VIII. Presentatio litterarum Apostolicarum super dogmatizatione et libris Raymundi Lull, 1388

VIII.

Presentatio litterarum Apostolicarum super dogmatizatione et libris Raymundi Lull, an. M.CCC.LXXXVIII. (Vid. página 158).

Ex arch. Gerundens. 

Noverint universi quod die vicesima nona mensis julii anno a Nativitate Domini M.CCC.LXXXVIII. coram reverendo in Christo Patre et Domino Domino Berengario Dei gratia Episcopo Gerundensi intus suum episcopale palatium Gerundense, videlicet ad ipsius palacii gradarium inferius sive maius presentialiter existente in meique Ludovici Carbonelli, clerici et notarii publici ipsius reverendi Domini Episcopi Gerundensis ac testium scilicet venerabilium virorum Dominorum Bernardi de Campis, canonici, Petri de Carraria et Petri Arnaldi, presbiterorum de Capitulo eclesiae Gerundensis ad haec spetialiter vocatorum et rogatorum presentia personaliter constitutus discretus Petrus Tortosa, causidicus, civis Gerundensis, procurator fiscalis ut asseruit et procuratorio nomine reverendi et religiosi Fratris Nicholay Eymerici in Sacra Pagina professoris, ordinis Fratrum Praedicatorum ac Inquisitoris hereticae pravitatis in regnis et terris ditioni Serenissimi Domini Regis Aragonum subjectis a Sede Apostolica spetialiter deputati quandam patentem pergameneam litteram Domini Gregorii sanctisimae memoriae Papae XI. eiusdem Domini Papae vera bulla plumbea in cordulis canapis more Romanae curiae bullatam, non viciatam, non cancellatam, non abolitam, non abrasam, neque suspectam in aliqua sui parte, sed omni prorsus vicio et suspicione carentem cuius tenor inserius est insertus, praefato reverendo Domino Episcopo exhibuit, obtulit seu etiam presentavit, petiitque et requisivit humiliter et instanter quatinus ad ipsius litterae Apostolicae et contentorum in ea executionem procedere dignaretur juxta formam in ipsa littera sibi traditam seu directam. Prefatus vero reverendus Dominus Episcopus litteram eandem recipiens de manibus porrigentis cum debitis reverentia et honore habebat ut dixit et habuit illam pro presentata et lecta offerens tamen se paratum deliberato primitus super ipsa mandatis Apostolicis eficaciter obedire. Dictus vero Berengarius Tortosa procuratorio nomine supra dicto petiit et requisivit sibi a dicto reverendo Inquisitori de predictis fieri et tradi quotquot vellent publica instrumenta per me notarium publicum superius et subscriptum. Tenor vero dicta litterae Apostolicae de verbo ad verbum sequitur, et est talis.

