XXI. Sanciae comitissae Urgellensis donatio ad eccl. Agerensem, anno MLXVI. (1066)

XXI. 

Sanciae comitissae Urgellensis donatio ad eccl. Agerensem, anno MLXVI. (1066)

(V. pág. 128.) 

Ex arch. eiusd. eccl. núm. 965. 

In nomine Domini: ego Sancia comitissa, et Ermengaudus, proles Ermengaudi. Verum est satis, et, utinam quod non esset, cognitum multis, quod domnus Ermengaudus, comes Urgellensis, transacto tempore quadragessime fuit in Spania interfectus a sarracenis. Postea inde a suis fuit levatus, et ad civitatem Barbastri, quam ipse tenebat, portatus. Et inde iterum cum magno luctu ad castrum Aggeris fuit adductus, et ibi ante hostium ecclesiae Sancti Petri fuit sepultus. Testamentum nullum fecit, neque de suis rebus aliquid ordinavit, quia propter impedimentum vicine mortis facere nequivit, nec ei licuit. Quapropter ego praedicta Sancia comitissa, quae fui uxor eius, et Ermengaudus filius suus, meus privignus, cum consilio domini Guilielmi, huius territorii episcopi, et aliorum bonorum hominum nostrorum, pro redemptione animae suae aliquid de nostris dominicaturis, videlicet, ex alodiis planis, ecclesiae Sancti Petri de Ager, iuxta quam requiescit, votive, et potentialiter damus, et confirmamus. In primis damus ei quartam partem totius parroquiae de castro Sero, ex omnibus decimis, quae inde exeunt, et exire debent ex omnibus finibus, et terminis eius. Et damus ei duos molendinos sub castro de Ponts in ipsa insula iuxta Sigori (Segre), cum aquarum decursionibus, et pertinentiis omnibus: et damus ei unam domum intus in ipsa villa de Ponts: et unam pariliatam terrae intra terminos ipsius castri cum una vinea, unde exeat tonna plena de vino. Et in castro de Olius damus ei unum mansum, in quo habitat Miro Vives de Sussiados, cum omnibus terris, et vineis, que pertinent ad eundem mansum, et cum omnibus decimis, et servitiis, atque tributis, quae inde exeunt, et exire debent, excepta tertia parte de decimis, quae pertinent ad ecclesiam ipsius loci. Et in Civitatem, iuxta Sedem Sanctae Mariae, damus ei unum mansum, in quo Petrus habitat, cum omnibus terris, et vineis, quae pertinent ad eundem mansum, et cum omnibus decimis et servitiis, atque tributis, quae inde exeunt, et exire debent. Similiter damus ei in Argo unum mansum, in quo habitat Otto Fruile, cum omnibus terris et vineis, quae pertinent ad eundem mansum, et cum decimis, et servitiis, atque tributis, quae inde exeunt, et exire debent. Et in castro de Tolo damus ei unum mansum in quo habitat Guillelmus Borrelli, cum omnibus terris, et vineis, quae pertinent ad eundem mansum, et cum decimis, et serviciis, atque tributis, quae inde exeunt, et exire debent, ad partem, et ad opus comitis, cum una pecia terrae ante ipsum castrum. Et in castro