus officio manciparunt si postea voluntatem habeant nubendi.

Tit. V. De his qui proximis suis se copulant ut à communione separentur. = In nomine Domini nostri Jesuchristi. Sinodus habita in civitate Toletana apud Montanum Episcopum sub die XVI. Kalend. junii anno V. regni Domni nostri Alarici Regis (b) Era DLXV. = Subscriptiones Episcoporum. = Montanus in Christi nomine Episcopus his constitutionibus (falta la n de cons) adquievi, relegi et subscripsi die et anno quo supra. (c) = Paulus Episcopus his statutis, etc. = Domicianus Episcopus similiter. = Marracinus Episcopus in Christi nomine ob causam fidei catholicae in Toletana urbe exilio deputatus sanctorum fratrum meorum constitutionibus interfui etc. = Nifridius Episcopus in Christi nomine ecclesiae catholicae Egerensis hanc 

(a) G. Eustocius. 

(b) G. Amalarici. 

(c) G. addit. Cannonius Episcopus his statutis, etc. 

Simposio = Carterio = et Hidatio (a). = Ab universis dictum est recitentur sententiae. Lucius Episcopus dixit. = Siguen los cánones.

Concilium Hilerdense VIII. Episcoporum. (b)

Tit. I. De his qui altario ministrant; ut a sanguine omni abstineant. = T¡t. XVI. Si Sacerdos moritur, quid de rebus ecclesiae observetur. = Synodus habita in conventu Hilerdensi anno XV. Theuderici Regis (c) sub VIII. Idus Augusti. = Subscriptiones Episcoporum. = Sergius (d) in Christi nomine Episcopus has constituciones secundum quod nobiscum fratribus nostris Deo inspirante complacuit relegi et subscripsi. = Justus in Christi nomine Episcopus hiis constitutionibus interfui et ss. = Casoncius in Christi nomine Episcopus his statutis interfui et ss. = Johannes in Christi nomine Episcopus his statutis interfui et ss. = Paternus in Christi nomine Episcopus catolicae ecclesiae Barchinonensis adquievi et ss. = Maurulio in Christi nomine Dortosanae (e) ecclesiae catholicae Episcopus adquievi et ss. = Maurus (f) in Christi nomine Episcopus Ecclesiae Agarensis his deffinitionibus interfui et ss. = Gratus in Christi nomine Presbiter directus a Domino meo Stabilio Episcopo his statutis interfui et ss. (g) = Frebruarius in Christi nomine Episcopus Ecclesiae Hilerdensis his constitutionibus interfui et ss. 

Concilium Valletanum (h) VI Episcoporum habitum Era DLXXXIII. 

Tit. I. Ut Evangelium post epistolam (i) legatur. = Tit. VII. Ut clericum alienum nullus ordinet, nec sit clericus qui non spoponderit locum ubi sit delegatus. = Anno 

XV. Teudorici (j) Regis sub die II. Idus novembris in nomini nostri Jhesuchristi Valles in concilium congregati. 


(a) G. Udacio. 

(b) G. Cod. add. era D.LXXXIIII.

(c) G. Teudi Regis. 

(d) G. Sergis. 

(e) G. Dertosane

(f) G. Taurus. 

(g) Haec subscriptio Grati Pbri. ultimo loco ponitur in cod. G.

(h) i. e. Valentin. (V. Flórez en Valencia.)

(i) G. Apostolum. 

(j) G. Teudi. 


constitutionem consacerdotum meorum in Toletana Urbe habitam cum post aliquantum temporis advenissem salva auctoritate priscorum kanonum relegi, probavi et ss. = In Christi nomine Justus Ecclesiae catholicae Urgellitanae Episcopus hanc, etc., similiter. = Siguen las cartas de Montano obispo Hispalense Fratribus filiisque territori Hispalitani y a Toribio.

Toletana Synodus III. LXII. Episcoporum in qua Arriana heresis in Hispania condempnatur.

In nomine Domini nostri Jesuchristi anno regnante IIII gloriossisimo atque piissimo et Deo fidelissimo Domno Recaredo (a) Rege die VIII. Iduum Maiarum Era DCXXVII, haec Sancta Synodus habita est in civitatem regiam Toletanam ab Episcopis totius Hispaniae vel Galliae qui infra subscripti sunt. = Subscriptiones Episcoporum. = Ugnas Episcopus in Christi nomine anathematizans heresi Arrianae dogmata superius dampnata fidem hanc sanctam katholicam quam in Ecclesia katholica veniens credidi manu mea de toto corde subscripsi. = Murila in Christi nomine Episcopus similiter. = Uvilisclus (b) in Christi nomine Episcopus similiter. = Sunila in Christi nomine civitatis Ephesi Episcopus similiter. = Gardingus in Christi nomine civitatis Ephesisis (c) Episcopus refutans credensque similiter. = Beccilla in Christi nomine civitatis Lucensis Episcopus spernens, tenensque similiter. = Arvittus in Christi nomine civitatis Portugalensis (d) Episcopus dampnans, amplectensque similiter. = Fruisclus in Cristi nomine civitatis Detorsanae (Dertosanae) Episcopus execrans, dampnansque similiter. = Similiter et reliqui Praesbyteri et Diachoni ex herese Arriana conversi subscripserunt. = Signum Gussini viri illustri proceri ss. = Fonsa vir illuster anathematizans ss. = Afrida (e) vir illuster anathematizans ss. = Aila vir illuster anathematizans ss. = Ella vir illuster anathematizans ss. = Similiter et omnes seniores Gothorum subscripserunt ss. 

Tit. I. De observatione priorum kanonum. 

(a) G. Recharedo.

(b) G. Uviligisclus.

(c) G. Tudensis. 

(d) C. Portucalensis. 

(e) G. Afrila. 

Tit XXII. (a) Ut ballematie et turpes cantici prohibendi sint in sanctorum sollempnitatibus. = Subscriptiones Episcoporum. = Flavius Recharedus Rex hanc deliberationem quam cum sancta definivimus synodo confirmans subscripsi. = Masona in Christi nomine ecclesiae catholicae Emeritensis (Emérita Augusta, Mérida) Episcopus Metropolitanus provintiae Lusitaniae his constitutionibus quibus in urbe Toletana interfui annuens subscripsi. = Eufimius in Christi nomine ecclesiae catholicae Toletanae Metropolitanus Episcopus provintiae his etc. = Leander in Christi nomine ecclesiae catholicae Spalensis Metropolitanus Episcopus Provintiae Bethicae his etc. = Pantardus (b) in Christi nomine ecclesiae catholicae Bracharensis Metropolitanus Provintiae Galleciae Episcopus his constitutionibus quibus in urbe Toletana interfui annuens tam pro me quam pro fratre meo Nitigiosio Episcopo de civitate Lucho ss. = Migecius in Christi nomine Narbonensis Ecclesiae Metropolitanus Episcopus Galliae provintiae his ut supra. = Ugnas in Christi nomine Barchinonensis Episcopus his, etc. = Murila in Christi nomine Valentinae Episcopus ecclesiae his, etc. = Andonius in Christi nomine ecclesiae Oretanae Episcopus subscripsi. = Sedatus in Christi nomine Biterrensis (c) Ecclesiae Episcopus ss. = Dalmacius (d) in Christi nomine Pascensis (e) ecclesiae Episcopus ss. = Johannes Mentesanae Ecclesiae Episcopus ss. = Mutto Setabitanae Ecclesiae Episcopus ss. = Petrus Ossobennensis Eclesiae Episcopus ss. = Stephanus Tirassonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Gabinus Oschensis (f) Ecclesiae Episcopus ss. = Neufila Tudensis Ecclesiae Episcopus ss. = Paulus Olisibonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Sofronius Egarensis Eclesiae Episcopus ss. = Joannes Egabrensis Ecclesiae Episcopus ss. = Benenatus Helenensis Ecclesiae Episcopus ss. = Polibius Hilerdensis Ecclesiae Episcopus ss. = Joannes Dumiensis Ecclesiae Episcopus ss. = Proculus Segobriensis Ecclesiae Episcopus ss. = Ermaricus Janiobrensis (g) 

(a) G. XXIII.

(b) G. ante hunc Migecius.

(c) G. Beterrensis. 

(d) G. Palmacius. 

(e) G. Pacensis. 

(f) G. Oskensis. 

(g) G. Laniobrensis. 

Ecclesiae Episcopus ss. = Simplicius Caesaraugustanae Ecclesiae Episcopus ss. = Constantius Portucalensis Ecclesiae Episcopus ss. = Simplicius Urgellitanae (a) Ecclesiae Episcopus ss. = Asteris Aucensis Ecclesiae Episcopus ss. = Agapius Cordobensis Ecclesiae Episcopus ss. = Stephanus Eliberritanae Ecclesiae Episcopus ss. = Petrus Archabicensis Ecclesiae Episcopus ss. = Wiligisclus Valentinae Ecclesiae Episcopus ss. = Johannes Belensis (b) Eclesiae Episcopus ss. = Sunila Besensis Eclesiae Episcopus ss. = Philippus Lamicensis Ecclesiae Episcopus ss. = Aquilinus Ausonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Dominicus Hiriensis Ecclesiae Episcopus ss. = Sergis Karchassonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Basilius Hilipensis Ecclesiae Episcopus ss. = Leutherius Salamanticensis Ecclesiae Episcopus ss. = Eulalius Ithalicensis (c) Ecclesiae Episcopus ss. = Julianus Derthosanus Episcopus ss. = Froisclus Episcopus ss. = Theodorus Vastitanus Episcopus ss. = Petrus Iliberritanus Episcopus ss. = Beccila Lucensis Episcopus ss. = Petrus Segobiensis Episcopus ss. = Gardingus Tudensis Episcopus ss. = Tigridius Agathensis Episcopus ss. = Argio Portugalensis (d) Episcopus ss. = Lilliolus Accitanus Episcopus ss. = Celsinus Valentinus Episcopus ss. = Theodorus Castolonensis Episcopus ss. = Belatus Tuccitanus Episcopus ss. = Protogenes Sagontiae Episcopus ss. = Mummus Kalachorritanae (e) Episcopus ss. = Alicius Gerundensis Episcopus ss. = Possidonius Eminiensis Episcopus ss. = Talarius Astoricensis Episcopus ss. = Agripinus Lutevensis (f) Episcopus Provintiae Galliae ss. = Lilliolus Pampalonensis (g) Episcopus ss. = Gaianus Archipresbiter Empuritanae Ecclesiae agens vicem Domini mei Fructuosi Episcopi. = Servandus Diaconus Astigitanae Ecclesiae agens vicem Domini mei Pergasi Episcopi ss. = Ildemirus Archipraesbiter Auriensis Ecclesiae agens vicem Domim mei Lopati Episcopi ss. = 

(a) G. Urgillitanae. 

(b) Certe Valeriensis. (V. Flórez en Valeria.)

(c) G. Ilaliensis.

(d) Argiowittus Portucalensis.

(e) Mummius Calohorritane. 

(f) G. Lutubensis.

(g) G. Pampilonensis. (Pamplona, Pampilona; pamplonés)

Eugenesias in Christi nomine Archidiaconus Ecclesiae Magalonensis agens vicem Domini me Boeti Episcopi ss. = Valerianus Archidiaconus Ecclesiae Nemausensis (a) agens vicem Domini mei Peladi Episcopi ss. = Hállanse al fin las Homilías de San Leandro in laudem Ecclesiae ob conversionem gentis. 

Synodus IV. Toletana LXVI. Episcoporum habita.

Tit. I. = De evidenti catholicae fidei veritate.