Gregorius Episcopus servus servorum Dei. Venerabilibus fratribus Archiepiscopo Terraconensi eiusque suffraganeis salutem et Apostolicam benedictionem. Conservationi puritatis catholicae fidei quam multi nequam filii scelerati suis falsis assertionibus maculare nitentes inter triticum purum agri Dominici pestiferum semen zizaniae seminare, cum ad nostrum praecipue spectet officium ut evellamus prava, et destruamus perversa, providere salubriter et animarum illaqueationibus obviare confestim plenis desideriis affectantes, opportuna in hiis quae possumus remedia studio pastoralis solicitudinis adhibemus. Dudum siquidem dilectus filius Nicholaus Aymerici, ordinis Fratrum Praedicatorum, professor in Sacra Theologia, Magister in regnis Aragoniae, Valentiae et Maioricarum, Inquisitor hereticae pravitatis nobis exposuit se in regnis eisdem invenisse viginti volumina diversorum librorum in vulgari scriptorum a quodam Raymundo Lull, cive Maioricensi editorum, in quibus ut ipsi Inquisitori videbatur multi continebantur errores et hereses manifeste et quod nonnulli de praedictis et aliis regnis libris utebantur eisdem, et eorum doctrinae dabant fidem non modicam in grande suarum periculum animarum, supplicavitque nobis Inquisitor ipse ut ne simplices deciperentur ex libris ipsis dignaremur in hac parte de opportuno remedio providere. Nos autem cupientes animarum jam forsan imbutarum et quae imbui possent ex perverso dogmate dictorum librorum periculis celeriter obviare, dictos libros per venerabilem fratrem nostrum Petrum, Episcopum Ostien. et per quam plures etiam ultra vigenum numerum in eadem Theologia magistros examinari fecimus diligenter, per quorum relationem tandem habuimus quod ipsi dictos libros omnes cum multa diligentia legerant et examinaverant et quod ultra ducentos articulos erroneos et hereticales invenerant in eisdem. Super quibus inter eosdem Episcopum et magistros sepius et demum coram nobis habita disputatione solemni ipsos articulos quos ad vitandum prolixitatis tedium et horribilitatem eorum haberi volumus presentibus pro expressis, erroneos et manifeste hereticales de dictorum Episcopi et Magistrorum concordi consilio censuimus reputandos. Cum autem sicut Inquisitoris prefati continebat assertio, in praedictis regnis alii libri qui asseruntur editi a jam dicto Raymundo reperti dicantur, in quibus huiusmodi jam reperti et alii errores et hereses creduntur probabiliter contineri, Nos volentes de huiusmodi aliis libris et eorum doctrina informari plenarie et super eis providere salubriter, ne fideles in errores huiusmodi dampnabiliter prolabantur, fraternitati vestrae de fratrum nostrorum consilio per Apostolica scripta committimus et mandamus quatinus diebus dominis et festivis in singulis ecclesiis vestris cathedralibus ac curatis necnon religiosorum quorumcumque ordinum exemptorum et non exemptorum, etiam Cisterciensium, Cartusiensium, Cluniacensium, Praemontratensium, Grandimontensium, Sanctorum Benedicti et Augustini ac Fratrum Praedicatorum, Minorum, Heremitarum eiusdem Sancti Agustini ac Carmelitarum et aliorum ordinum vestrarum civitatum et dioc. intra Missarum sollempnia existentibus populis ad divina, et in praedicationibus per vos vel alios quam cito comode poteritis, faciatis proponi quod omnes et singulae personae utriusque sexus cuiuscumque status, ordinis vel conditionis existant, earundem vestrarum civitatum et diocessuum seu commorantes in eis, habentes libros quoscumque a praefato Raymundo editos ut prefertur ipsos infra unius mensis spatium vobis assignare, et illi qui sciunt alias personas libros eosdem habentes eas vobis revelare ac nominare procurent, vosque libros recipi faciatis eosdem. Quos cum habueritis eos quam cito comode poteritis, curetis nobis fideliter destinare, ut ipsos simili examini subicere valeamus. Coeterum quia doctrina seu potius dogmatizatio predictorum librorum examinatorum reperitur erronea, hereticalis et periculosa nimium animabus, et vehemens suspicio est habenda quod in aliis libris editis a dicto Raymundo similes vel alii ut prefertur contineantur errores, vobis mandamus quod omnibus et singulis eisdem personis vestrarum civitatum et dioc. doctrinam seu potius dogmatizationem et usum huiusmodi librorum interdicere studeatis, donec super hiis per Sedem Apostolicam aliud fuerit ordinatum, contradictores per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo: non obstantibus si aliquibus comuniter vel divisim a Sede Apostolica sit indultum quod interdici, suspendi, vel excomunicari aut extra vel ultra certa loca ad judicium vocari non possint per litteras Apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem, et quibuslibet exemptionis ac aliis privilegiis et litteris Apostolicis quibuscumque locis personis vel ordinibus sub quacumque forma vel expressione verborum ab eadem Sede concessis de quibus quorumque totis tenoribus et de verbo ad verbum in nostris litteris mentio sit habenda et per quae presentis mandati nostri efectus valeat quomodolibet impediri. Insuper volumus quod per se, frater Archiepiscope, tenor presentium sub tuo vel officialis tui sigillo vobis, fratres sufraganei, transmittatur, cui per vos adhiberi volumus velut ipsis originalibus plenam fidem. Datum Avinione VIII. kalendas februarii, pontificatus nostri anno sexto. = Quae quidem fuerunt acta Gerundae die, mense, anno et loco ac presentibus testibus per me superius expressatis. Fuit factum unum publicum instrumentum et missum magistro M. de Podio apud Barchinonam Predicatori.