Sancte Liciniae damus ei unum mansum, in quo habitat Exabellus Exobarig, cum terris, et vineis, et decimis, et servitiis, quae inde exeunt, et exire debent ad partem comitis. Et in castro de Pilzano damus ei etiam unum mansum, in quo habitat Pascual, qui est excusatus domni Arnaldi Mironis; et consentiente eodem domno Arnaldo damus ipsum mansum praedictae ecclesiae Sancti Petri in dominicum, cum omnibus terris, et vineis, quae pertinent ad eundem mansum, et cum decimis, et serviciis, atque tributis, que inde exeunt, et unquam exire debent simul cum districto, et mandamento. Et adhuc addimus ei iuxta terminum de Castroserris, et de Stagno duas pariliatas terrae, quae laborentur in uno anno, et alias duas in alio sequenti anno. Hoc autem totum, sicut superius est dictum, et scriptum, nostra sponte, pro animae ipsius comitis redemptione, solidum, et liberum damus prefate ecclesiae. Et de nostro iure tradimus praefatum donum in suum dominium eternaliter ad habendum, et quod voluerit faciendum, eo modo ut clerici ipsius loci semper Deum exorent pro eo, et beatus Petrus, quem princeps apostolorum, et claviger regni coelorum per potestatem sibi a Domino traditam solvat praefatum comitem ab omni vinculo delictorum, et remissionem ei accipiat suorum omnium peccatorum, et apperiat ei paradisi coelestis introitum. Et qui hoc voluerit disrumpere, aut per quemcumque modum minuere, et de iure per libertate ecclesie tollere, aut per aliquam occasionem alienare, nullo modo possit facere. Sed imprimis pro sola presumptione iram Dei incurrat, et secundum privilegium, quod praedictae ecclesiae Sancti Petri fuit factum apostolicis Romanorum, sciat se anathematis vinculo innodandum: et sicut devastator ecclesiae cum Iuda proditore inferno inferiori damnandum. Quod est actum II. Idus Aprilis, V. anno Philipo regis. = Sig+num Sanciae comitissae. = Sig+num Ermengaudi, filius qui fuit praedicti Ermengaudi defuncti: qui hanc donationis scripturam scribere iussimus, et coram nostrae patriae maioribus manibus propriis firmamus, et testibus firmare ro+gavimus, et postea in manibus abbatis et cleri+corum Sancti Petri eam tradimus. = Sig+num Arnalli Mironis. = Sig+num Mironis vicecomite. = Sig+num Guitard¡ Guillelmi. = Sig+num Brocardi Guillelmi. = Sign+ Dalmaci Isarni. = Sign+ Arberti. = Sig+num Ramundi Geralli. = Sig+num Berengarii Isarni. = Sig+num Guillermi Isarni,  Sig+num Bonus. = Sig+num Bernardus. = Sign+ Berenger Raimundo. = Guiffredus. = Guillelmus, primicerius, et iudex. = Ramerius gramaticus, ac Sancti Petri praepositus. = Petrus +. = Raimundus +. = Bonfilius. = Ego Bernardus Amat hanc laudo cartam +. = Guillelmus, gratiâ Dei Urgellensis episcopus +. = Amatus levita, qui hoc scripsit + in praefato die, vel anno. 

