Es mostren els missatges amb l'etiqueta de comentaris colección. Mostrar tots els missatges
Es mostren els missatges amb l'etiqueta de comentaris colección. Mostrar tots els missatges

dijous, 20 d’octubre del 2022

XXXV. Códice, colección, cánones, archivo, Santa Iglesia, Seo de Urgel

XXXV. 

Noticia de lo contenido en el Códice de colección de cánones que se guarda en el archivo de la Santa Iglesia de la ciudad de la Seo de Urgel. 

Es un vol. fol. max. escrito en pergamino a fines del siglo XI y acaso alcanzó los principios del siguiente, como se infiere indubitablemente de su carácter. Consta de 292 folios, escritos a dos columnas con limpieza, pero sin lujo de miniaturas e iniciales costosas. Las dos primeras hojas no pertenecen al cuerpo de la colección. Precédela el índice de los cánones antiguos divididos por materias y libros según costumbre, y copiado por el amanuense de los que correrían en su tiempo. Sólo contiene los cinco primeros libros de los diez que se hallan publicados por el Cardenal Aguirre. Están divididos por títulos y son los mismos que se hallan en su Colección de Concilios con alguna levísima diferencia en sus epígrafes. Acompañan a cada libro algunos versos mal limados, los cuales no omitiré en la descripción siguiente. 

Incipit liber primus. = De institutionibus Sanctorum. (edit. Clericorum.) = Titulus I. = De quibus non sunt Clerici ordinandi. = Tit. LX. = Quod nulli liceat quemquam alienum Clericum sive Monachum, laycum vel civem, libertum an servum in sua Ecclesia ordinare vel retinere. = Incipit liber secundus. = De institutionibus Monasteriorum, atque ordinibus poenitentium. 

Postquam sanctifico missos de cespite flores 

Magna opere sacros distinximus ordine campos, 

¿Quo nunc ire jubes, aut quo me tramitte mittis? 

Est bene quod praefixa tenent loca sacra ministri. 

Ad (f. At.) nunc virginum solers dispone cohortem, 

Adstringe viduam, poenitens det corde dolorem. 

Ne lasciva suis reddeat in montibus illa 

Quae adhuc deliciis pollens est mortua vivens. 

Nisu toto, si Dominus vult, ibimus illic 

Quo nos magna jubet oris sententia vestri. 


Tit. XXII. = De proficientium castitate. 


Compinxi turmam celebratus lumine fulvam; 

Quaeve sibi debent ordine cuncta dedi. 

Sistit preclare solidatus virginis ordo, 

Atque decus eius permanet inde sacrum. 

Respexi dignis poenitentem fletibus omnem. 

Curva viduam legibus ipse sacris 

Estne placens inter viatoris cruce subactum 

Condigne quae sunt ponderi dicta manent: 

Haec ad fines te mittat intentio constans, 

Et posteris sceptum fingere sospes opus. 


Incipit liber tertius. = De institutionibus juditiorum et gubernaculis rerum. 


Jussis postquam nostra tuis se lingua subegit 

Hoc dicito citius famulatum mente paravit 

In qua cursi vagum mittemus parte viantem 

Aut comotum libravimus orbe regressu 

Enixo series usque nunc proruit horsu 

Ex hoc incipe juridicos disponere motus 

Hos gutur linguam labium acusantis obunca 

Falsum non toleres indemnem vivere testem 

Judicium judex addiscat promere justum 

Nec minimum vertat juris in parte favoris 

Quisquis enim torquet leges torquetur ad ignes 

Et parva magnus pensavit facta reatus. 


Tit. I. De retinendo suscepto regimine et sollicite peragendo. = Tit. XLIV. 

De quorumcumque libertis ecclesiae commendatis. 


Complevi praecepta sacris inpressa loquellis. 

Adsportans qui quid praecipis ipse tibi 

Putansne recto labuntur crura viatu? 

