VII. Clementis Papa III. bulla, qua S. ecclesiam Tarraconensem sub Sedis Apostolicae protectione constituit ac confirmat, an. MCLXXXVIII. (1188)

VII. 

Clementis Papa III. bulla, qua S. ecclesiam Tarraconensem sub Sedis Apostolicae protectione constituit ac confirmat, an. MCLXXXVIII. (1188) (Vid. pág. 79.) 

Ex autogr. in arch. eiusd. ecclesia. 

Clemens Episcopus servus servorum Dei. Dilectis filiis Raymundo Preposito et canonicis sanctae Ecclesiae Tarraconen. tam praesentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum. Quotiens a Nobis petitur quod religioni et honestati convenire dinoscitur, animo nos decet libenti concedere, et petentium desideriis congruum suffragium impertiri. 

Ea propter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatam ecclesiam Sanctae Teclae, in qua divino estis obsequio mancipati, sub Beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes, ut ordo canonicus qui secundum Deum et Beati Augustini regulam, per bonae memoriae Bernardum (a) quondam Tarraconen. Archiepiscopum in eadem ecclesia institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Praeterea quascunque possessiones, quaecumque bona praedicta ecclesia in praesenciarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione Pontificum, largitione Regum vel Principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis praestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum, in quo praefata ecclesia sita est, cum omnibus pertinentiis suis, medietatem omnium decimarum Tarraconae et Tarraconen. territorii, sicut ipsum territorium terminatur in carta quondam Barchinonen. Comitis, in qua illud ecclesiae vestrae donavit, ex dono, videlicet, memorati Archiepiscopi. Item ex ejusdem donatione medietatem totius dominicaturae suae tam de terris quam de vineis et plantis, ortis, molendinis et furnis, de omnibus etiam adquisitionibus, sive de terra sive de mari, et de omnibus justitiis, sive de omnibus oblationibus et defunctionibus, et aliis omnibus, quae ad Archiepiscopum pertinere videntur, sicut in ejusdem Archiepiscopi scripto autentico plenitus continetur (b). Libertates quoque et immunitates, rationabiles consuetudines ecclesiae vestrae concessas, necnon et institutiones a memorato Archiepiscopo regulares in eadem ecclesia provide factas et hactenus observatas, sicut in ejus scripto autentico continetur, ratas habemus, eosque futuris temporibus illibatas manere censemus. Cum autem generale interdictum terrae fuerit, liceat vobis clausis januis, exclusis excomunicatis et interdictis, non pulsatis campanis, suppressa voce divina officia celebrare. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum fas sit praefatam ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura: salva sedis Apostolicae auctoritate, et Terragonen. Archiepiscopi canonicâ justitiâ. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo, tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis, honorisque sui dignitate careat, reamque se divino juditio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo Corpore ac Sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Xpti, aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Xpti. quatinus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum Judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Ego Clemens catholicae Eclesiae Episcopus subscribo. = Loco sigilli + Domine doce me facere voluntatem tuam. = Ego Theobaldus Hostien. et Velletren. Episcopus subscribo. = + Ego Johannes presbyter Cardinalis tit. Sti. Marci subscribo. = + Ego Laborans presbyter Cardinalis Stae. Mariae transtiberim tit. Calixti subscribo. = + Ego Pandulfus (quizás Randulfus) presbyter Cardinalis basilicae XII. Apostolorum subscribo. = + Ego Melior presbyter Cardinalis Sanctorum Johannis et Pauli tit. Pamachii subscribo. = + Ego Petrus presbyter Cardinalis tit. Sanctae Ceciliae subscribo. = + Ego Radulfus tit. Sanctae Praxedis presbyter Cardinalis subscribo. = + Ego Petrus tit. Sti. Clementis presbyter Cardinalis subscribo. = + Ego Bobo tit. Stae. Anastasiae presbyter Cardinalis subscribo. = + Ego Alexius tit. Stae. Sussanae presbyter Cardinalis subscribo. = + Ego Petrus presbyter Cardinalis tit. Sti. Petri ad vincula subscribo. = +Ego Jordanus presbyter Cardinalis Stae. Pudentianae tit. Pastoris subscribo. = + Ego Jacobus diaconus Cardinalis Stae. Mariae in Cosmidyn subscribo. = + Ego Gratianus Sanctorum Cosmae et Damiani diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Octavianus Sanctorum Sergii et Bachi diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Soffredus Stae. Mariae in via lata diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Bovus Sti. Georgii diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego G. G. Stae. Mariae in porticu diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Johannes Felix diaconus Cardinalis Sti. Eustachii juxta Templum Agrippae subscribo. = + Ego Johannes Sti. Theodori diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Bernardus Stae. Mariae Novae diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Gregorius Stae. Mariae in aquiro diaconus Cardinalis subscribo. = 