Item prefatus Dominus Episcopus mandavit inde fieri et tradi dicto procuratori et suo principali litteras opportunas etiam per modum publici instrumenti, si oportuerit et petitum fuerit, sigillo suo appendenti communitas. Actum ut supra. Testes ut ibidem. Factum fuit et traditum unum in forma publica dicto reverendo Inquisitori.

Universis et singulis presentes litteras seu presens instrumentum publicum inspecturis Berengarius Dei gratia Episcopus Gerundensis salutem in Domino Jhesu Christo. Nos quasdam Sanctissimi in Christo Patris Domini Gregorii foelicis recordationis Papae XI. patentes pergameneas litteras eiusdem Domini nostri Papae vera bulla plumbea in cordulis canapis more Romanae curiae bullatas, non viciatas, non cancellatas, non abolitas, non abrasas, nec suspectas in aliqua sui parte, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes nobis pro parte reverendi et religiosi Fratris Nicholay Eymerici in Sacra Theologia Magistri in regnis et terris ditioni Serenissimi Domini nostri Regis Aragonum subjectis Inquisitoris hereticae pravitatis die datae presentis presentatas tenuisse, vidisse et legisse noveritis in haec verba; Gregorius Episcopus, etc. Inseritur tota ut supra. = In quorum omnium testimonium presentes litteras in modum publici instrumenti fieri et publicari, nostrique sigilli appocisione muniri, dictoque reverendo Inquisitori tradi jussimus per notarium publicum infrascriptum. Datum et actum in nostro episcopali palatio Gerundensi die XXIX. mensis julii anno a Nativitate Domini M.CCC.LXXXVIII. ac presentibus et ad haec vocatis per nos testibus venerabilibus viris Bernardo de Campis, canonico, ac Petro de Carraria et Petro Arnaldi, presbiteris de Capitulo nostrae ecclesiae Gerundensis. 

Ego Ludovicus Carbonelli, clericus et notarius publicus reverendi Domini Episcopi Gerundensis praedictarum litterarum Apostolicarum presentationi ac omnibus aliis supra dictis dum ut premittitur per dictum reverendum Dominum Episcopum et coram eo fierent, una cum prenominatis testibus vocatus et requisitus interfui, eaque de dicti reverendi Domini Episcopi mandato seu jussu in notam recepi, publicavi, et in hanc formam publicam redigens scripsi et clausi una cum appensione sigilli prefati reverendi Domini Episcopi meum signum solitum apponendo. Constatque mihi de raso et emendato in fine antepenultimae lineae in dictione octuagessima.

VIII. Enecus, secunda synodo,

VIII.

Idem Enecus Archiep. in secunda synodo per eum celebrata Terrachonae die veneris XXII. mensis aprilis anno a Nativit. Dni. M.CCCLXXXIX (a: Al. cod. ann. MCCCLXXXVIII) fecit constitutiones sequentes. (Vid. pág. 8.)

Quod curati decretalem Omnis utriusque sexus, etc., in subscriptis festis anno quolibet publicent, et eius effectum.