Aut non alterno fallimur inde pede? 

Derecte vigulus mentem collisit iniquam 

Justitiae telo callida cuncta secans 

Pulcre est infausto punitus crimine mendax 

Ne falsum staret quod veritate periit 

Veridico cuncta congressa est orbita gressu 

Perge vigens error: nullus in antra latet. = Explicit liber tertius. 


Incipit liber quartus. = De institutionibus officiorum et ordine baptizandi. 


Ecce jugi motu plangendi munera portans 

Totum quod statuis implevi mente reclini 

Ammodo quae nostris sternetur semita plantis 

Aut comitemus alacres per clena recursus 

Actenus exerto verborum lingua cucurrit 

Ordine nunc compone coros reboantibus hymnis 

Doce delicti sordes babtismate tolli 

Distingue templis altaria carminatura 

Complere tua concurram cito jussa citatus 

Imperia que animis sacra portabo superbis. 


Tit. I. Quod sibi tantum noceant cum a malis bona ministrantur. = Tit. XL. De inerguminis. 


Altaris aram ritus et cantica templi 

Gaudio festorum concionesque melos 

Usus mensura legis sedesque sacrorum 

Distincte motus rite dedit calamus 

Putasne nostris studiis his letus haberis 

Aut tibi quae placeant emolumenta damus 

Me refovent quaecumque paras me talia mulcent 

His delector ovans quas mihi ponis opes 

Det Dominus Omnipotens nostrum tibi posse placere 

Quod te delectet nos refovere queat. 


Incipit liber quintus. = De diversitatibus nuptiarum et sceterae flagitiorum. 


Quidquid promulgasse tuis fuit inclite jussis 

Certatim tibi tota manus opera remissit 

AEcclesia babtisma choros cantusque libravi 

Post haec pande viam qua noverit ysse viator 

Ex hinc dispone generosi seminis ortum 

Nupta virum teneat vir nuptam lingua recesset 

Nascatur proles comuni velle perhacto 

Utent nuptus opera comuni velle negato 

Nobilis utramque regat sic vita parentis 

Ut teneat ambos post mortem vitae perhennis. 


Tit. I. De non execrandis nuptiis et dispositionibus nuptiarum. = Tit. (espacio largo) De discretione abstinentiae carnium. 


Hasta aquí el índice, al cual se sigue inmediatamente el Concilio Niceno el primero de esta colección con los XX capítulos acostumbrados. Antes de ellos se lee: 


Prephatio (a: Falta en el Cod. G.). = Concilium sacrum venerandi culmina juris 

Condidit et nobis congrua frena dedit 

Ut bene fundatis justo moderamine possit 

Intemerata gerens clericus ordo regi 

Pontifices sumi veterum praecepta sequentes 

Planius haec monitis exposuere suis 

Hinc fidei nostrae se pandit semita et omnes 

Errorum dampnant dogmata sancta vias 

Quisquis Dei fuerit famulus Christique Sacerdos 

Hoc sale conditus dulcia mella fluit. = Explicit. 