Tit. LXVII. = De comonitione plebis ne in Principes delinquantur, etc. = En el cuerpo llega hasta el tit. LXXVII, y este es el último del índice que está diminuto. = Gesta Synodalia in Toletana urbe apud concilium LXVI. Episcoporum Hispaniae et Galliae provintiarum edita anno III. regnante domino nostro gloriossisimo principe Sisenando die nonis decembris era DCLXXI. = Subscriptiones Episcoporum. Ego Isidorus in Christi nomine Ecclesiae Hispalensis Metropolitanus Episcopus haec statuta subscripsi. = Sclua Narbonensis Metropolitanus Episcopus ss. = Stephanus Emeritensis Metropolitanus Episcopus ss. = Justus Ecclesiae Toletanae Metropolitanus Episcopus ss. = Julianus Ecclesiae Bracharensis Metropolitanus Episcopus ss. = Audax Ecclesiae Terragonensis Metropolitanus Episcopus ss. = Stephanus Ausonensis Episcopus ss. = Petrus Biterrensis (b) Episcopus ss. = Accutulus Helenensis Episcopus ss. = Honnitus (c) Gerundensis Episcopus ss. = Calantius Palentinus Episcopus ss. = Clarentius Accitanus Episcopus ss. = Vigithinus Bigastrensis Episcopus ss. = Sisulphus Impuritanus (d) Episcopus ss. = Bonifa Cauriensis Episcopus ss. = Hilarius Complutensis Episcopus ss. = Eusebius Bastitanus Episcopus ss. = Gabinus Calagorritanus (e) Episcopus ss. = Johannes Heleplensis Episcopus ss. = Sisisclus Helborensis Episcopus ss. = Marcelus Urcitanus Episcopus ss. = Deodatus Agabrensis (f) Episcopus ss. = Johannes Derthosanus Episcopus ss. = Eusebius Valeriensis Episcopus ss. = Leodefredus Cordovensis Episcopus ss. = Jachobus Mentesanus Episcopus ss. = Germanus Dumiensis Episcopus ss. = 

(a) G. Neumasensis. 

(b) G. Beterrensis. 

(c) G. Nonnitus. 

(d) G. Sisulfus Emporeatanus.

(e) G. Calahorritanus.

(f) G. Egabrensis. 


Samuel Hiriensis Episcopus ss. = Profuturus Lamecensis Episcopus ss. = Servus Dei Chalabriensis (a) Episcopus ss. = Montensis Egithaniensis Episcopus ss. = Remesanius Nemausensis (b) Episcopus ss. = Concordius Asturicensis Episcopus ss. = Ranarius Urgellitanus (c) Episcopus ss. = Eugenius Egarensis Episcopus ss. = Florentinus Sisabitanus Episcopus ss. = Theodigius Abhelensis Episcopus ss. = Abentius Astigitanus Episcopus ss. = Poemenius (d) Asidonensis Episcopus ss. = AEtherius Heliberritanus (e) Episcopus ss. = Anatholius Lutevensis (f) Episcopus ss. = Fructuosus Hilerdensis Episcopus ss. = Perseverantius Castilonensis Episcopus ss. = Mustacius Valentinus Episcopus ss. = Viaricus Olissiponensis Episcopus ss. = Antonius Egobriensis Episcopus ss. = Ansiulfus Portugalensis Episcopus ss. = Serpentinus Ilicitanus ss. = Suabila Oretanus ss. = Metopius Brithaniensis ss. = Anastasius Tudensis ss. = Elpidius (g) Thirassonensis ss. = Osdulfus Osenssis ss. = Braulio Caesaraugustanus ss. = Ansericus Segobiensis ss. = Ildisclus Segonthiensis ss. = Eparcius Hitalicensis ss. = Laussus Besensis ss. = Modanus (h) Pacensis ss. = Hiccila Salamanticensis ss. = Vasionius (i) Lucensis ss. = Egila Uxumensis ss. = Centaurus Praesbyter Vicarius Fidenti Tuccitani Episcopi ss. = Renatus Archipraesbyter Vicarius Ermulfi Colimbriensis (j) Episcopi ss. = Marchus Praesbyter Vicarius DD. (k) Auriensis Episcopi ss. = Johannes Praesbyter Vicarius Severi Barchinonensis Episcopi ss. = Domarius Archidiaconus Vicarius Carteri Archavicensis Episcopi ss. = Stephanus Archidiaconus Vicarius Genesi Magalonensis Episcopi ss. = Donnellus Archidiaconus Vicarius Sollemni Karcassonensis Episcopi ss. 

(a) G. Calabriensis.

(b) G. Remesarius Neumas.

(c) G. Orgelletanus.

(d) G. Pemenius.

(e) G. Eterius Eliberr. 

(f) G. Lutibensis.

(g) G. Ilpidius. 

(h) G. Modarius. 

(i) G. Vasconius. 

(j) G. Conimbriens. 

(k) David. 


Concilium Toletanum V. Episcoporum XX. Era DC.LXXIIII. anno I. Domini nostri Quintilani Regis. (Chintila)

Tit. I. = De institutione novarum Letaniarum.

Tit. IX. = De favore Principis concilii ad clamationem concesso. = Subscriptiones Episcoporum.

Ego Eugenius Dei miseratione Toletanae Ecclesiae provintiae Kartaginensis Metropolitanus Episcopus his comunibus decretis annuens subscripsi. = Ego Conantius Sanctae Eclesiae Palentinae Episcopus similiter. = Ego Clarentius Accitanus Episcopus simil. = Ego Bigithinus Bigastrensis Episcopus ss. = Ego Eusebius Vastitanus (a) Episcopus ss. = Ego Hilarius Complutensis Episcopus ss. = Ego Marcellus Arcitanus Episcopus ss. = Ego Florencius Sitabitanus Episcopus ss. = Ego Braulio Caesaraugustanus Episcopus ss. = Ego Ola Barchinonensis (b) Episcopus ss. = Ego Hilpidius Thirassonensis Episcopus ss. = Ego Mustacos Valentinus Episcopus ss. = Ego Viaricus Olisiponensis Episcopus ss. = Ego Jacobus Metesanus (c) Episcopus ss. = Eusebius Valeriensis Episcopus ss. = Serpentinus Hilacitanus (d) Episcopus ss. = Suabila Oretanus Episcopus ss. = Amanungus Aucensis Episcopus ss. = Egila Oxumensis Episcopus ss. = Ansericus Segobiensis Episcopus ss. = Ildisclus Segontiensis Episcopus ss. = Antonius Dianiensis Episcopus ss. = Aspalius in Christi nomine praesbiter agens vicem Domini mei Perseveranti Episcopi his decretis annuens ss. = Petrus Diachonus agens vicem Domini mei Antonii Episcopi ss.

Concilium Toletanum VI. universale in Ecclesia S. Leocadiae Martyris sub die V. idus januarii anno gloriosi regis et triumphatoris in Christo Chintillani secundo (Chintila II) era DC.LXX septima. 

Tit. I. = De plenitudine fidei catholicae.

Tit. XX. = De gratiarum actionibus in confirmatione concilii Deo et Principi datis. = Subscriptione (subscriptiones : suscripciones, en plural) Episcoporum. 

Ego Scluva etsi indignus Narbonensis Episcopus in his constitutionibus a nobis editis subscripsi. = Ego Julianus Ecclesiae Bracharensis Episcopus similiter. = 


(a) G. Bastitanus. 

(b) G. Barcinonensis.

(c) G. Mentesanus. 

(d) G. Ilicitanus. 


Ego Honoratus Spalensis Episcopus similiter. = In nomine Domini ego Protasius sanctae primae Sedis Terragonensis (a) Ecclesiae immerito Episcopus ss. = Ego Chonantius (b) Ecclesiae Palentinae Episcopus ss. = Vitiginus (c) Bigastrensis Episcopus ss. = Accutulus Helenensis Episcopus ss. = Johanes Heleplensis Episcopus ss. = Sesullus Impuritan (d) Episcopus ss. = Leudefredus (e) Cordobensis Episcopus ss. = Bonifa Cauriensis Episcopus. = Eusebius Bastithanus Episcopus. = Hilarius Complutensis Episcopus. = Jacobus Metesanus (f) Episcopus. = Johannes Dertosanus Episcopus. = Sisisclus Elborensis Episcopus. = David Auresinus Episcopus. = Elpidius Thirassonensis Episcopus. = Osdulfus Oscensis Episcopus. = Fructuosus Hilerdensis (g) Episcopus. = Deodatus Egabrensis Episcopus. = Profuturus Lamicensis Episcopus. = Pimenius Asidonensis Episcopus. = Servus Dei Calabriensis Episcopus. = Anatholius Lutevensis (h) Episcopus. = Suabila Oretanus Episcopus. = Monttensis Egitaniensis Episcopus. = Ilcila Salamanticensis Episcopus. = Asiulfus Portugalensis Episcopus. = Serpentinus Helicitanus Episcopus. = Braulio Caesaraugustus (Caesaraugustanus) Episcopus. = Ansericus Segobiensis Episcopus. = Viaricus Olisiponensis Episcopus. = Guda Tuccitanus Episcopus. = Anastasius Tudensis Episcopus. = Egila Uxomensis Episcopus. = Ildisclus Segotiensis Episcopus. = Vaschonius (i) Lucensis Episcopus (j). = Epartius Italicensis Episcopus. = Renatus Chonimbriensis Episcopus. = Dunila Malacitanus Episcopus. = Oscandus Asturicensis Episcopus. = Justus Accitanus Episcopus. = Domninus Ausonensis Episcopus. = Gothomarus Iriensis Episcopus. = Farmus Vesensis Episcopus. = Ola Barchinonensis (k) Episcopus.


(a) G. Terraconensis. 

(b) G. Conantius.

(c) G. Vigitinus. 

(d) G. Sesuldus Emporedanus.

(e) G. Leodefredus.

(f) G. Mentesanus.

(g) G. Ilerdensis.

(h) G. Anatolius Lutebensis.

(i) G. Vasconius.

(j) G. addit: Amanungus Aucensis.

(k) G. Oia Barcinonensis. 

= Guindisclus (a) Presbyter agens vicem Coronti (b) Episcopi Emeritensis. = Guamba (c) Diaconus qui et Petrus agens vicem Antonii Episcopi Segobriensis. = Domarius Presbyter agens vicem Karteri Episcopi Archabicensis (d). = Citronius Presbyter agens vicem Gabini Episcopi Kalagorritani (e). = Severinus (f) Diaconus agens vicem Mustaci Episcopi Valentinae Ecclesiae.

Concilium Toletanum VII. = In nomine Domini Synodale Decretum in Toletana urbe XXX. Episcoporum Concilium gestum anno V. clementissimi Domini nostri Chindasvinti Regis die XV. Kalend. novembris era DC.LXXXII.

Tit. I. = De refugis atque perfidis Clericis sive laycis.

Tit. VI. = De convicinis Episcopis in urbe regia commorandis. = Subscriptiones Episcoporum.

Horontius in Christi nomine Sanctae Ecclesiae Emeritensis Metropolitanus Episcopus haec statuta definiens ss. = Ego Antoninus (g) Dei misericordia Sanctae Hispalensis Ecclesiae Metropolitanus Episcopus ss. similiter. = Eugenius Sanctae Ecclesiae Toletanae Episcopus similiter. = Protasius Terragonensis Ecclesiae Metropolitanus similiter. = Hilarius Complutensis Episcopus similiter. = Sisisclus Elborensis Episcopus similiter. = Ricimirus Dumiensis Episcopus similiter. = Deodatus Egabrensis Episcopus similiter. = Eparcius Hitalicensis (h) Episcopus similiter. = Stephanus Astigitanus Episcopus similiter. = Tagoncius Valeriensis Episcopus similiter. = Egila Uxumensis (i) Episcopus similiter. = Ansericus Segoviensis Episcopus similiter. = Guidericus (j) Segontiensis Episcopus similiter. = Winibal Hilicitanus (k) Episcopus similiter. = Maurusiu Oretanus Episcopus similiter. = Estocius Abhelensis Episcopus similiter. 

(a) G. Gundisclus. 

(b) G. Oronti. 