Enecus miseratione divina sanctae Terrachon. ecclae. Archiepiscopus. Licet a sacris sit canonibus provide statutum quod omnis utriusque sexus fidelis, postquam ad annos discretionis pervenerit, omnia sua peccata saltem semel in anno fideliter debeat proprio confiteri sacerdoti, et poenitentiam sibi injunctam pro viribus adimplere, suscipiens reverenter ad minus in Pascha Eucharestiae sacramentum, nisi forte de proprii sacerdotis consilio ob aliquam rationabilem causam ab eius perceptione ad tempus duxerit abstinendum; tamen, sicut experientia docente cognovimus, ecclesiarum rectores coeterique curati in publicatione huius salutiferi statuti sunt quam plurimum necgligentes, ex quibus (b: Al. cod. ex quo) suarum et gregis sibi commissi animarum pericula subsequuntur. Et quamvis per bonae memoriae predecessores nostros in hiis sit alias yam (: iam) provisum; tamen dicti rectores et curati duplicis necgligentiae funiculo colligati, nec illa quae per sacros canones, nec quae per Constitutionum provintialium et synodalium ecclae. nostrae remedia sunt salubriter instituta, in actum deducere conantur; imo ex quadam necgligentia premissa ducunt totaliter in contemptum; et sic multi de populo christiano ex ignorantiae coecitate velamen excussationis assumunt. Nos itaque volentes, prout nostro incumbit officio, salubriter in talibus providere, hac constitutione perpetuo valitura statuimus, quod curati ecclesiarum nostrarum civitatis et dioecesis Terrachonae decretalem illam Omnis utriusque sexus cum suis clausulis et poenis ibi adjectis (c: Al. cod. aductis) in festivitatibus Natalis Domini, Circumcisionis, Aparitionis Dni. ntri. J. Chti., et in diebus dominicis quadragessimae, et in Coena Dni., ac Resurrectionis Dominicae anno quolibet comisis eis plebibus in suis ecclesiis, dum in eis ad divina major fuerit populus congregatus, studeant publicare, effectum ipsius statuti vulgariter exponendo; ipsasque plebes ad observationem dicti salutiferi statuti admoneant, et inducant piis monitis, et exhortationibus opportunis; poenasque in huiusmodi decretali appositas in eventum conditionum in ipsa contentarum debita executioni studeant demandare. Et si parrochianos suos post tales exhortationes in hiis repererint necgligentes, cum ad synodum venerint, nomina parrochianorum suorum utriusque sexus, qui anno illo peccata sua confiteri, et Eucharestiae omiserint recipere sacramentum quatenus in ipsis curatis fuerit, in scriptis portent, nobisque, si presentes simus in civitate, alias Vicario nostro in spiritualibus exhibeant, ut sic providere possimus prout (a) videbimus expedire. Quicumque autem in huius nostrae constitutionis executione necgligentes fuerint, pro tanta necgligentia se a nobis noverint taliter puniendos, quod poena docente cognoscant quam grave sit superiorum praecepta in contemptum deducere necgligenter.

Tertia synodo Enecus

VII. Enecus, prima synodo, M.CCC.LXXXVIII, 1388

VII. 

Enecus (a) in prima synodo per eum celebrata die veneris XVII mensis decembris (b: Alii codd. et recte: aprilis) anno a Nativitate Domini M.CCC.LXXXVIII. fecit constitutiones sequentes. (Vid. pág. 8.)

(a) Enecus scilicet Valterra, Valentinus, qui ab ecclesia Segobricensi ad Tarraconensem promotum anno 1380, eam non nisi septenio post adipisci potuit, schismate prohibente quod tunc iam in universali Ecclesia grassabatur. Novam sponsam suam rexit ad finem usque vitae suae anno nempe 1407.

Quod omnes beneficiati faciant residentiam in suis beneficiis.

Lacrimosa viduitas quarundam ecclesiarum nostrae dioecesis nostrum propulsavit auditum, et in clamores validos eructando nostrum animum excitavit, quod quamquam de jure comuni et alias omnia beneficia, precipue curata, residentiam requirant personalem, et propter officium detur beneficium; tamen nonnulli eclesiarum rectores et vicarii perpetui ac alii clerici in nostra dioecesi beneficia ecclesiastica obtinentes, vagando hinc et inde per orbem, et ut plurimum in opprobrium ordinis clericalis, et suarum periculum animarum, ecclesias suas dimittunt (c: Al. cod. dimittant), nullis, aut saltem insufficientibus, servitoribus dimissis, qui officium pastoris usurpantes, tamquam mercenarii, solum quae sua sunt quaerunt, et non quae Crucifixi, ex quibus scandala quam plurima in eisdem ecclesis hactenus sunt secuta. Nos vero istorum illicitos motus compescere cupientes, statuimus et praesenti constitutione mandamus, quod omnes clerici in nostris civitate et dioecesi beneficia curata, et alia requirentia residentiam personalem obtinentes, infra unius mensis spatium a die publicationis praesentium (a: Al. cod. praesentis) in antea continue computandum ad ecclesias, in quibus huiusmodi beneficia obtinent, personaliter se conferant, suam ibi personalem residentiam facturi cum continuatione. Contrarium vero facientes tamdiu a perceptione fructuum beneficiorum praedictorum se noverint ese suspensos, quamdiu contumaciter recusaverint dictam facere residentiam, ut tenentur. De quibus fructibus, facto prius beneficiorum servitio per idoneos substitutos de nostri licentia surrogandos, residuum, si supersit, nostro arbitrio distribuendum reservantes. Revocantes prout supra quascumque licentias absentandi per nos aut Vicarios nostros concessas usque in hodiernam diem; et eas concedendi de coetero nobis facultatem reservantes, dictis Vicariis potestatem omnimodam abdicamus. Ab hac ordinatione de gratia spetialiter excipimus canonicos nostrae ecclesiae, qui de licentia nostra in studiis generalibus resident, et laudabiliter vivunt ad adquirendam scientiae incomparabilem margaritam, et familiares nostros, qui una nobiscum pro servitio Dei et Ecclesiae indefesse non desinunt laborare.