Al fin dice que suscribieron los CCCXVIII Obispos por sus nombres y provincias. Sed plerique, añade, studiosi servi Dei magis curam gessere Orientalium Episcoporum nomina describere propter hoc quod Occidens non similiter inquisitionem de haeresibus habuerit. Siguen algunas subscripciones. A esto se siguen los demás Concilios orientales por el orden siguiente. - Synodus Anciritana. Capp. XXV. - Concilium tertium Neocesariensis. Capp. XIII. = Quartum Gangrense Concilium post Nicenum Synodum. Capp. XX. = Quintum Concilium Sardicense CCC. Episcoporum Capp. XVI. = Concilium Antiochenum sextum. Capp. XXV. = Synodus Laodiciae Capp. LVIII. = Synodus quae facta est Constantinopolim adversus heresem Macedonianam ab Episcopis numero C.L. sub Teodosio maiore, Siagrio et Eucherio consulibus Era CCCCXVIII. octavus in ordine. Capp. VII. = Synodus habita Constantinopolim CLXIII Episcoporum extra vicarios XI. qui ad vicem suorum praesulum subscripserunt temporibus Constantini Imperatoris Era DCCXX. = Synodus decimus Ephesina prima CC. Episcoporum habita adversus Nestorium. = Undecimus Calcidonensis Synodus DCXXX. Episcoporum habita contra hereses, et maxime adversus Euticen et Dioscorum, Valentiniano septimo septies et Habieno consulibus Era CCCCLXXXVIIII. = Hasta aquí los concilios del Oriente, en los cuales se hallan por la mayor parte sus actas sinódicas, etc. Pero con pocas susbcripciones de Obispos. = Siguen los concilios Africanos. = Concilium Cartaginis Africae primum. Tituli XII. = Incipit gesta concilii Carthaginensis secundi habiti Era CCCCXXVIII. Tituli XIII. = Idem tertium habitum ab Episcopis numero XLVII. Era CCCCXXXV. Tituli XLVIIII. = Idem quartum habitum ab Episcopis numero CCCCXIIII. Era CCCCXXXVI. Tituli CV. = Idem quintum habitum ab Episcopis LXXIII. Era CCCCXXXVIII. Tituli XV. = Idem sextum gestum sub Era CCCCLIIII. ab Episcopis CCXVII. Tit. XIIII. = Idem septimum XVIII. Episcoporum gestum Era CCCCLVII. cui etiam interfuit praedicta legatio Romanae Eclesiae. Tit V. = Idem octavum in Libitana Urbe habitum CCXIII Episcoporum, Era CCCCLX. Tituli XXV. = Siguen los concilios Franceses.

Concilia Galliae. = Arelatense I. Tit XXII. = Arelatense II. Tit. XXIV. = Arelatense III. Tituli IIII. Valentinum XX. Episcoporum habitum Era CCCCXIII. Tit. IIII. = Taurimantum LXXX Episcoporum, Tituli VII. = Regense LXIII. Episcoporum habitum Era CCCCLXVII. Tituli VIII. = Aurasicum XVI. Episcoporum habitum Era CCCCLXXVIIII. Tituli XXVIIII. = Vasense habitum Era CCCCLXXX. Tituli X. = Vasense II. XVII. Episcoporum. = Agatense XXV. Episcoporum habitum Era DXLIIII. Tituli LXVIIII. = Aurelianense I. XXVIII. Episcoporum Tit. XXVI. = Aurelianense II. Tit. XXXVI. = Synodus Paunensis XXIIII. Episcoporum Tit. XXX. = Idem Carpentoratensis XV. Episcoporum. = Arvernense Tit. XVII. cum Epistola XI. Episcoporum ad Regem Theodebertum. = Aliud Arvernense XXXVII. Episcoporum. Tituli XVI. 

Hucusque Galliae aeclesiasticarum gestarum regulae (a: Hic variantes locis ex cod. Ger. incipiunt.) dispositae sunt. Deinde sequuntur Hispaniae regulae. = Concilium Eliberritanum XVIIII. Episcoporum Constantini temporibus gestum eodem tempore quo Nicena Synodus habita est. 

Tit. I. = De his qui post baptismum Idolis immolaverunt.