Datum Lateran. per manum Moysi Stae. Romanae Ecclesiae subdiaconi, vicem agentis cancellarii VII. idus junii, indictione sexta, Incarnationis Dominicae anno M.CLXXXVIII. pontificatus vero Domini Clementis Papae III. anno primo.

(a) Bernardum scilicet Tort, qui vitam regularem primus omnium in hanc Ecclesiam invexit anno 1154. Unde frustra S. Oldegarius eius rei auctor a nonnullis inducitur. 

(b) Vide supra ad annum 1154 et 1159.

Azi tenim grans contiendas y opinions acerca del offici o breviaris que lo Papa ha fet.

XXIX.

Carta del Capítulo de Lérida a su procurador en Roma (que lo era entonces Pablo Mora, Deán de esta iglesia), fecha a 28 de febrero de 1569. (Vid. pág. 69.)

Azi tenim grans contiendas y opinions acerca del offici o breviaris que lo Papa ha fet. Diven uns que totes les diocesis de tots los ordinaris son obligats de fer y resar de dit offici; y altres diven que no es axi, sino que cada ordinari pot fer breviaris en son bisbat ab una (condició) que sie de nou psalms y nou liçons. Y pus les dispensas dels tres psalms y tres liçons de Quinyon. son revocades, tenim necessitat de fer breviaris; y ja lo nostre Bisbe ha manat synodo pera entendre en fer breviaris aci peral seu diocesis; per que ell es de opinio que cada ordinari ne pot fer en son districte. Y per que serie gran detriment que aci se fessen breviaris, y que aprés no poguessem fer ni resar de dit offici, sino que tinguessem de dir del offici que ara ultimament ha fet lo Papa, o del que ara aura corregit o emendat; per ço tindriem necessitat de saber si som obligats de fer tots los ecclesiastichs de la christiandat y totes les iglesies, o si los ordinaris no poden fer en ses diocesis; o si poden fer los ecclesiastichs que tenen dispenses dels Papes passats de fer y dir del offici de tres psalms y tres liçons ordenat per … Quinyones, si poden resar de dit offici, pus la bulla que ses publicada aqui, no es publicada per aci per los ordinaris, que tota la contienda del sobredit es aci en la ntra. diocesi; que en Barcelona, Tarragona, Tortosa ni altres diocesis noy es estat lo avalot que se estat aci del offici de tres psalms y tres liçons; que segons se diu en les altres diocesis se estan axi com se estaven en les sglesies en sos officis, y los particulars tambe en lo de tres psalms y tres liçons. Per ço ans no fesem aci los gastos, rebriem mercé nos ne donas asis molt particularment com se enteren y com interpreten aqui los capitols de la bulla del dit offici romá nou, y a que seriem obligats axi les iglesies com les persones ecclesiastiques en particular.

XXIX. Carta del Capítulo de Lérida a su procurador, Pablo Mora, 1569

XXIX.

Carta del Capítulo de Lérida a su procurador en Roma (que lo era entonces Pablo Mora, Deán de esta iglesia), fecha a 28 de febrero de 1569. (Vid. pág. 69.)