(c) G. Wamba. 

(d) G. Carteri Episcopi Arcabicensis. 

(e) G. Calagorritani. 

(f) G. Siverinus. 

(g) G. Antonius. 

(h) G. Italicensis. 

(i) G. Oxomensis. 

(j) G. Widericus. 

(k) G. Ilicitanus.

= Johannes Cauriensis Episcopus similiter. = Egeredus Salamanticensis Episcopus similiter. = Servus Dei Calabriensis Episcopus similiter. = Waschonius (a) Lucensis Episcopus similiter. = Gothmarus Hiriensis (b) Episcopus similiter. = Farmus Vescensis (c) Episcopus similiter. = Sonna Brithaniensis Episcopus similiter. = Gudesteus Auriensis Episcopus similiter. = Witiaricus Lametensis Episcopus similiter. = Armenius Egitanus Episcopus similiter. = Adimirus Tudensis Episcopus similiter. = Anianus Valentinus Episcopus similiter. = Donum Dei Empuritanus Episcopus similiter. = Ego Valentinianus Archipraesbyter agens vicem Domini mei Leudefredi Cordobensis Episcopi haec statuta definiens subscripsi. = Crispinus in Christi nomine Abbas agens vicem Domini mei Candidati Episcopi Astoriensis (d) ss. = Guiliesus Praesbyter agens vicem Domini mei Pimeni Episcopi Asidonensis ss. = Paullus Praesbyter agens vicem Domini mei Nefidio Lisponensis (e) Episcopi ss. = Magnus Praesbyter agens vicem Domini mei Marci Episcopi Castelonensis haec statuta definiens ss. = Constantius praesbyter agens vicem Domini mei Teuderedi Episcopi Pacensis ss. = Reparatus Praesbyter agens vicem Domini mei Coetheri (f) Episcopi Heliberritani ss. = Clemens Diaconus agens vicem Domini mei Johannis Episcopi Heliplensis ss. = Ambrosius Diachonus agens vicem Domini mei Giberici Episcopi Mentesani ss. = Egila Diachonus agens vicem Domini mei Bitigini Episcopi Bigastrensis ss. = Matacellus (g) Diachonus agens vicem Domini mei Dumilani (h) Episcopi Malacitanae Ecclesiae subscripsi.

In nomine Domini gesta Synodalia LII. Episcoporum in urbe regia celebrata die VII. Kalendarum Januariarum Era (espacio largo) anno V. Orthodoxi atque gloriosi et vera clementiae dignitate perspicui Recensvinti Regis. = Item subscriptiones Episcoporum. = Horontius Emeritensis Metropolitanus Episcopus. 

(a) G. Vaschonius.

(b) G. Gotomarus Iriensis. 

(c) G. Besensis.

(d) G. Nefridi Olisiposensis Episcopi.

(e) G. Candidati Episcopi Astoriensis. 

(f) G. Etheri Episcopi Eliberritani.

(g) G. Mattacellus. 

(h) G. Dunilani. (En el original las notas g y h están cambiadas, pone la h antes de la g.)

= Antonius Hispalensis Metropolitanus Episcopus. = Eugenius regiae urbis Episcopus. = Potamius Bracharensis Episcopus. = Gabinus Chalagorritanus Episcopus. = Epartius Italicensis Episcopus. = Ansericus Segobiensis Episcopus. = Dumila (a) Malacitanus Episcopus. = Dato (b) Jerundensis Episcopus. = Stephanus Agitanus Episcopus. = Tagoncius Valeriensis Episcopus. = Donum Dei Impuritanus Episcopus. = Winibal Helicitanus Episcopus. = Johannes Cauriensis Episcopus. = Floridius Segobiensis (c) Episcopus. = Egeredus Salamanticensis Episcopus. = Marchus Castelonensis Episcopus. = Georgius Agathensis Episcopus. = Vincentius Tucitanus Episcopus. = Sclua Egitaniensis Episcopus. = Guidericus Segontinus Episcopus. = Candidatus Austuriciensis Episcopus. = Dadila Complutensis Episcopus. = Athanasius Setabitanus Episcopus. = Goericus Ausonensis Episcopus. = Maurus¡us Oretanus Episcopus. = Abientius Elborensis Episcopus. = Filimirus Lamicensis Episcopus. = Servandus Helipplensis Episcopus. = Silvester Carchassonensis Episcopus. = Nia (d) Heliberritanus Episcopus. = Wadila Vesensis Episcopus. = Amanungus Abelensis Episcopus. = Afrola Dertosanus Episcopus. = Adeodatus Pacensis Episcopus. = Bacauda Egabrensis Episcopus. = Felix Valentinus Episcopus. = Fossorus (e) Cordobensis Episcopus. = Froila (f) Mentesanus Episcopus. = Giberius Bigastrensis Episcopus. = Maurellus Urgellitanus Episcopus. = Ermefredus Lucensis Episcopus. = Ascharius (g) Palentinus Episcopus. = Celedonius Kalabriensis Episcopus. = Litorius Aucensis Episcopus. = Julianus Accitanus Episcopus. = Sonna Auriensis Episcopus. = Servus Dei Vastitanus Episcopus. = Sisimbertus Corimbriensis (h) Episcopus. = Taio Caesaraugustanus Episcopus. = Eusebius Oscensis Episcopus. = Balduigius Archavicensis Episcopus. = Item Abbates. = Fugitivus Abba. = 

(a) G. Dunila. 

(b) G. Taio. 

(c) G. Segobriensis. 

(d) G. Aia. 

(e) G. Fosforus. 

(f) G. Frohila. 

(g) G. Ascaricus. 

(h) G. Sisibertus Conimbriensis. 


Anatolius Abba. = Hensitius (a) Abba. = Simpronius Abba. = Quiriacus Abba. = Johannes Abba. = Hildevonsus (b) Abba. = Eumerius Abba. = Morarius Abba. = Secundinus Abba. = Marcellinus Archipresbyter Toletanus. = Siliculus Primiclerius. = Osdulfus Abba Ricimirii Episcopi Eclesiae Dumensis (c). = Servandus Archipresbyter Vincentis Episcopi Egarensis. = Gudescalcus Presbyter Egilani Episcopi Oxomensis. = Macterius Presbiter Sonnanis Episcopi Britaniensis. = Victorinus Presbyter Benedicti (d) Episcopi Tudensis. = Gutericus Diaconus Gaudoloni Episcopi Hilerdensis. = Conancius Diaconus Maurelli Episcopi Dianensis. = Daniel (e) Diaconus Vincibili Episcopi Hiriensis. = Sagarellus Diaconus Saturnini Episcopi Ossonobensis. = Item ex viris illustribus Officii Palatini. = Hodoacrus Comes Cubiculariorum et Dux. = Offilo Comes Cubiculariorum et Dux. = Adulfus Comes Scantiarum et Dux. = Babilo Comes et Procer. = Astallus Comes et Procer. = Ella Comes et Dux. = Ataulfus Comes et Procer. = Paulus Comes Notariorum. = Evantius Comes Scantiarium. = Euredus Comes et Procer. = Richila Comes Patrimoniorum. = Afrila Comes Scantiarum. = Veneclarius Comes Scantiarum et Dux. = Fundila Comes Scantiarum et Dux. = Cuniefredus Comes Spatariorum. = Froila Comes et Procer. = Hállanse todas las Actas y Decretos del Rey. 

Synodus IX. XVI. Episcoporum in Toletana urbe post diem Kalendarium novimbrium anno VII. Recensvinti Principis gloriosi, in Basilica Santae Mariae Virginis Era DC.LXIII. = Tit. I. = Ut de rebus Ecclesiae nichil Episcopi auferant, et qualiter proxima fundatoris Eclesiarum sollicitudinem gerant. = Tit. XIIII. = Ut baptizati Judei cum Episcopos celebrent dies festos. = Subscriptiones Episcoporum. = Eugenius regiae urbis Metropolitanus Episcopus. = Taio Caesaraugustanus Episcopus. = Mascus Castelonensis Episcopus. = Winibal Elicitanus Episcopus. = Guidericus Segontinus Episcopus. = Mauriesus Oretanus Episcopus. = Dadila Complutensis Episcopus. 

(a) G. Eusicius. 

(b) G. Ildefonsus.

(c) G. Dumiensis. 

(d) G. Beati. 

(e) G. Daniel diaconus Marcelli (pone Mrcelli) Episcopi Urcitani. = Sindigis Diaconus Vincibli Episcopi Iriensis. 

= Felix Valentinus Episcopus. = Balduigius Archavicensis Episcopus. = Maurellus Urgellitanus Episcopus. = Eusicius Segobriensis Episcopus. = Athanasius Setabitanus Episcopus. = Guierius Bigastrensis Episcopus. = Valdefredus Mentesanus Episcopus. = Magnarius Accitanus Episcopus. = Stephanus Valeriensis Episcopus. = Item Abbates. = Fugitivus Abba. = Eumerius Abba. = Item Johannes Abba. = Hildefonsus Abba. = Morarius Abba. = Marcellus (a) Toletanus Archipresbyter. = Silicolus Primiclerius. = Daniel Diaconus Marcelli Episcopi Ecclesiae Urcitanae. = Item ex viris illustribus Officii Palatini. = Paulus Comes Notariorum. = AEtherius Comes Cubiculariorum. = Ella Comes et Dux. = Richila Comes Patrimoniorum. = Al fin de las actas dice: Consummatum est hoc sanctum concilium die VIII Kalendarum dicimbrium anno ut supra.

In nomine Domini habita Synodus in Toletana Urbe die Kalendarum Decimbrium, anno VIII. gloriosi Domini et religiossisimi Recensvinti Principis Era DC.XCIIII. = Tit. I. = De celebritate festivitatis Dominicae matris. = T¡t. VI. De his qu in parva etate coram parentibus religionis habitum tenuerint. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XV. = Subscriptiones Episcoporum. = Eugenius regiae urbis Metropolitanus Episcopus. = Fugitivus Hispalensis Metropolitanus Episcopus. = Fructuosus Bracharensis Metropolitanus Episcopus. = Marchus Castelonensis Episcopus. = Widericus (b) Segotiensis Episcopus. = Maurusius Oretanus Episcopus. = Guitarius (c) Elenensis Episcopus. Dadila Complutensis Episcopus. = Egeredus Salamanticensis Episcopus. = Quiricus Barchinonensis Episcopus. = Cesarius Olisiponensis Episcopus (d). = Balduigius Archavicensis Episcopus. = Eusitius Segobriensis Episcopus. = Ermefredus Lucensis Episcopus. = Magnarius Accitanus Episcopus. = Alpidius (e) Asturicensis Episcopus. = Hosimus (f) Elborensis Episcopus. = Stephanus Valeriensis Episcopus. = Flavius Portugalensis Episcopus. = 

(a) G. Marcellinus. 

(b) G. Videricus.

(c) G. Wittarius.

(d) G. adit: Atanasius Sitabitanus. 

(e) G. Ilpidius.

(f) G. Zosimus.

Argefredus Abba Egilani Episcopi Oxomensis. = Martinus Abba Valdefredi Episcopi Mentesani. = Egila Praesbyter Gibeni (a) Episcopi Ecclesiae Bigastrensis. = Agricius Diaconus Guinibaldi Episcopi Ecclesiae Elicitanae. = Daniel Diaconus Marcelli Episcopi Urcitani. 

Concilium Toletanum XI. = Gesta Synodalia Concilii Toletani XI acta in urbe regia à XVII. Episcopis anno quarto regni gloriosi Principis Guambanis (Wamba) sub die VII Idus Nuvembris Era DCCXIII.