Tomo 6, apéndice 42. Consecratio ecclesiae S. Martialis in monasterio Montis Signi, ann. MCV (1105).

XLII. 

Consecratio ecclesiae S. Martialis in monasterio Montis Signi, ann. MCV (1105). 

(V. pág. 223.) 

Ex autogr. in monast. S. Salvatoris Bredensis. 

Anno ab incarnacione Xpi millesimo centesimo IIII. Indicione XII. venit domnus Arnallus Ausonensis episcopus ad monasterium Sancti Marcialis, quod est edificatum inter duo montis signa, ad principium fluentis Tordariae, eo quo isdem locus ad diocesim Ausonensis sedis aecclesie Sancti Petri pertineat; et rogatu Bonihominis prioris eiusdem, unâ cum domno Bernardo Ierundensi episcopo, in cuias patrimonio cognoscitur esse constructum. Et constipatus venerabili collegio clericorum, hac nobilium laicorum undique confluencium, consecravit uterque iam dictum monasterium in onore Sancti Marcialis epi et confessoris; et facta sollemniter dedicacione, confirmaverunt illi monasterio universa, que hactenus a domno Umberto et uxore eius Sicarde, et aliis Dei fidelibus ibi collata sunt, et in futuro dabuntur ei. Et constituerunt sub anatemate, ut universa predia et alodia, que Arnallus prior Balneolensis (Banyolas, Banyoles, Bañolas) inde transtulit ad aliam aecclesiam in episcopatu Barchinonensi, sine ulla reservacione restituat ei. Ea scilicet deliberatione, ut saepe dictum monasterium ita sit stabilitum et ordinatum ad Dei servicium, sicut resonat in privilegio ex altera parte conscriptum (1) et a domno Wilelmo Ausonensi presule, et clericis eius sub vinculo excomunicacionis alligato et confirmato. Constituimus eciam, ut abba vel prior eiusdem monasterii faciant semper sinodalia instituta et observationes Sancte Ausonensis ecclesie, sicut olim ab abbate Guifredo eiusdem loci factum est ibi, vel esse debuit. Proinde ego Arnallus prelibatus Ausonensis ecclesie presul hanc dotem, sicut est superius comprehensum, corroboro, et ut a nemine infringatur anatematizo; atque ut firmius teneatur, per solitum signum subterius meâ manu confirmo. Que est facta Nonas Februarii anno XL.V. regni Philipi regis = + Arnallus graciâ Dei Ausonensis episcopus. = Iohannes monachus et sacerdos, qui hanc dotem scripsi die et anno quo supra. 

1: Praesens carta exarata est in dorso alterius autographae et antiquioris, quae est scilicet de prima constitutione monasterii S. Martialis anno 1066. (V. sup. n. XXXIV.)

Tomo 6, apéndice 34. Scriptura fundationis ac dotationis monasterii S. Martialis in Monte Signo,

XXXIV. 

Scriptura fundationis ac dotationis monasterii S. Martialis in Monte Signo, anno Domini MLXVI. (V. pág. 201.) 

Ex autogr. in arch. S. Salvator. Bredensis. 

(N. E. las tildes no están en el original)

Apostólica atque evangélica verídica refert página, et in canticis canticorum prefigurant epythalamia, quod sponsa Xpi sit ecclesia, que de eius latere formata, anulo fidei est subarrata, et sacri fontis undâ purificata. Unde bene huic aedificatur domus oracionis, in qua per lavacrum regenerationis pariat filios adoptionis, et in die suae disponsationis celebratur festivitas sacerdotalis consecrationis. Quapropter in Xpi nomine ego Guilelmus, gratiâ Dei pontifex Ausonensis principalis aecclesiae, videns Sancti Marcialis ecclesiam inter duo Montis Signa edificatam, ad principium fluentis Tordariae, ad sanctae sedis Ausonensis diocesim pertinere, curavi dedicacionis sollempnitatem consecrando adimplere, et per hanc dotalium tabularum auctoritatem res adquisitas et adquirendas conferre: ut episcopali confirmatione traditas nemo possit ab eiusdem Sancti Marcialis ecclesia iure extorquere; sed omni tempore, et abbas, et monachi ibi in monasterio, et reliqui Deo servientes possint secure possidere. Ubi eciam monachorum precibus, domnique Umberti, eiusque coniugis nomine Sicardis, eorumque filii nomine Guilelmi, aliorumque, Guifredum ordinavi noviter abbatem, ante quem nullus alius abbas locum rexerat multum pauperem. Merito igitur est ordinatus, quoniam a puericia in sacris litteris edoctus, et in monástica regula est educatus, et locus ille Sancti Marcialis per eius curam in monasterium est edificatus, ubi primum cum paucis monachis ieiuniis et vario labore fuit coangustatus. Per huius igitur dotis auctoritatem ego Guilelmus predictus presul, episcopali simul et canonicali firmitate corroboro prefato Sancti Marcialis monasterio omne alodium iuste datum et dandum, et omnes res fidelium oblatione adquisitas et adquirendas, ut tam novus abbas Guifredus, quam eius omnes successores ullo umquam tempore in predicti monasterii servicio teneant, vel utilitate possidendas instituant, vel disponendas disponant. Si quis vero laicus vel clericus cuiuscunque dignitatis aut mediocritatis contra... sive imobiles... dicti monasterii iure... aut quocumque modo auferri fecerit, nisi rediderit, aut emendaverit, et se castigaverit, excomunicatum se noverit. Ita quod omnis sexus et etatis persona sub hac interdictione feriatur excommunicatione, ut cum Iuda traditore Domini tabescat malediccione, pereat dissolucione, et infernalis baratri perpetua condempnatione. 