Azi tenim grans contiendas y opinions acerca del offici o breviaris que lo Papa ha fet. Diven uns que totes les diocesis de tots los ordinaris son obligats de fer y resar de dit offici; y altres diven que no es axi, sino que cada ordinari pot fer breviaris en son bisbat ab una (condició) que sie de nou psalms y nou liçons. Y pus les dispensas dels tres psalms y tres liçons de Quinyon. son revocades, tenim necessitat de fer breviaris; y ja lo nostre Bisbe ha manat synodo pera entendre en fer breviaris aci peral seu diocesis; per que ell es de opinio que cada ordinari ne pot fer en son districte. Y per que serie gran detriment que aci se fessen breviaris, y que aprés no poguessem fer ni resar de dit offici, sino que tinguessem de dir del offici que ara ultimament ha fet lo Papa, o del que ara aura corregit o emendat; per ço tindriem necessitat de saber si som obligats de fer tots los ecclesiastichs de la christiandat y totes les iglesies, o si los ordinaris no poden fer en ses diocesis; o si poden fer los ecclesiastichs que tenen dispenses dels Papes passats de fer y dir del offici de tres psalms y tres liçons ordenat per … Quinyones, si poden resar de dit offici, pus la bulla que ses publicada aqui, no es publicada per aci per los ordinaris, que tota la contienda del sobredit es aci en la ntra. diocesi; que en Barcelona, Tarragona, Tortosa ni altres diocesis noy es estat lo avalot que se estat aci del offici de tres psalms y tres liçons; que segons se diu en les altres diocesis se estan axi com se estaven en les sglesies en sos officis, y los particulars tambe en lo de tres psalms y tres liçons. Per ço ans no fesem aci los gastos, rebriem mercé nos ne donas asis molt particularment com se enteren y com interpreten aqui los capitols de la bulla del dit offici romá nou, y a que seriem obligats axi les iglesies com les persones ecclesiastiques en particular.

XV. Nicolai papae II. bulla, ecclesiam Agerens. Sedi apostolicae subiicientis, anno MLX. (1060)

XV. 

Nicolai papae II. bulla, ecclesiam Agerens. Sedi apostolicae subiicientis, anno MLX. (1060) (V. pág. 112.) 

Ex transl. in arch. eiusd. eccl. núm. 36. 