Quod obtinentes plura beneficia hostendant dispensationem, vel eligant unum quod maluerint; alia conferenda per Dominum Archiepum.

Cum secundum canonicas sanctiones nullus possit plura beneficia, maxime incompatibilia, absque dispensatione superioris licite retinere, idcirco nos Enecus, Archieps. memoratus mandamus expresse omnibus clericis subditis nostris, curatis et non curatis, duo vel plura beneficia obtinentibus, quatenus infra duorum mensium spatium a die publicationis praesentium in antea continue computandorum, nobis aut Vicario nostro in spiritualibus (b: Al. cod. addit: et temporalibus) generali hostendant dispensationem aut dispensationes, si quas habent, per quas licitum eis existat dicta beneficia simul licite retinere. Et si dispensationis huiusmodi non habuerint, eligant infra dictum tempus unum de dictis beneficiis, quae possident (c: Al. cod. addit: quod maluerint), alium, vel alia per nos personis idoneis conferenda. Alioquin lapso dicto termino si dictas dispensationes, si quas habent, non hostenderint, vel unum de dictis beneficiis non elegerint, ut est dictum, ex tunc nos procedemus ad conferendum dicta beneficia personis idoneis, unico dumtaxat beneficio beneficiato cuilibet dimisso, quod nos maluerimus, seu duxerimus eligendum.

Quod praesbyteri celebrent quater in septimana.

Praeterea negligentiam aliquorum praesbyterorum nostrae dioecesis reprimere cupientes, qui, licet tam injuncto eis officio, quam alias propter beneficia, quorum fructus recipiunt, missas celebrare tenentur, tamen in hoc sunt necgligentes quam plurimum et remissi; cum jam per Constitutiones bonae memoriae praedecessorum nostrorum in hiis sit provisum; idcirco nos Enecus, Archiep. supra dictus praesentis constitutionis serie ordinamus praecipiendo mandantes, quatenus omnes praesbyteri in nostris civitate et dioecesi beneficia ecclesiastica obtinentes saltem quater in septimana devote celebrent cum effectu (a: Al. cod. suas missas) missas; et illi qui beneficia obtinent, et presbyteri non existunt, habita a nobis prius licentia, honestos presbyteros ponant, qui loco eorum dictas misas valeant celebrare, et celebrent cum effectu; ipsis tamen beneficiatis in dictis beneficiis facientibus residentiam personalem; nisi alias ex justis ac rationalibus causis licentiam alicui de praedictis duxerimus concedendam. Contrarium facientes, nisi fuerint infirmitate detenti, poenam duodecim denariorum se noverint pro die qualibet incurrisse. Hoc tamen intelligimus, si beneficium tanti valoris existat, quod computata pro rata, duodecim denarios pro qualibet die valeat; alias diminuatur poena pro rata secundum valorem reddituum beneficii. Quae poena operi retrocabuli (b: Al. cod. retrotabuli) (retablo) Sedis Terracon. aplicetur. Dat. Terrachonae die veneris XVII. mensis aprilis anno a Nat. Dni. MCCCLXXXVIII.