Tit. I. Ne tumultu Concilium agitetur. = Tit. XVI. De relatione gratiarum pro consumatione Concilii. = Subscriptiones Episcoporum. = Ego Quiricus urbis regiae Metropolitanus Episcopus haec gesta Sinodalia a nobis definita ss. = Athanasius Sitabitanae Ecclesiae Episcopus haec gesta sinodica a nobis definita ss. = Argemundus Oretanae Ecclesiae Episcopus similiter ss. = Johannes Bigastrensis Episcopus ss. = Ludiscalcus (b) Oxomensis Episcopus ss. = Leander Ilicitanus Episcopus ss. = Palmacius Urcitanus Episcopus ss. = Concordius Palentinus Episcopus ss. = AEtherius (c) Vastitanus Episcopus ss. = Acisclus Complutensis Episcopus ss. = Felix Dianensis Episcopus ss. = Richila Accitanus Episcopus ss. = Rogatus Biacensis Episcopus ss. = Memorius Segobriensis Episcopus ss. = Egica Segociensis Episcopus ss. = Gaudencius Valeriensis Episcopus ss. = Julianus indignus Abba haec gesta Sinodalia a nobis definita ss. = Inviolatus Dei nutu Abba ss. = Anila Deo miserante Abba ss. = Libertus Diaconus agens vicem Domini mei Sisuti Ecclesiae Segobriensi (d) Episcopi his decretis Synodalibus annuens ss. = Igila (e) Diaconus agens vicem Domini mei Mumuli Archavicensis Ecclesiae Episcopi his decretis Synodalibus annuens ss. 

Concilium Toletanum XII. anno I. Orthodoxi atque Serenissimi Domini nostri Ervigii (Ervigio) Regis in Basilica Sanctorum Apostolorum. = 

(a) G. Giberii. 

(b) G. Gudiscalcus.

(c) G. Eterius.

(d) G. Segobiensis.

(e) G. Egila. 

Al fin dice: Consumatum est hoc sanctum Concilium die VIII Kalendarum Februarium anno regni feliciter primo Serenissimi atque clementissimi Domini nostri Ervigii Regis Era DCC.XVIIII. = Tit. I. De agnita et confirmata praelectione fastigii principalis. = Tit. XII. De interdicto temporis constituti quod debeat Concilium celebrari. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XXXV. = Subscriptiones Episcoporum. = Ego Julianus Dei gratia Hispalitanae Ecclesiae Episcopus haec Synodica instituta a nobis edita subscripsi. = Ego Julianus indignus urbis regiae Toletanus Episcopus similiter. = Liula (a) Bracharensis Episcopus ss. = Stephanus Emeritensis Episcopus ss. = Asfalius Avelensis Episcopus ss. = Leander Ilicitanus Episcopus ss. = Palmacius Urcitanus Episcopus ss. = Concordius Palentinus Episcopus ss. = Richila Accitanus Episcopus ss. = Simpronius Archavicensis Episcopus ss. = Memorius Segobriensis Episcopus ss. = Spandeus (b) Italicensis Episcopus ss. = Geta Eliplensis Episcopus ss. = Tructemundus Helborensis Episcopus ss. = Isidorus Setabitanus Episcopus ss. = Gaudencius Valeriensis Episcopus ss. = Deodatus Segobriensis (c) Episcopus ss. = Genitivus (d) Tudensis Episcopus ss. = Froaricus Portuchalensis Episcopus ss. = Felix Hiriensis (e) Episcopus ss. = Antunianus Bastensis (f) Episcopus ss. = Proculus Bigastrensis Episcopus ss. = Atala Cauriensis Episcopus ss. = Reparatus Vesensis Episcopus ss. = Providencius Salamanticensis Episcopus ss. = Sisevadus (g) Tuccitanus Episcopus ss. = Ergibadus (h) Heliberritanus Episcopus ss. = Ella Segontiensis Episcopus ss. = Severianus (i) Oxomensis Episcopus ss. = Johannes Pacensis Episcopus ss. = Teudulfus Astigitanus Episcopus ss. = Samuel Malacitanus Episcopus ss. = Gundulfus Lamecensis Episcopus ss. = Eufrasius Lucensis Episcopus ss. = Teudericus (j) Assidonensis Episcopus ss. = Baldefredus Abba. = Florencius Abba. = 

(a) G. Liuba. 

(b) G. Sperandeo. 

(c) G. Segobiensis. 

(d) G. Genetivus. 

(e) G. Iriensis. 

(f) G. Bastitanus. 

(g) G. Sisebado. 

(h) G. Argibado. 

(i) G. Siverianus. 

(j) G. Theodoracis. 

Gratinus Abba. = Faustinus Abba. = Ego Annibonius Presbyter agen vicem Domini mei Gildemiri Episcopi Complutensis Ecclesiae ss. = Ego Vincentius Praesbiter agens vicem Domini mei Felicis Episcopi Dianensis ss. = Austurius Diaconus agens vicem Ospitalis Episcopi Domini mei Valentini ss. = Ego Sesullus (a) haec instituta quibus interfui annuens ss. = Ego Recharedus similiter ss. = Ego Witza (: Witiza) ss. = Ego Wimar simil. ss. = Ego Teudila ss. = Ego Ostrulfus simil. ss. = Ego Salamirus simil. ss. = Ego Teudefredus ss. = Ego Ildigisus simil. ss. (b) = Ego Adeliubus ss. = Ego Ataulfus (Ataúlfo, Adolfo, Adolf) simil ss.

Gesta Synodalia habita in Urbe Toletana in Eclesia Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli anno regni IIII. excelentissimi Ervigii Principis sub die pridie Nonas Nuvembris Era DCC.XXI. = Tit. I. de reddito testimonio dignitatis eis quos profanatio infidelitatis cum Paulo traxit in societate thirannidis. = Tit. XIIII. De relatione gratiarum peracti Concilii Deo et Principi. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XLVIII. = Subscripciones Episcoporum. = Ego Julianus indignus Sanctae Ecclesiae Toletanae Metropolitanus Episcopus instituta à nobis definita subscripsi (pone susbcripsi). = Ego Liuba Bracharensis et Dumiensis Episcopus ss. = Stephanus Emeritensis Episcopus similiter. = Floresindus Hispalensis Episcopus simil. = Leander Hilicitanus Episcopus simil. = Palmacius Urcitanus Episcopus simil. = Concordius Palentinus Episcopus simil. = Mummulus (c) Cordovensis Episcopus simil. = Antunianus Vastitanus (d) Episcopus simil. = Teudericus (e) Assidonensis Episcopus simil. = Stercorius Aucensis Episcopus simil. = Geta Eleplensis Episcopus simil. = Monefonsus Egiditanus Episcopus simil. = Froaricus Portugalensis Episcopus simil. = Gregorius Oretanus Episcopus simil. = Agricius Complutensis Episcopus simil. = Proculus Bigastrensis Episcopus simil. = Miro Conibriensis Episcopus simil. = Cresciturus Biterrensis Episcopus simil. = Cicilius Detorsanus (Dertusa : Tortosa ?) Episcopus simil. = Ella Segotiensis (f) Episcopus simil. = Sonna Oxomensis Episcopus simil. = Simpronius Archavicensis Episcopus simil. = 

(a) G. Sesuldus.

(b) G. addit: ego Vitulus simil.

(c) G. Mummolus.

(d) G. Bastitanus.

(e) G. Tuderacus.

(f) G. Segontiensis. 

Reparatus Vesensis Episcopus simil. = Suniulphus (a) Italicensis Episcopus simil. = Alarius Auriensis Episcopus simil. = Gundulfus Lamecensis Episcopus simil. = Felix Hiriensis Episcopus simil. = Bellitus Oxonobensis Episcopus simil. = Eufrasius Bicensis Episcopus simil. = Johannes Pacensis Episcopus simil. = Oppa Tudensis Episcopus simil. = Asturius Sitabitanus Episcopus simil. = Deodatus Segobiensis Episcopus simil. = Tructemundus Elborensis Episcopus simil. = Sisebado Tuccitanus Episcopus simil. = Vincentius Magalonensis Episcopus simil. = Onigisis Avelensis Episcopus simil. = Teudulphus Astigitanus Episcopus simil. = Gratinus Egabrensis Episcopus simil. = Sarmata Valentinus Episcopus simil. = Onemundus Salamanticensis Episcopus simil. = Brandila Lamniobriensis Episcopus simil. = Florus Mentesanus Episcopus simil. = Oliba (b) Segobriensis Episcopus simil. = Euredus Hilerdensis Episcopus simil. = Ara Olisiponensis Episcopus simil. = Absalius Abba. = Faustinus Abba. = Gabriel Abba. = Felix Abba. = Guisandus Abba = Geroncius Abba. = Castorius Abba. = Sisibertus Abba. = Geroncius Abba. = Vincentius Primiclerius. = Vicarii Episcoporum. = Paccatus indignus Abba agens vicem Suniefredi Narbonensis Episcopi haec instituta Synodalia ubi interfui et subscripsi. = Spansandus Archidiachonus Vicarius Cipriani Episcopi Terragonensis ss. = Laulfus Diaconus Barchinonensis Episcopi S. (c) ss. = Sisibertus Diaconus Ansemundi Episcopi de Luteva (d) ss. = Tredebadus Abba Vicarius Alderedi Caesaraugustani Episcopi ss. = Veremundus Abba Clariliensis (e) Episcopi ss. = Gratianus Presbyter Johannis Egarensis Episcopi ss. = Sisuldus Abba Stephani Karcassensis Episcopi ss. = Audericus Presbyter Rogati Biaciensis Episcopi ss. = Sicorius (f) Abba Gaudilani Impuritani Episcopi ss. = Stabilius Abba Jacobi Gerundensis Episcopi ss. = Baroncellus Diaconus Anteri Tharassonensis (g) Episcopi ss. = Calumniosus Diaconus Samuelis Malacitani Episcopi ss. 

(a) G. Cuniulfus. 

(b) G. Olipa. 

(c) G. Diac. Sidali Barchin. Epi. 

(d) G. Gisebertus. - Loteba. 

(e) G. Clarilienensis. 

(f) G. Secorius. 

(g) G. Tirassonen. (Tarazona) 

= Cixa Presbyter Guisefredi Ausonensis Episcopi ss. = Johannes Abba Areginei Aucensis Episcopi ss. = Felix Abba Argebadi Heliberritani Episcopi ss. = Samuel Praesbyter Felicis Dianensis Episcopi ss. = Citronius Abba Eufrasii Kalagorritani Episcopi ss. = Dexter Diaconus Primi Agatensis Episcopi ss. = Vincomalus Diaconus Athalani (a) Episcopi Pampalonae ss. = Audebertus Abba Guiciscli (b) Oscensi Episcopi ss. = Leopardus Abba Aureli Asturicensis Episcopi ss. = Habitus Diaconus Potentini Berecensis Episcopi ss. = Tuentius Praesbyter Richilani Accitani Episcopi ss. = Florentinus Praesbyter Leuberici Urgellitani Episcopi ss. = Vincentius Abba Gaudentis Valeriensis Episcopi ss. = Item ex viris illustribus officii Palatini. = Ostrulfus Comes haec instituta ubi interfui annuens subscripsi. = Vademirus Comes Scantiarum et Dux. = Argemirus Comes Cubiculi et Dux. = Recharedus Comes Scantiarum et Dux. = Egico Comes Scantiarum et Dux. = Isidorus Comes Thesaurorum et Dux. = Sisebutus Comes Scantiarum et Dux. = Valdericus Comes Toletanus. = Vitalis Comes Patrimonii. = Cixila Comes Notariorum. = Sinfredus Comes Scantiarum et Dux. = Gisclamundus Comes Stabuli. = Wiliangus Spatarius et Comes. = Adeliubus Comes Scantiarum (pone Scantia-tiarum en 2 lineas). = Teodila Procer. = Salamirus Comes Scantiarum. = Staulfus Comes Cubiculariorum. = Nilacus Spatarius et Comes. = Severinus Comes Spatariorum. = Audemundus Procer. = Sisemirus Spatarius Comes et Dux. = Trasericus Spatarius et Comes. = Torresarius Comes Spatarius. = Recaulfus Procer.