Hoc est translatum bene, et fideliter sumptum XVIII. Kalendas Februarii, anno Domini millessimo trecentesimo tertio, auctoritate venerabilis Dalmatii de Monte Olivo (Montoliu), decani, et officialis Tarraconae, a quodam privilegio papali, non abraso, nec cancellato, nec in aliqua sui parte abolito, cuius de verbo ad verbum tenor talis est: Nicholaus episcopus, servus servorum Dei, omnibus clericis canonice viventibus, et victuris in ecclesia, quae est constructa ad honorem Sancti Petri apostolorum principis, in Agerensi castro, salutem, et benedictionem, in perpetuum. Quia in commisa ecclesiarum Dei cura sollicite nobis est vigilandum, dignum, et honestissimum nobis videtur (ut) omnibus Dei ecclesiis subvenire, deffendere, auxiliari, et augere non desistamus. Quapropter ecclesiam Sancti Petri, quae est sita in praenominato castro, in tutelam Sancti Petri, et proprietatem suscipientes, omnibus modis studere volumus nostri muniminis praesidio fultam, nostrorumque succesorum semper manere. Quam, eo quod nuperrime de potestate paganorum, et gentilitatis errore divinitus liberatam per charissimum filium nostrum Arnallum, nobilissimum, et religiosissimum virum, inimicorum Dei agarenorum adversarium, et debellatorem novimus, ac oblatam Deo et Sancto Petro ab eodem et ab uxore sua Arsende pro redemptione animarum suarum, et a Guillermo filio eorum, et pro aeternae retributionis praemio, suscipimus in Sancti Petri proprietatem, et nostram, volumus auctoritate apostolica concedimus, et firmiter praecipimus, ut inviolabili vigore habeat quidquid canonice, et iuste sibi dare possumus in ecclesiasticis ac mundanis rebus; ita ut nullus episcopus, vel aliquis suus nuntius, aut quaelibet alia persona, a clericis ibidem Deo servientibus aliquod servitium, aut redditum exigat, vel subiectionem aliquam de omnibus quae nunc habet, vel habitura est, ut nulli episcopo liceat praefatae ecclesiae divinum officium prohibere, aut de clericis ibidem commorantibus quempiam excommunicare, aut sui officii prohibitione perturbare, aut aliquos causâ conversionis, poenitentiaeve ad eam venientes, vel divinum offitium audituros, vel ibidem parmansuros, ab ea separare, aut interdicere, vel quoquomodo laedere, quacumque perturbatione omni remota, in nullo impediantur canonice viventes, nisi forte, quod absit, contra canonica instituta in suum episcopum aliquid faciant unde haec perpeti debeant. Et volumus nos et authoritate apostolorum principum Petri, et Pauli firmiter iubemus, ut omnes ecclesias, et cellas, et praedia praefatae ecclesiae, et omnium, quae habet modo, et habitura est in perpetuum, quiete habeat, et possideat. Et nulli ecclesiae suae, sine culpa clericorum, contra iussa canonum divinum officium prohibeatur, aut excomunicetur. Statuentes apostolicâ censurâ decernimus, ut nulla persona magna sive parva nullum censum ab eadem ecclesia, cum omnibus sibi pertinentibus, exigere praesumat, vel habeat, nisi Romana ecclesia, quae habeat per quinquennium censum decem solidos aureos. Iste Arnallus vir prudentissimus, cum sua uxore, et filio, et posteris de sua proienie (progenie), habeat dignam subiectionem, et honorem, eo quod Dei auxilio liberaverunt terram illam de potestate, et errore Agarenorum (agarenos, sarracenos, moros). Et liceat eis ordinare abbatem in supra dicta ecclesia secundum suam voluntatem, quem congruum, et idoneum, et servitio Dei aptum ipsi cum clericis praefatae ecclesiae Sancti Petri canonice elegerint. Et abbati praedictae ecclesiae nullo modo liceat de praediis, et de castellis vendere quoquomodo, aut alienare ad dampnum ecclesiae. Si quis igitur huius nostri privilegii temere violator extiterit, et monitus canonice emendare contempserit, sciat se perpetui anathematis vinculo innodandum et insuper centum librarum auri poenâ mulctandum, medietatem sacro nostro Lateranensi palatio, et medietatem praefatae ecclesiae. Qui vero pia devotione conservator esse studuerit, et de suo aliquid praefatae ecclesiae dederit, vel auxilium fecerit, precibus apostolorum principum Petri, et Pauli, peccatorum suorum omnium ab Omnipotenti Deo veniam, et aeternae beatitudinis consequatur gloriam. Scriptum per manus Octaviani scrinii, et notarii sacri palatii in mense Aprili, et indictione XIII. = Bene valete. = Loco + sigilli. = Ego Bruno Praenestinus episcopus. = Ego Arnallus Aretinus episcopus. = Ego Cumbertinus Taurinensium praesul. = Ego Anselmus Dei misericordiâ Lucensis episcopus cognovi. = Ego Elodo Dei nutu Rosellanus episcopus cognovi. = Ego Anselmus Dei gratiâ episcopus Castrensis similiter feci. = Ego Godofredus Perusinus episcopus cognovi. = Ego frater Ioannes archipresbiter Sancti Petri. = Crescentius archipresbiter Sancti Petri. = Ioannes ... Sancti Petri. = Albertus archipresbiter Sancti Petri. = Datum Romae XVII. Kalendas Madii, anno ab incarnatione Iesu Christi MLX., per manus Umberti Sanctae Romanae sedis bibliothecarii, et sanctae ecclesiae Silvae Candidae episcopi, anno secundo pontificatus domni papae Nicholai secundi, indictione XIII. = Ego Dalmatius de Monte Olivo decanus, ac officialis Tarraconensis, huic transumpto authoritatem praestans subscribo. = Sig+num Michaelis Boterii, publici notarii Tarraconae, qui hoc scribi fecit. = Ego Bernardus Solzina hoc translatum bene, et fideliter feci mandato Michaelis Boterii Tarraconae notarii.

XV. Urbani papae II, bulla vitam canonicam in ecclesia Sancti Ioann. Rivipullensis confirmantis, anno MLXXXIX.

XV. 

Urbani papae II, bulla vitam canonicam in ecclesia Sancti Ioann. Rivipullensis confirmantis, anno MLXXXIX. (1089) (V. pág. 78.) 

Ex arch. reg. Barcin. (1: Edidit Florezius (Hisp. sacr. tom. XXVIII), sed vitiatam. - P. M. Flórez -). 