Tit. LXXXI. = De foeminarum epistolis. = Al principio de los Cánones dice: Iduum (b: Estas subscripciones al principio de los Cánones ¡n Cod. G.) Maiarum aput Heliberritanum. Al fin: Cum consedissent sancti et religiosi Episcopi in Eclesia Heliberritana, id est Foelix Episcopus Accittinus (c: G. Accitanus.). = Osius Episcopus Cordovensis (d: G. Cordobensis.). = Savinus Episcopus Spalensis. = Camerinus Episcopus Tuccitanus. = Sinagüis Episcopus Epagrensis. = Secundinus Episcopus Kastolenus (a). = Pardus Episcopus Mentesanus. = Flavianus Episcopus Heliberritanus. (b) = Cantonius Episcopus Corsittanus (c). = Liberius Episcopus Emeretensis. = Valerius Episcopus Caesaraugustanus. = Decentius Episcopus Legionensis. = Melantius Episcopus Toletanus. = Januarius Episcopus de Fiblaria. = Vincentius Episcopus Ossonobensis. = Quintianus Episcopus Elborensis. = Successus Episcopus de Heliocroka (d). = Eutinianus Episcopus Bastitanus. = Patricius Episcopus Malacitanus. = Restitutus Praesbiter Elehepora (e). = Natalis Prbr. Ursona. = Maurus Prbr. Iliturgi. = Lamponianus de Karula (f). = Barbatus de Adjungi. = Felicissimus de Ateva. = Leo Acinippe. = Liberalis de Eliocroca. = Januarius à Lauro. = Januarianus Barbe. = Victorinus Hegabro. = Titus Avinae. = Eucharius (g) Municipio. = Silvanus Segalbinia. = Victor Ulia. = Leo Gemella. = Luxurius Dedrona. = Eumancius (h) Solia. = Eutices Cartaginensis. = Januarius Urci. = Turrinus Castelona. = Emeritus Baria. - Clementianus Ossigi. = Julianus Corduba (i),

Concilium Terragonense, X Episcoporum habitum Era DLIIII. 

Tit. I. = Ut etiam ad proximas sanguinis clerici cum testimonio vadant. = Tit. XIII. = Ut Episcopus Diocesanos clericos (j) et quosdam ex laycis convenire litteris ad Synodum moneat. = In nomine Christi habita Synodus Terragona (t, al pie es una l) anno V. Teoderici Regis consulatu Petri sub die VIII Idus Novembris. = Subscripciones Episcoporum. = 


(a) G. Castolonus. 

(b) Eliberritanus.

(c) Corsutanus. 

(d) G. Eliocroca. 

(e) G. de Epora. 

(f) G. de Carula.

(g) G. Eucarius.

(h) G. Cumantius. 

(i) G. Cordoba. - Hae postremae subscriptiones ab illa Leo Gemalla alio ordine scribuntur in G.

(j) G. Pbros. 

(l) G. Tarracona anno sexto Teodorici.


Johannes in Christi nomine Episcopus Terragonensis (a) civitatis constitutiones à nobis (b) factas subscripsi. = Paulus in Christi nomine Episcopus Impuritanae civitatis. = Ector Episcopus Kartaginensis (c) Metropoli ss. = Frontianus Episcopus Gerundensis ss. = Agrivius (d) Episcopus Barchinonensis ss. = Orontius Episcopus Eliberritanae civitatis ss. = Vincencius Episcopus Caesaraugustanae civitatis ss. = Ursus Episcopus Tortosanae (e) civitatis ss. = Cinidius Episcopus Ausonae (f) ss. = Nifridius in Christi nomine minimus Sacerdotum constitutiones Sanctorum Canonum Sanctae Eclesiae Egarensis minister ss. 

Concilium Gerundense VII. Episcoporum habitum Era DLV.

Tit. I. Ut unaquaeque provintia in officio ecclesiae unum ordinem teneat. = Tit. X. Ut omnibus diebus vespertinis et matutinis oratio dominica dicatur. = In Christi nomine Synodus habita apud Gerundam (g) anno VII. Theoderici Regis VI. Idus junii Agapeto V. C. Consul. = Subscriptiones Episcoporum. = Johannes in Christi nomine Episcopus subscripsi. = Frontinianus in Christi nomine Episcopus ss. = Paulus in Christi nomine Episcopus ss. = Agricius in Christi nomine Episcopus ss. = Cinidius in Christi nomine Episcopus ss. = Nifridius in Christi nomine Episcopus ss. = Oroncius in Christi nomine Episcopus ss. 