Gesta Synodalia quae acta sunt a Praesulibus Kartaginis Provintiae adsistentes etiam Vicariis Praesulum in Urbe Toletana in Ecclesia Beatae Virginis Mariae sub die XVIII Kalendas Decembris anno V. gloriosi Principis Ervigii Era DCC.XXII. 

= Tit. I. De praememorationi adgregati concilii, et relatione principalis edicti quo visum est Synodum agitari. = Tit. XII. De relatione gratiarum ad Deum pro peracto Concilio. = Peractum Concilium die Dominico XII. Kalendis Decembris anno quo supra. = Interfuerunt huic Sancto Concilio Pontifices numero XVII. = Subscriptiones Episcoporum. = Julianus urbae regiae Metropolitanus Episcopus subscripsi. = 

(a) G. Attilani. 

(b) G. Gudiscli. 

Leander Ilicitanus Episcopus ss. = Palmacius Urcitanus Episcopus ss. = Richila Accitanus Episcopus ss. = Gaudentius Valeriensis Episcopus ss. = Rogatus Viatiensis Episcopus ss. = Deodatus Segobiensis Episcopus ss. = Antunianus Vastitanus Episcopus ss. = Simpronius Archavicensis Episcopus ss. = Ella Segociensis (anteriormente Segontiensis) Episcopus ss. = Gregorius Oretanus Episcopus ss. = Agricius Complutensis Episcopus ss. = Proculus Bigastrensis Episcopus ss. = Florus Mentesanus Episcopus ss. = Sonna. Oxomensis Episcopus ss. = Marcianus Dianiensis Episcopus ss. = Olipa Segobriensis Episcopus ss. = Abbates. = Alfalius (a) Dei nutu Abba haec gesta synodica a nobis definita ss. = Felix Archipresbyter similiter ss. = Geroncius Abba simil. ss. = Gabriel Abba simil. ss. = Castorius Abba simil. ss. = Sisibertus Abba simil. ss. = Vicarii Episcoporum. = Vitilianus Praesbyter agens vicem Domini mei Cipriani Episcopi Terragonensis simil. ss. = Argebadus Abba Vicarius Cipriani Episcopi Terragonensis ss. = Johannes Abba Vicarius Suniefredi Episcopi Narbonensis ss. = Valdemarus Diaconus Vicarius isdem Suniefredi Episcopi simil. ss. = Maximus Abba Vicarius Stephani Emeretensis Episcopi ss. = Boniba Abba Vicarius isdem Stephani suprafati Episcopi ss. = Requisindus Abba Vicarius Liubani (Liuba) Episcopi Bracharensis ss. = Gaudencius Abba Vicarius Floresindi Episcopi Spalensis ss. = Gravidius Diaconus Vicarius Concordi Episcopi Palentini simil. ss. = Johannes Diaconus cognomento Imbolatus Vicarius Sarmatani Episcopi Valentini simil. ss.

Synodus Toletana XV. LXI. Episcoporum acta I. anno serenissimi Ortodoxi Egicanis (Egica) Principis sub die V. Idus Maias Era DCCXXVI. = Subscripciones Episcoporum. = Unus Julianus urbis regiae Metropolitanus Episcopus ss. = Suniefredus Narbonensis Metropolitanus Episcopus ss. = Floresindus Spalensis Metropolitanus Episcopus ss. = Faustinus Bracharensis Metropolitanus Episcopus ss. = Max¡mus Emeretensis Metropolitanus Episcopus ss. = Hidalius Barchinonensis Episcopus ss. = Concordius Palentinae Episcopus ss. = Mumolus Cordobensis Episcopus ss. = Richila (b) Accitanus Episcopus ss. = Gaudencius Valeriensis Episcopus ss. = Cecilius Dertosanus Episcopus ss. = Deodatus Segobriensis Episcopus ss. = 

(a) G. Astalius. 

(b) G. Rikila. 

Ervigius Kalabriensis Episcopus ss. = Monefonsus Egiditaniae Episcopus ss. = Gregorius Horetanus Episcopus ss. = Proculus Bigastrensis Episcopus ss. = Sonna Oxumensis Episcopus ss. = Sarmata Valentinae Episcopus ss. = Marcianus Dianiensis Episcopus ss. = Johannes Avelensis Episcopus ss. = Gavinius Archavicensis Episcopus ss. = Samuhel Malacitanus Episcopus ss. = Froaricus Portucalensis Episcopus ss. = Guifredus Ausonensis Episcopus ss. = Emila Helicitanae qui et Dotanae Sedis Episcopus ss. = Felix Hiriensis Episcopus ss. = Eufrasius Vicensis Episcopus ss. = Teudericus (a) Assidonensis Episcopus ss. = Wiliedeus Kalacorritanus Episcopus ss. = Negocianus Trassonensis Episcopus ss. = Cuniuldus Italicensis Episcopus ss. = Geta Heliplensis Episcopus ss. = Stercorius Aucensis Episcopus ss. = Basilius Bastenensis Episcopus ss. = Gaudila Empuritanus Episcopus ss. = Euredus Hilerdensis Episcopus ss. = Paccatus Biterrensis Episcopus ss. = Aurelius Astoricensis Episcopus ss. = Onemundus Salamanticensis Episcopus ss. = Spassandus Complutensis Episcopus ss. = Gundericus Segonciensis Episcopus ss. = Johannes Heliberritanus Episcopus ss. = Abilus (o Abitus, parece un ' entre Abi y us) Urcensis Episcopus ss. = Wiliefonsus Vesensis Episcopus ss. = Savaricus (b) Gerundensis Episcopus ss. = Fructuosus Kauresinus Episcopus ss. = Anterius Segobriensis Episcopus ss. = Rogatus Biaciensis Episcopus ss. = Balderedus Caesaraugustanus Episcopus ss. = Adelfius Tudensis Episcopus ss. = Tructemundus Elborensis Episcopus ss. = Sisabado Tuccitanus Episcopus ss. = Atala Cauriensis Episcopus ss. = Johannes Egarensis Episcopus ss. = Isidorus Setabiensis Episcopus ss. = Laudericus Olisiponensis Episcopus ss. = Miro Chonimbriensis Episcopus ss. = Vincentius Dumiensis Episcopus ss. = Fioncius Lamecensis Episcopus ss. = Johannes Pacensis Episcopus ss. = Constantinus Egabriensis Episcopus ss. = Item abbates. = Absalius Abba ss. = Felix Archepresbyter ss. = Gerontius Abba ss. = Gabrihel Abba ss. = Kastorius Abba ss. = Sisibertus Abba ss. = Eulalius Abba ss. = Imbolatus Abba ss. = Adeodatus Abba ss. = Wisandus Abba ss. = Missacius Primiclerius ss. = Vicarii Episcoporum. = Sesuldus indignus Archipresbyter Abba agens vicem Cipriani Terragonensis Episcopi ss. = 

(a) G. Teuderacus. 

(b) G. Sabaricus. 

Florentinus praesbyter agens vicem Leobericis Orgellitani Episcopi ss. = Daniel Praesbyter Vicarius Agripio Ossonobensis Episcopi ss. = Seniulfus Abba Vicarius Flori Mentesani Episcopi ss. = Desiderius Praesbyter Vicarius Mandarbi Astigitani Episcopi ss. = Comites. = Astrulfus Comes ss. = Wimar Comes simil. = Vitulus simil. = Trassemundus simil. = Baldericus simil. = Naustus simil. = Cixla simil. = Gisclamundus simil. = Sisuldus simil. = Teudila simil. = Sonna simil. = Severinus simil. = Ara simil. = Trasericus simil. = Ega simil. = Suniemirus simil. = Audemundus similiter. 

In nomine Domini item Synodus Toletana XVI. in Praetoriensi Basilica Sanctorum videlicet Petri et Pauli, anno VI. inclito et Orthodoxi Domni et Principis nostri Egiganis sub die VI. Nonas Maias Era DCC.XXXI. = Item Subscriptiones Episcoporum. = Ego Felix indignus Urbis regiae Episcopus haec decreta Synodalia à nobis edita ss. = Ego Faustinus indignus Hispalensis Sedis Episcopus simil. = Maximus indignus Emeritensis Sedis Episcopus simil. = Vera indignus Terraconensis Sedis Episcopus simil. = Felix in Dei nomine Bracarensis atque Dumiensis Sedium Episcopus simil. = Gaudentius Valeriensis Episcopus subscripsi. = Florus Mentesanus Episcopus ss. = Ervigius Betensensis Episcopus ss. = Fructuosus Auresenus Episcopus ss. = Suniagissius Lanmiobrensis Episcopus ss. = Gaudila Empuritanus Episcopus ss. = Bonifa Cauriensis Episcopus ss. = Arcontius Elborensis Episcopus ss. = Auredus Ilerdensis Episcopus ss. = Gundericus Segontinus Episcopus ss. = Spanssandus Complutensis Episcopus ss. = Marianus Oretanus Episcopus ss. = Witisclus Valentinae Episcopus ss. = Sonna Uxomensis Episcopus ss. = Gabinus Archabicae Episcopus ss. = Zaccheus Cordobensis Episcopus ss. = Anterius Segobriensis Episcopus ss. = Honorius Malachitanus Episcopus ss. = Arvidius Astigitanus Episcopus ss. = Pappulus Eliplensis Episcopus ss. = Decentius Segobiensis Episcopus ss. = Habitus Urcitanus Episcopus ss. = Felix Calagorritanus Episcopus ss. = Constantinus Aucensis Episcopus ss. = Audebertus Oscensis Episcopus ss. = Adelphius Tudensis Episcopus ss. = Nepotianus Tirassonensis Episcopus ss. = Potentius Lucensis Episcopus ss. = Oppa Illicitanus Episcopus ss. = Johannes Egarensis Episcopus ss. = Honemundus Salamanticensis Episcopus ss. = Valderedus Caesaraugustanus Episcopus ss. = Involatus Dertosanus Episcopus ss. = Argesindus Egitaniensis Episcopus ss. = Isidorus Setabitanus Episcopus ss. = Johannes Abelensis Episcopus ss. = Theudisclus Biaciensis Episcopus ss. = Suniuldus (a: G. Cuniuldus.) Italicensis Episcopus ss. = Wisifredus Ausonensis Episcopus ss. = Laulfus Barchinonensis Episcopus ss. = Emila Conimbriensis Episcopus ss. = Leubericus Orgelitanus Episcopus ss. = Sisebado Tuccitanus Episcopus ss. = Iherontius Assidonensis Episcopus ss. = Basilius Bastitanus Episcopus ss. = Fionius Lamacensis Episcopus ss. = Gilimirus Gerundensis Episcopus ss. = Landericus Olissibonensis Episcopus ss. = Johannes Pacensis Episcopus ss = Centerius Eliberritanus Episcopus ss. = Theudefredus Vesensis Episcopus ss. = Aurelius Asturicensis Episcopus ss. = Abbates. = Gabriel misericordia Dei Abba haec decreta Synodalia à nobis edita ss. = Eulalius Abba ss. = Cervantius Abba ss. = Braulio Abba ss. = Eugenius Abba ss. = Vicarii Episcoporum. = Vitulus Diaconus agens vicem Domini mei Marciani Dianensis Ecclesiae Episcopi ss. = Vincomalus Diaconus Vicarius Marciani Pampilonensis Episcopi ss. = Crisces Praesbyter agens vicem Agrippii Ossonobensis Episcopi ss. = Comites. = Vitulus vir inluster Comes Patrimonii et Dux haec decreta Synodalia à nobis edita ss. = Wimar Comes ss. = Paullus Comes ss. = David Comes ss. = Sisemundus Comes ss. = Theodobitus (o Theodohitus) Comes ss. = Ega Comes ss. = Dumila Comes. = Teudulfus Comes ss. = Theudefredus Comes ss. = Requisindus Comes ss. = Ella Comes ss. = Bigesvindus Comes ss. = Afrila Comes ss. = Audemundus Procer ss. = Theudemundus Procer ss.