Ordo ergo rerum, quas pro salute corporum et animarum fideles in consecratione et ante consecrationem sancte Marcialis ecclesie contulerunt, sic incipit. In primis omne alodium ubi monasterium constructum est, et omne alodium per circuitum, scilicet, domos, terre culte et ereme, et diverse arbores, et aque, et ductus, et reductus aquarum, petre, prona, plana, et ardua, et pascua, et omnia in omnibus pertinencia, que bonus et nobilis vir Umbertus per vocem genitoris habens, et eius pia coniux Sicardis per vocem decimi noscuntur eidem Sancto Marciali dedisse votive ac potencialiter, nihil ex his retinentes sibi et liberis suis, quod possit esse in contrarietate, sive in placito, vel in placitis vel actibus, nisi solam suam principalem defensionem: hec tota ab integro cum primiciis, et decimis, et taschis, et omnibus placitis, aliisque serviciis , et omnibus afrontacionibus, ita per hanc dotem sint predicte ecclesie Sancti Marcialis perpetuo confirmata sub vinculo predicte excomunicationis. Similiter et omnia illa alodia in comitatu Ierundensi in loco vocitato Amenula, et apud Tordariam loco quem dicunt Casellas, et in plano etiam apud Pinetam, et in rivo sub monte Palacio alodium cum molendino, et in alio loco apud kastrum Lauretum, et in Macianeto, et in loco Gerundensi dicto Stagneolo: et in comitatu Barchinonaensi apud locum Palacium, ad ipsa Olzeta, ipso manso de condam Guadaldo vel de Petro, vel manso de Lorico prope Sancta Maria, cum alodio: atque in villa Castanea in Monte Signo, que ipsi donatores predicti dederunt ecclesie Sancti Marcialis, confirmata maneant sub nexu excomunicationis. Preterea alodia cum omnibus hedificiis et pertinenciis in valle quam dicunt Arbucias, et in loco nominato Kastaneario, et in rivo Croso terras et vineas, atque alia alodia in ínsula ad ripam Tordariae inter ecclesiam Sancti Iuliani, sanctique Stephani de Palacio, et vineas quas vocant Oldesindas in Monte Signo, que Gerberga, mater prefati Umberti, omnia noscitur ipsi ecclesie Sancti Marcialis quibuscumque modis dedisse, alligata maneant sub hac excomunicatione. Deinde omne alodium apud marítima in loco vocato Argentona (vel Argenema) ubi cognominatur Civitas fracta vel Alcrona, videlicet, terras et vineas in planis et montuosis cum omnibus suis pertinenciis, que Otto Vivas et eius uxor noscuntur Sancto Marciali tribuisse, prescripta excomunicatione... in dote. Insuper et domum cum solo et clausis, et terras... cultas et heremas in territorio Vallensi, quas Ermengaudus et Isarnus Floridii Sancto Marciali contulerunt, et terras ac vineas quas in locis Corrone et Samalucio fideles dedere, atque boschum cum alodio, scilicet, terras, et vineas in termino de Perticacio et apud Palacium, quas fidelium largicio et predicti abbatis emptio prebuere Sancti Marcialis monasterio, presentis dotis stabiliat atque retentet excomunicatio. Nam et sub hac stabilitate permaneat illud alodium apud Pineta in valle Lubrica, quod simul cum domibus, et ortis, et triliis, et vineis et arboribus diversis quidam peregrinus Ermomirus dictus, cum uxore sua Imperia nomine, concessit Sancti Marcialis ecclesie. Sic etiam sit firmum illud alodium in Gerundensi kastro Caciano in planicie, quod quidam vir Gozpertus Guadamiri simul cum coniuge scitur Sancto Marciali dedisse: et illud alodium de Crossannis et de marítimo (quod) Guilia Umberti soror et eius filius noscuntur contulisse: et due partes unius mansi in loco Brugedors nominato, quas Geraldus Gozfredi dedit Sancti Marcialis monasterio: et pecia II. alodii quam Remundus Gozperti tribuit Sancto Marciali in Ierundensi in plano Viliarii: et alodium quod prebuit Guilla de Collo simul cum filio suo Bremundo: et due pecie terre quas dederunt ambo in vicino de Sancto Ipolito: et alodium in parrochia Ursali, et illud quod est apud Sanctam Columbam de Vineolis. Hec quoque confirmatio constringat alodium illud in Monte Signo in loco Vivario, quod Willelmus Poncii largitus est Sancti Marcialis monasterio. Quecumque igitur prescripta sunt, et que per scripturam a fidelibus data, et danda, et quibuscumque modis debitis predicto S. Marcialis monasterio concedenda, ego inquam Guilielmus Ausonensis sedis episcopus pontificali excommunicatione confirmo, et meae manus scripturâ ac propio signo huius dotis libellum pro firmitatis indicio ita corroboro.