Concilium Caesaraugustanum XII. Episcoporum. 

Tit. I. Ut foeminae fideles à virorum alienorum coetibus separentur. = Tit. VIII. Ut ante XL. annos sanctimoniales virgines non velentur. = (Deest in corpore.)

Exemplum sententiarum Episcoporum concilii Caesaraugustani IIII. Nonas Octobris Caesaraugusta in secretario residentibus Episcopis Hitadio = Helfino (h) = Euticio = Ampelio = Augentio = Lutio = Etacio (i) = Splendonio = Valerico = 


(a) G. Terraconensi. 

(b) G. subscriptas. 

(c) G. Cartaginensis. 

(d) G. Agricius. 

(e) G. Dertosane. 

(f) G. Ausonitane civitatis 

(g) G. Ierunda.

(h) G. Litaddio. Delfino. 

(i) G. Lucio, Stacio.


= Subscriptiones. = Celsinus in Christi nomine Episcopus haec constituta subscripsi. = Justinianus in Christi nomine etc. Episcopus ss. = Reparatus similiter Episcopus ss. = Setabius similiter ss. = Benagius simil. ss. = Ampelius sim. ss. = Salustius, Archidiaconus Vicarius Domini mei Marcelli Episcopi ss.

Concilium Toletanum I. XVIIII. Episcoporum habitum.

Tit. I. De praesbyteris et diachonibus si post ordinationem filios genuerint. = Tit. XXI. De regulis fidei catholicae contra Priscilianos. = Subscriptiones Episcoporum. = Patruinus Episcopus subscripsi. = Marcellus Episcopus ss. = Lucinianus Episcopus ss. = Severus Episcopus ss. = Ilarius Episcopus ss. = Ortigius Episcopus ss. = Lampius Episcopus ss. = Florus Episcopus ss. = Eustochius (a) Episcopus ss. = Lampadius Episcopus ss. = Afrodisius Episcopus ss. = Jocundus Episcopus ss. = Leonas Episcopus ss. = Olimpius Episcopus ss. = Asturius Episcopus ss. = Serenus Episcopus ss. = Leporius Episcopus ss. = Aurelianus Episcopus ss. = Exuperantius Episcopus ss. = Al principio de los cánones dice: Constitutio concilii Episcoporum Toleto habiti Arcadii, Honoriique temporibus Era CCCCXXXVIIII. sub die VII. Iduum Septembrium Stilicone consule.

Toletana synodus secunda.

Tit. I. De his qui parentes ab infantia in clericatus officio manciparunt si postea voluntatem habeant nubendi.

Tit. V. De his qui proximis suis se copulant ut à communione separentur. = In nomine Domini nostri Jesuchristi. Sinodus habita in civitate Toletana apud Montanum Episcopum sub die XVI. Kalend. junii anno V. regni Domni nostri Alarici Regis (b) Era DLXV. = Subscriptiones Episcoporum. = Montanus in Christi nomine Episcopus his constitutionibus (falta la n de cons) adquievi, relegi et subscripsi die et anno quo supra. (c) = Paulus Episcopus his statutis, etc. = Domicianus Episcopus similiter. = Marracinus Episcopus in Christi nomine ob causam fidei catholicae in Toletana urbe exilio deputatus sanctorum fratrum meorum constitutionibus interfui etc. = Nifridius Episcopus in Christi nomine ecclesiae catholicae Egerensis hanc 

(a) G. Eustocius. 

(b) G. Amalarici. 

(c) G. addit. Cannonius Episcopus his statutis, etc. 

Simposio = Carterio = et Hidatio (a). = Ab universis dictum est recitentur sententiae. Lucius Episcopus dixit. = Siguen los cánones.