In nomine Domini incipit Synodus Toletana XVII. in Ecclesia gloriosae virginis et confessoris Christi Sanctae Leocadiae recurrente Imperii anno religiossisimi ac serenissimi Domini nostri Egicani (Egica) Regis VII. sub die V. Idus Novembris Era DCC.XXXII.

Tit. I. De observandis ostiis Babtisterii in initio Quadragessimae. = Tit. IX. De gratiarum actione. = Faltan las subscripciones de los Obispos (b: Desunt etiam in Cod. Ger. ). = Expliciunt Toletana Concilia XVII. 

Synodus Bracharensis I. VIII. Episcoporum, regnante Domino nostro Jhesu Christo Era DVIIII. anno tertio Ariamiri Regis, die Kalendarum Maiarum. = Tit. I. De dampnatione Sabellinae et Priscillianae haeres¡s. = Tit. XXIII. De stabilitate kanonum et dampnatione eorum qui eos violare praesumpserint. = Subscriptiones Episcoporum. = Lucretius Episcopus subscripsi. = Andreas Episcopus ss. = Martinus Episcopus ss. = Cortus (a: G. Cottus.) Episcopus ss. = Ildelrich Episcopus ss. = Lucecius Episcopus ss. = Timoteus Episcopus ss. = Maliciosus Episcopus ss. 

Synodus Bracharensis II. XX. Episcoporum, regnante Domino nostro Jhesu Christo, in Metropolitana Bracharensi Ecclesiae currente Era DC.X. anno II. Regis Mironis, die kalendarum Juniorum. Tit. I. = Ut Episcopus ambulet per Diocesem suam, et ante XX. dies Paschae Catecumini doceantur Simbolum. = Tit. X. Ut Praesbyter post cibum non teneat Missam pro mortuis. = Subscriptiones Episcoporum. = Martinus Bracharensis Metropolitanae Ecclesiae Episcopus his gestis subscripsi. = Remisol (N. E. vaya nombre más musical, sólo le falta el apellido SI LA FA DO) Bisenis Ecclesiae Episcopus his gestis ss. = Lucecius Colimbriensis Ecclesiae Episcopus ss. = Adorich Egestanae Ecclesiae Episcopus ss. = Cardinarius (b: G. Sardinarius.) Lamicensis Ecclesiae Episcopus ss. = Viator Magnetensis Ecclesiae Episcopus ss.

Item ex Synodo Lucensi. = Nitigisis sui Lucensis Metropolitanae Ecclesiae Episcopus his gestis ss. = Andreas Herenensis Ecclesiae Episcopus his gestis ss. = Wittimer Auriensis Ecclesiae Episcopus simil. = Anila Tudensis Ecclesiae Episcopus simil. = Polimius Asturicensis Ecclesiae Episcopus simil. = Mailoch Brittonae Ecclesiae Episcopus sim. Sequitur Collectio Canonum Martini Dumiensis cum ipsius Praefatione. Tit. I. De electione Episcopi. = Tit. LXXXIII. De excommunicatis. 

Concilium Bracharense IV. quod factum est in Bracharensi urbe sub anno quarto gloriosi Domini nostri Wambanis (Wamba) Regis (pone Res gis, salta linea pero no hay guión) Era DCC.XIII. = Tit. I. De fide. = IX. De rectores Ecclesiae plus propria quam ecclesiastica jura laborare intendant. = Interfuerant huic sancto Concilio Pontifices numero XII. = Subscriptiones Episcoporum. = Leodegisius in Christi nomine Episcopus, cognomento Julianus, has constitutiones secundum quod nobis cum sanctis Co-episcopis meis qui mecum subscripserunt Deo inspirante complacui, relegi, et subscripsi. = Genetius Ecclesiae Tundensis Episcopus similiter. = Froaricus Portucalensis Ecclesiae Episcopus simil. ss. = Beia Britaniensis Ecclesiae Episcopus simil. ss. = Isidorus Astulicensis (Asturicensis?) Episcopus simil. ss. = Alaricus Aurisinae Ecclesiae Episcopus simil. ss. = Rectogenis Lucensis Episcopus simil. ss. = Hidiulfus qui cognominor Felix, Iriensis Episcopus simil. ss. 

Item Epistola Episcoporum de Concilio Hispalensi ad Pegasium Episcopum missa, die II. Nonas Novembris anno IIII. regni gloriossisimi Domni nostri Recharedi (Recaredo) Regis Era DC XXVIII. = Tit. I. De mancipiis Ecclesiae ab Episcopo manumissis. = Tit. III. De clericis cum quibus mulieres cohabitaverint. = Subscriptiones Episcoporum. = Leander Episcopus Ecclesiae Hispalensium hanc constitutionem firmavi et subscripsi. = Johannes Episcopus Egabrensis simil. ss. = Agapius Ecclesiae sanctae Cordobensis Episcopus ss. = Stephanus Episcopus Heliberritanus ss. = Basilius Episcopus Heliplensis ss. = Velatus Episcopus Tuccitanus ss. = Sinticio Episcopus Italicensis ss. = Petrus Episcopus Accitanus ss. 

= Synodus II. habita in civitate Hispali (Sevilla, en la bética) sub die Iduum Novembrium anno VIIII. regnante gloriossisimo Principe Sisebuto Era DC.VII. = 

Tit. I. De Teudulfi Malachitani Episcopus (pone Episcop-) quaerimoniis adversus reliquos Episcopos pro quibusdam parrochiis. = Tit. XII. De duobus in Christo naturis et una persona (En el cuerpo llega al número 41). = Subscriptiones Episcoporum. = Esidorus in Christi nomine Ecclesiae Hispalensis (Isidoro) Episcopus subscripsi. = Sisinius in Christi nomine Ecclesiae Heliberritanae Episcopus ss. = Rufinus Asidonensis Episcopus ss. = Fulgentius Astigitanus Episcopus ss. = Cambra Italicensis Episcopus ss. = Fidentius Tuccitanus Episcopus ss. = Teudulfus Malacitanus Episcopus ss. = Honorius in Christi nomine Ecclesiae Cordobensis Episcopus ss. 

Synodus quae gesta est in Provintia Lusitaniae aput urbem Emeritam (Mérida) quae capud eius dinoscitur esse, XII. Episcopis in unum collectis die VIII. Iduum Novembrium anno XVIII. Serenissimi et piisimi Recensvinti Regis Era DCC.IIII. = Tit. I. De fidei institutione, eiusque ordine. = Tit. XXIIII. Confirmatio huius Concilii. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XII. = Subscriptiones Episcoporum. = Proficius Dei miseratione Lusitaniae Provintiae Sanctae AEmeritensis Ecclesiae Metropolitanae Sedis Episcopus haec gesta sinodalia cum confinitimis meis Episcopis instituta manu mea subscripsi. = Ego Sclua Igiditanae Civitatis Episcopus pertinens ad Metropolim Emeritensem, haec instituta cum Archiepiscopo meo Proficio a nobis definita ss. = Adeodatus in Christi nomine Pacensis Episcopus simil. = Asfalius in Christi nomine Avalensis Episcopus ss. = Teodericus in Christi nomine Olisiponensis Episcopus ss. = Discutes Dei misericordia Lamecensis Episcopus ss. = Justus Dei miseratione Salamanticensis Episcopus ss. = Cantaber Dei gratia Conibriensis Episcopus ss. = Donatus in Christi nomine Cauriensis Episcopus ss. = Exarnus Dei misericordia Ossonobensis Episcopus ss. = Petrus Dei misericordia Helborensis Episcopus ss. = Aloarius indignus Chalabrensis Ecclesiae Episcopus ss. 

Sententiae quae in veteribus exemplaribus Conciliorum non habentur, sed a quidam in ipsis inserta sunt numero XXIII. 

Actenus digestis Conciliis Sanctorum Patrum secuntur Decreta Praesulum Romanorum praefata.

Sedis apostolicae Praesulum constituta quae ad fidei regulam vel ad ecclesiasticam pertinent disciplinam in hoc libro diligenti cura collecta sunt, ita ut singulorum Pontificum quotquot a nobis reperta sunt sub uniuscuiusque epistolae serie propriis titulis praenotarentur. Eo modo quo superius prischorum Patrum kanones nostro studio ordinati sunt, quatenus ea lectoris industria facilius intelligere possit, dum capitulis propriis distincta intendit. 

diumenge, 5 de juny del 2022

Tomo 3, apéndice 14, carta, Pérez, cabildo, Segorbe

XIV. 

Carta del señor Pérez al cabildo de Segorbe, dándole cuenta de sus bulas y poderes para tomar posesión (a: Copia sacada del original que existe en el archivo de dicha santa iglesia.) (Vid. pág. 165). 

Ilustres y muy reverendos señores: Ayer recibí gracias a Dios las bullas (bulas) de la felice recordación del papa Inocencio nono, en que me proveyó essa santa iglesia a 20 de noviembre. Plegue a Dios sea para su santo servicio. De la dilación no tengo culpa; dícenme que la causa ha sido estas mudanzas de pontificados y dificultad (difficultad) de caminos. Ay envío a vs. ms. las bullas y poder al señor arcediano Ocaña, nuestro hermano, para tomar la posesión y exercer el officio de vicario general y official hasta que yo vaya, o por el tiempo que él gustare: que pues yo iré presto, placiendo a Dios, ay platicaremos en esto y otras cosas muy largo. Creo que mi consagración será en Madrid, y luego me porné (pondré) en camino para ir a servir a essa santa iglesia, y a vs. ms.; entre tanto les suplico me encomienden en sus sacrificios y oraciones a nuestro Señor; el qual guarde y prospere muchos años a vs. ms. en su santo servicio. De Toledo 6 de Febrero de 1592. = Illustres y muy reverendos SS. = Muy cierto servidor de vs. ms. = El Dr. Joan Baptista Perez, electo de Segorbe. 

dissabte, 14 de maig del 2022

CARTA 6. Prosigue la noticia de los códices de la santa Iglesia de Valencia.

CARTA 6. 

Prosigue la noticia de los códices de la santa Iglesia de Valencia. 

Mi querido hermano: Vamos adelante con nuestros códices, que son por ahora toda la geografía y bellas artes a que se dirigen mis especulaciones. 

Conserva esta Iglesia en su archivo un ritual papal MS. en buen pergamino en 4.° con esta nota al fin: iste liber donatus est à Rmo. D. D. L. Episcopo Tusculano, Cardinali de Ursinis, Collegio Ecclesiae S. Salvatoris in lauro de urbe, Canonicorum S. Georgii in alga Venetiarum. Este Cardenal es el latino Ursino creado por Nicolao V, y hecho Obispo Tusculano por Sixto IV en 1472. 

Creo haber hablado en el correo anterior de un pontifical que tiene en las iniciales algunas miniaturas de Obispos con las planetas antiguas. Es un códice en folio menor MS. en pergamino, y parece del siglo XIV: sin duda alguna es de la Iglesia Romana. A la misma pertenecen otros libros litúrgicos impresos a fines del siglo XVI, y harto conocidos y comunes.

De esta de Valencia he visto y extractado un ritual MS. en vitela en 4.° muy usado. Es sin disputa del siglo XV, así por su carácter, como porque en la fórmula de la absolución in articulo mortis, dice: facultate mihi concessa ab Eugenio Papa; lo cual, aunque puesto por verbi gratia, viene bien con Eugenio IV, que subió al pontificado en 1431, no pudiéndose acomodar a Eugenio III, que gobernó la Iglesia en el siglo XII: tiempo en que esta ciudad estaba aún bajo el dominio de los moros. En los entierros supone los cementerios separados, pero próximos al templo; de lo cual hablaré otro día. 