Ego Wdelardus Gaucefredi dono ad Beatum Marcialem in presenti dedicatione omnem meam hereditatem, quam habeo in duobus mansibus de Macianeto (Maçanet), vel in aliis alodibus, que in quibusque locis mater mea noscitur ipsi ecclesiae S. Marcialis quibuscumque modis dedisse: ita ut nec ego nec ulla persona per me requirat aliquid in his alodibus. = Sig+num Wdelardus Gaufredi.

Ego Bernardus Gaufredi dono ad Sanctum Marcialem hoc quod habeo in duobus mansis de Stagneolo, et in aliis duobus de Macianeto (pone Macaneto), et in unam peciam terre in iam dicto Macianeto, et in aliis alodiis, que dedit mater mea ad iam dictum cenobium, voces quas abeo et abere debeo, ita ut nec ego nec ulla persona per me requirat aliquid in his alodiis. = Sig+num Bernardus Gaufredi. = Wilielmus gratiâ Dei episcopus Ausonensis ecclesiae +. = Ermengaudus arkidiaconus SS. = Heribaldus portitor legis SS. = Guilabertus diachonus SS. = Sig+num Remundi iudicis, Bonifilii prolis SS. = Bonucius sacerd. SS. = Petrus levita +. = Raimundus diachonus SS. = Benedictus diachonus SS. = Amatus levita SS. = Seniofredus sacer SS. = Ermemirus sacerdos SS. = Petrus subdiachonus SS. = Bernardus subdiachonus SS. = Herallus canonicus et sacerdos SS. = Andreas abbas +. = Suniarius gratiâ Dei abbas (scilicet Bredensis). = Amatus monachus SS. = Berillus grammaticus SS. = Bonifilius monachus SS. = Stephanus monachus et pbr SS. = Bernardus sacerdos SS. = Suniarius monachus prepositus. = Sig+num Guinardus Sindredi. = Sig+num Umberti prolis Ottoni. = Sig+num Sicardis femina, qui hanc dotem sub tali modo firmamus, ut omni tempore iam dictum monasterium sub nostro patrocinio vel defensione consistat, tam ipsum, quam omnes res eius adquisitas, vel adquirendas, et similiter fiat de ipsum filium, qui post nostrum obitum nostrum honorem de Monte Signo habuerit. 

Wifredus abbas, qui amore Dei et Sancti Marcialis honore hanc dotem per se ipsum VI. Idus Decembris, et in anno millesimo LX.VI. ab incarnatione Domini scripsit cum litteris superpositis, et VI. anno Philippi regis Francorum sub+scripsit.