Urbanus episcopus, servus servorum Dei, karissimo fratri Berengario Ausonensi episcopo, futurisque post eum rectoribus in abbatia Sancti Iohannis Rivipollensi in perpetuum. Iustis petitionibus aurem accommodare, iustisque votis assensum prebere nos convenit, qui auctore Domino, licet indigni, iustitiae custodes atque praecones in excelsa apostolorum principum Petri et Pauli specula positi sumus. Quia igitur inspirante Deo, karissime frater B., Beati Iohannis abbatiam secus Tezerem fluvium (río Ter), quae Rivipollensis dicitur, a saeculari dominatione eripiens, kannonicos ibi secundum Beati Augustini regulam statuisti, nos eorum professioni religionis providentes augmenta, petitioni tuae libenter annuimus, et eandem ecclesiam spetialiter in sedis apostolicae tutelam protectionemque suscepimus. Quam videlicet ecclesiam Bernardus Bisundunensis comes per manus propriae cautionem suâ potestate exutam, suâ etiam liberalitate donatario, tuis in manibus Domino recusavit, quamque tu praedictis kannonicis ad sancte vitae conservationem conferens, alodiorum tuorum collatione ditasti. Quamdiu igitur religionis tramitem secundum apostolicam disciplinam ipsi ipsorumque successores servaverint, praedictam eis ecclesiam ad honorem sedis apostolicae confirmamus, et ab ea omnem secularem dominationem excludimus. Virtute sancti Spiritus et apostolorum Petri et Pauli aucthoritate sanctientes, quatinus omnia quae hodie per tuam concessionem vel per supra dicti comitis donationem, vel per aliorum oblationem fidelium possident, sive quae in futurum iuste poterunt largiente Domino adipisci, integra eis et illibata permaneant. Eos autem, qui bona ad locum ipsum pertinentia violenter retinent, agnito praesentis tenore privilegii, secundo tertiove commoniti, nisi intra quadraginta dies ea restituerint, aut pacto congruo satisfecerint, ab ecclesiarum eos liminibus cohercemus. Tu itaque, venerabilis frater B., quia eandem ecclesiam tua industriâ liberans, tuis etiam collationibus locupletasse dinosceris, vice nostra eis omni vitae tuae tempore patrocinium et dominium exhibebis. Post tuum transitum nullus eis in abbatem prestituatur, nisi quem ipsi consensu communi, aut ipsorum pars praestantior ad honorem sedis apostolicae cum consensu Bernardi comitis, si tunc superfuerit, secundum Dei timorem elegerint. Salva tamen Ausonensium pontificum kannonica reverentiâ, quamdiu praedictam abbatiam benigne tractaverint, et huius nostri privilegii statuta servaverint. Vos igitur, karissimi filii, oportet regularis ordinis tramitem ferventer insistere, ut quanto a saecularibus tumultibus liberiores estis, tanto divinis studiosius servitiis insudetis. Ad indicium autem perceptae huius a Romana ecclesia libertatis, dilectioni vestrae dignum est mancusos III. Valentianae monetae Lateranensi palatio quotannis exsolvere, et Romanorum pontificum diligentius decreta servare. Sane hoc nostrae privilegium sanctionis siquis in crastinum archiepiscopus, aut episcopus, rex, princebs, dux, marchio, comes, aut vicecomes, aut persona quaelibet magna vel parva, potens aut impotens, scienter infringere aut temere violare praesumpserit, et constitutum praedictae abbat¡ae ordinem evertere, vel eius bona invadere, molestare, aut suis usibus nequiter applicare temptaverit, secundo, tertiove commonitus, si non satisfactione congruâ emendaverit, a Christi et ecclesiae corpore potestate eum auctoritatis apostolicae segregamus. Conservantibus autem pax a Deo et missericordia praesentibus ac futuris saeculis conservetur. Amen, Amen, Amen. Loco + sigilli. = Benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi. = Bene valete. = Datum Romae per manus Iohannis sanctae Romanae ecclesiae diachoni kardinalis et prosignatoris domni Urbani papae II. Anno Dominicae incarnationis M.LXXXVIIII., Indictione XII., XIIII. Kalendas Iunii, anno pontificatus eiusdem domni Urbani secundo.