Lo mismo supone un ordinario de esta Iglesia en 4.° impreso aquí en 1527 por Jorge Costilla, y otro en 1514 por Juan Jofré. Tiene además el primero algunas variantes curiosas, señaladamente en la reconciliación de la Iglesia violada; y el orden que acerca de ello establece, dice haberse observado en la reconciliación de la Iglesia parroquial de S. Juan de esta ciudad año 1506.

En la bendición del ejército que está para embarcarse, manda que (1) en las naves se diga missa sicca, y que en lugar del canon se digan de rodillas tres Padre nuestros y tres Ave Marías. Ordena igualmente que se diga el evangelio último antes de la bendición. Así se halla también en un fragmento de un ordinario MS. en pergamino. Otro códice hay que fue del uso de los Religiosos de la Orden de Predicadores de esta ciudad. Contiene el salterio, hymnodia, oficio de difuntos, de la Virgen &c. Está excelentemente escrito en pergamino, y es posterior al año 1411, en que se compuso el oficio propio del Ángel Custodio de esta ciudad y reino, cuyos himnos coloca entre los demás. No tengo presente si he dicho que hay de esta Iglesia dos impresiones del oficio de Semana santa, una en 1494 por Jayme de Villa, y otra en 1533 por Francisco Romano. Ambas son en 8.° y tienen las rúbricas en lemosín; y a la segunda se añadió el oficio de la noche de Navidad. Existen en esta biblioteca de Santo Domingo: de la primera creo que es el ejemplar que posees. En la copiosa biblioteca pública que erigió en su palacio el ilustrado Arzobispo Don Andrés Mayoral he hallado otros ejemplares de los códices pertenecientes a esta Iglesia que ya tengo referidos. Mas hay entre ellos un MS. que contiene el oficio de la Virgen, de difuntos, del Espíritu Santo y de la santa Cruz. Es posterior al año 1455 porque pone a San Vicente Ferrer en la letanía post. Ps. Peenitent. Está escrito en vitela con mucha prolijidad. Lo particular que he hallado en él es la Gloria de la misa de B. Virg. ab Adventu Nativit., donde pone alabanzas de María Santísima diferentes de las que se usaban por aquellos tiempos en otras Glorias Mariales. Dice, entre otras cosas: “Qui tollis.... Suscipe &c. Ut nos tibi placeamus jugiter, et sacrosanctae tuae Matri Mariae. Qui sedes &c. Per Mariae suffragia, quae est Mater suae prolis et filia. Quoniam tu solus Sanctus: Maria sola Mater innupta. Tu solus Dominus: Maria sola Domina. 

Tu solus Altissimus: Pater Mariae et Filius, Jesuchriste. Cum Sancto &c.” 

También trae en el oficio de la Virgen del mismo tiempo un Te Deum Marial del tenor siguiente: 

Te Matrem Dei laudamus, te Dominam confitemur. 

Te aeterni Patris templum omnis terra &c. 

Te Filii Dei thalamum coelestis curia admiratur. 

Te Sancti Spiritus sacrarium omnis spiritus incesabili voce &c. 

Sancta (ter) et immaculata Dei Mater. 

In te Cherubim et Seraphim cognoscunt chrismata potiora. 

Te Dominationes honorant Angelorum Dominam. 

Te laudat omnis hierarchia nobile Trinitatis triclinium. 

Coelum et terra quam replet gloria tua facies gratiosa. 

Te sequuntur virgines aureolis decoratae. 

Ad te per orbem terrarum lacrymosa suspirat Ecclesia, 

Mater immensae pietatis: 

Veneratur tuum Filium, qui te fecit admirabilem: 

Sanctum quoque Spiritum, qui tua sponsalia procuravit. 

Tu es Regina coelorum. 

Tu es Domina Angelorum. 

Tu es prudens thesauraria gratiarum et honorum. 

Tu es gloriosa civitas, in qua Filius Altissimi requievit. 

Tu portasti Patrem aeterni saeculi. 

Tu lactasti Angelum magni consilii. 

Tu sedes in gloria Deitatis. 

Tu es nostra interventrix, et favorabilis advocata. 

Te ergo quaesumus tuis famulis subveni redemptis pretioso sanguine Filii tui. 

AEterna fac cum servís tuis in gloria numerari. 

Salvos fac Evae filios, restauratio perditorum. 

Et rege eos, et extolle illos, ut habentes laevam sub capite dexteram tuam amplectamur. 

Et per singulos dies consolationibus uberibus repleamur. 

Et laudamus nomen tuum in saeculum, quam Dei summi colimus genitricem. 

Digneris nos dulcissima Virgo Dei Mater misericordiae in isto certamine consolari. 

Conserva nos in gratia, fons et origo totius pietatis. 

Fiat misericordia tua, Domina, super nos, ut tuae mansuetudini grati simus. 

In te, Domina, sperantes perfruamur tuis aspectibus in aeternum.

Vi en la misma biblioteca un breviario de esta Diócesis impreso por Diego Gumiel en 1517. Es en todo conforme al de 1533, salvo que todavía no pone la historia del milagro de S. Cristóbal, que ya se halla en este último, y alguna otra variante de corta consideración. Item, un calendarium perpetuum Ecclesiae Valentinae, impreso por Juan Mey en 1551.

Existía allí mismo un horarium, o códice de devociones del uso del Rey D. Jayme el Conquistador. Así consta de los índices ordenados por su actual Bibliotecario D. Vicente Esclapés. Pero de las diligencias que se han practicado para encontrar este precioso monumento, no se sacó más fruto que llorar su extravío: desgracia harto común a otras bibliotecas defraudadas de muy ricas alhajas de esta especie, por la avaricia que llaman literaria de atesorar libros, sin reparar en que sean ajenos, tal vez para sacrificar a la vanidad, lo que está consagrado a la utilidad pública. Robos dorados con no sé qué pretextos, y que frecuentemente se pagan bien a costa de las buenas letras, con caer libros y documentos preciosos en manos de herederos ignorantes. Igual suerte ha experimentado en esta biblioteca una carta original del Marqués de Mondéjar. Aunque en esta pérdida me consuela el hallazgo de otras ocho del mismo, también originales, que he copiado de la biblioteca de Santo Domingo, dirigidas a su amigo el P. M. Fr. Serafín Tomás Miguel, Religioso de este convento, conocido por sus escritos (a: Estas cartas ilustradas con algunas notas se hallarán en el apéndice núm. XI. ). Trata en ellas el Marqués de varias materias eclesiásticas, que no debo ni puedo ventilar ahora. Señaladamente se muestra empeñado en que el padre de mi Patriarca Santo Domingo de Guzmán no se llamó Felix, sino Ferrán o Fernando. Opinión que han abrazado algunos, tal vez por un cierto aire de singularidad. Al M. Miguel ninguna fuerza le hicieron las razones de Mondéjar. Antes con gran número de argumentos prueba en una disertación particular la equivocación de su amigo, y de los que le precedieron. A la prueba tomada de la autoridad de los escritores coetáneos se debe añadir el testimonio del Dominicano Rodrigo Cerratense, escritor del siglo XIII (a), que llamó Félix con todas las letras al padre de Santo Domingo, y el de un códice MS. del siglo XIV de sermones para las fiestas de todo el año, que existe en el archivo de esta Catedral, del cual pudiera útilmente aprovecharse cualquier ilustrador de las vidas de los Santos; no menos que el que intentase una nueva edición de algunos Santos Padres, hallaría grandes tesoros en MSS. de sus obras que aquí se conservan. 

(a) Conjeturo que este escritor era natural del valle de Cerrato, cerca de Palencia, donde moraba el año 1267. Compuso un santoral, que él mismo intituló: vitas Sanctorum, obra desconocida a Echard y a Nicolás Antonio, de que dio la primera noticia al público el M. Flórez en la España sagrada tom. II, pág. 210. y pág. 396. De él se hablará con extensión cuando se publiquen las adiciones que se están preparando a la Biblioteca de escritores de mi Orden que compuso el Padre Echard. 

Veríase entonces cuan fácil es a los españoles, sin salirse de su casa, perfeccionar el trabajo de Balucio, de los PP. Maurinos y de otros literatos extranjeros: y tal vez comenzaríamos a recobrar los inmensos caudales que expenden ahora los nuestros en sólo este ramo. Puede gloriarse España de que posee muchos MSS.; pero thesaurus invisus, quae utilitas? Mil fatigas, y quizá inútiles, cuesta a muchos de nuestros escritores la averiguación de sus dudas en materias de grande interés para la literatura española: mientras vemos con envidia publicados sin ella los documentos y papeles de los archivos de Francia, Italia y Alemania, en donde beben los sabios de aquellas naciones las noticias que les interesan. Por este medio se propagan las luces, se estimula la aplicación, se llenan de gloria los reinos, y brilla la verdad, saliendo de los escondrijos, donde la diligencia de sus amadores la dejó guardada. Escusada fuera esta digresión si pensara con quien estoy hablando. Pero allá me llevo mi imaginación, o más bien el ansia de ver promovida en España por este medio la sólida literatura.

Ya se me pasaba dar noticia de otro pontifical del siglo XV, que no se sabe de qué Iglesia es. Parece de esta por la uniformidad que guarda con sus códices en el rito de purificar los cementerios violados. Pudo ser de la Tarraconense, y esto es más verosímil. Llevo de él algunas apuntaciones útiles. El tiempo en que se escribió le colijo del silencio que guarda, así en las protestas del consagrante, como en el juramento del electo, acerca de la obediencia a la Silla apostólica, visita ad limina Apostolorum, y lo demás consiguiente a esto. El decreto que se pide es el de la elección del clero, y se jura obediencia al Metropolitano. También es notable el rito que precede al examen y consagración: porque el sábado precedente al Domingo destinado para este acto, se sentaba el Metropolitano en el atrio de la Iglesia, y compareciendo el Arcediano u otro Presbítero de la Iglesia del electo, pedía con muchas ceremonias la gracia de que fuese consagrado. Y conducido este finalmente y hechas varias preguntas, le decía el consagrante: "quia ergo omnium in te vota conveniunt, hodie asbtinebis, et cras, Deo annuente, consecraberis. R. Electus praecepisti: tunc discedunt in loca sua; et abstinet illa die consecrandus in pane et aqua, nisi per consecratorem cum eo fuerit dispensatum.” La bendición del báculo precede a la comunión, a la cual se sigue la de la mitra. En la bendición Abbatis Monachorum se expresa siempre la regla de S. Benito. Paso en silencio otras cosas notables, que ocuparán un digno lugar en la historia de nuestros ritos. Basten estas noticias; estoy preparando otras de más entidad, que ilustrarán juntamente la historia eclesiástica, por la conexión que con ella tiene la materia que principalmente se me ha encargado. 

Dios te guarde muchos años. Valencia a 24 de Noviembre de 1802. 


NOTAS Y OBSERVACIONES. 

(1) En las naves se diga misa sicca. Esta clase de misas, anteriores cuando menos al siglo XIII (Thiers Superst. t. II. p. 374), sin consagración ni sumpcion del sacratísimo cuerpo de Cristo, se celebraban aún el siglo XVI en varias Diócesis de Occidente con aprobación de la Silla apostólica, como consta del libro sacerdotal, aprobado por León X, e impreso en Venecia el año 1523, y segunda vez en 1560 (c. XXXIV.) y de Juan Burchardo, maestro de ceremonias de la capilla pontificia, en su ordo missae, impreso en Roma el año 1559 (rubric. XVI. pág. 40.); y no sólo en las naves, sino aun en tierra por causas justas a juicio de los Prelados, y con su autoridad. Thiers (ib. p. 381.) asegura que nunca fueron autorizadas estas misas por Papas ni Concilios, ni regla ninguna eclesiástica, y que nacieron ab indiscreta et privata quorumdam devotione, como decía Bona (Rer. liturg. l. I. c. XV. n. 6.). Genebrardo (Liturg. apost. c. XXX.) cuenta haber él asistido en Turín el año 1587 a una de estas misas, que se celebró por la tarde solemnemente, y con ministros revestidos de sus ornamentos, en las exequias de una persona noble de aquella ciudad. A esta licencia pudiera haber dado ocasión el origen de estas misas. Si fuera cierto, como creen algunos, que fueron instituidas por el Concilio III de Cartago (capit. XXIX.) en favor de los difuntos que se enterraban por la tarde (Bocquillot Liturg. sacrae lib. II. c. VII. p. 393. sig.), de donde dicen haberse propagado después a la administración del viático a los enfermos, y para consuelo de otros legítimamente impedidos que no podían acudir al santo sacrificio. Sea de esto lo que fuere, en algunas Diócesis se toleraban en el siglo XVII, y aun después se han permitido a los Cartujos en sus celdas, como aseguran Martene y Bocquillot, y consta del breviario cartujano de 1587, donde se conserva la misa seca de nuestra Señora, que le celebraban después de los maitines y laudes del oficio parvo. El decirse la misa seca en las naves, como supone este ritual valentino, pudo nacer de la devoción de San Luis, de quien escribe Nangis el monje de San Dionisio, que la hacía celebrar en su barco a su vuelta de Tierra Santa. De aquí tomó el nombre de misa náutica o naval, cuya descripción puede verse en el citado libro sacerdotal y aprobado por León X, y en la obra de Bona (loc. laud. V. Merati observ. in thes. sacror. rit. part, I. p. 38).

La ceremonia prescrita en este ritual de decir tres veces Padre nuestro y Ave María en vez del canon, es singularísima. Lo único que se practicaba en otras Iglesias era no omitir el Pater noster. En algunas partes se mostraban reliquias de Santos al tiempo en que debía hacerse la elevación de la sagrada hostia. Por estas y otras notables variantes puede colegirse la parte que tuvo en las misas secas la privada devoción del pueblo. 

dijous, 9 de setembre del 2021

TOMO XXV, 25, levantamiento, guerra, tomo XII, 12

COLECCIÓN
DE

DOCUMENTOS INÉDITOS DEL ARCHIVO GENERAL
DE LA
CORONA DE
ARAGÓN,
PUBLICADA DE REAL ORDEN
POR
SU ARCHIVERO,
D.
MANUEL DE BOFARULL Y DE SARTORIO,

TOMO XXV.

LEVANTAMIENTO


Y


GUERRA DE CATALUÑA

en tiempo de don Juan II.
DOCUMENTOS RELATIVOS A AQUELLOS
SUCESOS,
PUBLICADOS DE REAL ORDEN
POR
D. MANUEL DE BOFARULL
Y DE SARTORIO,
Archivero de la Corona de Aragón.

Tomo
XII.

BARCELONA.
EN LA IMPRENTA DEL ARCHIVO.
------
1863.


// Editor: Ramón Guimerá Lorente. Hay comentarios, (entre
paréntesis y cursiva
), y textos de Çaportella que no agradarán
o gustarán demasiado a los lectores catalanistas del siglo, el XXI.
Que se vayan a freír fuets o espetecs //


Con la idea de suministrar al lector
todos los datos que puedan ayudarle a tener un cabal conocimiento de
los asuntos a que hace referencia la Colección de documentos, (según
manifestamos en el prólogo de la misma, y especialmente, por lo que
toca a las Turbaciones de Cataluña, en la advertencia al lector que
precede a esta parte,) damos a continuación el registro
perteneciente al diputado Çaportella, único que, apartándose de
sus compañeros, pretendió representar por si sólo la Generalidad
o Diputación de Cataluña (no la llamaban Generalitat entonces
los deputats del General, sino casa de la deputacio
) en los
puntos donde se conservaba la obediencia al rey Don Juan.
En
el mismo preliminar a que acabamos de aludir se encuentra consignado
este hecho, al hacer referencia de todo lo que se proyectaba publicar
para enriquecer con toda clase de documentos este azaroso periodo de
discordias civiles, acerca de las cuales mucho se ha escrito y mucho
se ha errado, especialmente por aquellos escritores inmediatos al
tiempo en que la dinastía del rey Fernando 1.° estaba en todo su
apogeo, los cuales o perpetuaron sin malicia y sin criterio histórico
retrospectivo las falsedades de los que tenían interés y deber en
celebrar los hechos de los vencedores, o temieron que el apartarse de
la rutina y desentrañar la verdad era destruir lo que por la fuerza
de los años se daba como cierto y admitido. Con el objeto, pues, de
ayudar a la aclaración de la verdad, vamos cumpliendo lo prometido,
y tocándole ahora el turno, después de publicados todos los
registros de la Diputación y el de cartas, que precede, al
indicado registro particular de Çaportella, lo daremos a luz,
insiguiendo el mismo sistema, para su publicación, que hemos
empleado en todos los demás tomos que el lector tiene ya conocidos,
no sin que hagamos algunas prudentes observaciones para guia del que
pretenda estudiar y comparar los diferentes documentos con que
aquella se va enriqueciendo.
Va encabezado el registro del
Çaportella
con una larga relación de los trabajos pasados al tener
que residir como diputado en Barcelona, donde dice que unos pocos
ciudadanos
de la misma, unidos también con unos pocos del
Principado, sustentaban la inicua rebelión, y añadiendo, sin duda
para disculpar su inconsecuencia, que si bien había firmado papeles
que servían para fomentar aquella, había sido sólo obligado a la
fuerza, con gran peligro de muerte, llegando a asegurar que en las
mismas sesiones, cuando él era de voto contrario, le llenaban de
insultos y hasta le amenazaban con arrojarlo por la ventana.
(No
hace falta creer a Çaportella, sólo hace falta ver las sentencias de muerte de los deputats del General para cualquiera que les llevara
la contraria. Ejecuciones de personas, exilio, embargo de bienes para
usarlo en la guerra, etc. Está todo muy bien documentado en sus
cartas anteriores; en especial esta de 1461
).
Estas son las razones en que se apoya para
justificar su fuga, y hasta acaso para que se admita como regular y
posible la representación de los estamentos de Cataluña en su
persona, aun cuando dice obrar “en nombre de los presentes y
ausentes fieles al Rey”, y cite algún personaje conocido y de gran
influencia y representación. Mas como del examen comparativo de este
volumen con los anteriores resulten desvanecidas algunas de las
aserciones del prófugo, (este Manuelico era más liante que su
padre Próspero
) creemos deber nuestro consignarlas, para que así
con más seguridad e interés pueda el lector
estudiar los sucesos por los documentos, y deducir, por consiguiente, la pura verdad histórica.
Resulta, pues, de
nuestro estudio comparativo, que la fidelidad del Çaportella
al rey Don Juan (recuerden que en el tomo 24 los deputats
ya fueron a buscar a Portugal a Perico el de Calaf, el condestable,
pactaban con el rey de Francia y el de Castilla
) no se dio a
conocer tan pronto como debía,
(¿acaso os pensáis que le gustaba
prescindir de su cuello al señor Çaportella?
) puesto que
siguió aquel ejerciendo su cargo de diputado (bien remunerado)
desde el principio del trienio y sin tener medio o
resolución para huir
(consulten el documento donde se manda
matar a algunos sediciosos en contra del Principat de Cathalunya;
otros documentos donde se manda matar a presos del bando del Rey
auténtico, Juan II, etc
) hasta el siete de enero de 1463,
esto es, más de un año después de la muerte del Principe de
Viana
; que, a ser victima de los insultos y violencias que
cuenta, ni él hubiera seguido tanto tiempo (eso te lo crees tú,
Bufa al ull, que también recibías una buena paga por tu empleo como
archivero
), sin gran fingimiento, representando uno de los
principales cargos
en una corporación que tenia buen
cuidado de señalar por sospechosos a los que le parecía,
confiscándoles los bienes cuando era menester, ni, de seguro,
hubieran permitido los mismos insultadores que siguiera en el banco
de la Generalidad (otra falsedad de Manuelico Bofarull que
no sabe atenerse a los textos que transcribe, cosa que aprendió de
su padre, la casa de la Deputacio, casa del General, tontolaba.
) hasta la hora
perentoria de su fuga, un diputado que, según él mismo revela
después en su registro, era el principal enemigo de la rebelión:
que los que representaban el Principado en Barcelona (los
deputats del General, consell de cent, ciutat de Barchinona
) no
fueron tan pocos
como se supone, ni aun durante ciertos periodos de mayores
complicaciones y apuros, encontrándose entre ellos personas tan
distinguidas como el vizconde de Rocaberti, don Francisco de Pinós,
Gerardo Alemany de Cervelló, el conde de Pallars, el obispo de Vich,
el abad de Montserrat, el deán de Lérida y otros muchos, cuyos
nombres puede haber notado el lector en los anteriores documentos;
que cuatro meses antes de desaparecer el diputado existen cartas
suyas en las que no sólo manifiesta estar identificado con las ideas
de los rebeldes de Cataluña (lo contrario le hubiese hecho bailar sin tarima), sino también gozarse en la esperanza de la venida
del rey de Castilla,
cuya llegada a Soria participa a varias
municipalidades (sesión del 31 de agosto de 1862);
(Manuelico,
que no sabes ni en qué año estás trabajando los textos del
archivo; te refieres a 1462; en 1863 se publica este tomo 25)

y
que el único acto por el que tal vez podria empezarse a sospechar
de su modo de sentir politico
es el que se nota en 11 de octubre
del mismo año, cuando, al designarse a algunas personas como
sospechosas, se abstuvo libremente Çaportella de manifestar
su opinión en lo tocante a las personas eclesiásticas.
Hacemos
estas observaciones para que el lector, recordando estos antecedentes
al leer el registro que ha de justificar la transformación del
antiguo diputado rebelde, pueda admirar con mayor interés la
desconocida causa de aquella, o sospecharla quizá, al ver que la
descision (decisión) del prófugo no tuvo lugar
hasta muy poco después de haberse acordado aclamar por rey
a Enrique de Castilla
, pudiendo así el que compara atribuir con
mayor justicia a cada acto el valor que se merezca.
(Esa
aclamación haria rodar cabezas, y este buen hombre lo sabia desde
hacia tiempo; y otras traiciones de catalanes representantes del
Principado: lo de Portugal, Francia, etc.)

El volumen, pues,
que vamos a publicar a continuación comprende varias resoluciones y
cartas escritas a veces en nombre de la Diputación, que,
según es de ver, la venia a constituir el mismo consejo del Rey, o
con la sanción del arzobispo de Tarragona, y abraza desde 23 de
enero de 1463 a 15 de octubre de 1472, de manera que viene a
completar en gran parte el azaroso periodo de las turbaciones, objeto
de esta publicación desde algún tiempo, y en pro del cual iremos
dando a luz todos cuantos materiales nos suministren el Archivo general de la Corona y el especial de la antigua Diputación o
Generalidad de Cataluña

(en ninguna carta anterior de la colección, desde el tomo I de Próspero, la llaman Generalidad ni
Generalitat, sino casa de la Deputacio. Tanto Próspero como Manuel sí la llaman así)
.
Conviene advertir, sin
embargo, que en el primer documento que se encuentra de octubre, (25 de octubre) el
año es 64, y no 63, de manera, que o hay aqui un vacío de un año, o
todos los documentos anteriores a aquel mes llevan equivocadamente
el año anterior
, con lo que resultaria ser la fuga del diputado
más posterior aún de lo que decimos.
(El 16 de noviembre aparece 1463. Manuelico no podía haber cogido los textos donde no cuadra la data y publicarlos aparte; no daba para más. Como liante no tiene parangón hasta la actualidad).

Lexique roman, A (+ Index)

Lexique roman, ou dictionnaire de la langue des troubadours, comparée avec les autres langues de l' Europe latine. A. A, s. m., voyelle,...