Concilium Hilerdense VIII. Episcoporum. (b)

Tit. I. De his qui altario ministrant; ut a sanguine omni abstineant. = T¡t. XVI. Si Sacerdos moritur, quid de rebus ecclesiae observetur. = Synodus habita in conventu Hilerdensi anno XV. Theuderici Regis (c) sub VIII. Idus Augusti. = Subscriptiones Episcoporum. = Sergius (d) in Christi nomine Episcopus has constituciones secundum quod nobiscum fratribus nostris Deo inspirante complacuit relegi et subscripsi. = Justus in Christi nomine Episcopus hiis constitutionibus interfui et ss. = Casoncius in Christi nomine Episcopus his statutis interfui et ss. = Johannes in Christi nomine Episcopus his statutis interfui et ss. = Paternus in Christi nomine Episcopus catolicae ecclesiae Barchinonensis adquievi et ss. = Maurulio in Christi nomine Dortosanae (e) ecclesiae catholicae Episcopus adquievi et ss. = Maurus (f) in Christi nomine Episcopus Ecclesiae Agarensis his deffinitionibus interfui et ss. = Gratus in Christi nomine Presbiter directus a Domino meo Stabilio Episcopo his statutis interfui et ss. (g) = Frebruarius in Christi nomine Episcopus Ecclesiae Hilerdensis his constitutionibus interfui et ss. 

Concilium Valletanum (h) VI Episcoporum habitum Era DLXXXIII. 

Tit. I. Ut Evangelium post epistolam (i) legatur. = Tit. VII. Ut clericum alienum nullus ordinet, nec sit clericus qui non spoponderit locum ubi sit delegatus. = Anno 

XV. Teudorici (j) Regis sub die II. Idus novembris in nomini nostri Jhesuchristi Valles in concilium congregati. 


(a) G. Udacio. 

(b) G. Cod. add. era D.LXXXIIII.

(c) G. Teudi Regis. 

(d) G. Sergis. 

(e) G. Dertosane

(f) G. Taurus. 

(g) Haec subscriptio Grati Pbri. ultimo loco ponitur in cod. G.

(h) i. e. Valentin. (V. Flórez en Valencia.)

(i) G. Apostolum. 

(j) G. Teudi. 


constitutionem consacerdotum meorum in Toletana Urbe habitam cum post aliquantum temporis advenissem salva auctoritate priscorum kanonum relegi, probavi et ss. = In Christi nomine Justus Ecclesiae catholicae Urgellitanae Episcopus hanc, etc., similiter. = Siguen las cartas de Montano obispo Hispalense Fratribus filiisque territori Hispalitani y a Toribio.

Toletana Synodus III. LXII. Episcoporum in qua Arriana heresis in Hispania condempnatur.

In nomine Domini nostri Jesuchristi anno regnante IIII gloriossisimo atque piissimo et Deo fidelissimo Domno Recaredo (a) Rege die VIII. Iduum Maiarum Era DCXXVII, haec Sancta Synodus habita est in civitatem regiam Toletanam ab Episcopis totius Hispaniae vel Galliae qui infra subscripti sunt. = Subscriptiones Episcoporum. = Ugnas Episcopus in Christi nomine anathematizans heresi Arrianae dogmata superius dampnata fidem hanc sanctam katholicam quam in Ecclesia katholica veniens credidi manu mea de toto corde subscripsi. = Murila in Christi nomine Episcopus similiter. = Uvilisclus (b) in Christi nomine Episcopus similiter. = Sunila in Christi nomine civitatis Ephesi Episcopus similiter. = Gardingus in Christi nomine civitatis Ephesisis (c) Episcopus refutans credensque similiter. = Beccilla in Christi nomine civitatis Lucensis Episcopus spernens, tenensque similiter. = Arvittus in Christi nomine civitatis Portugalensis (d) Episcopus dampnans, amplectensque similiter. = Fruisclus in Cristi nomine civitatis Detorsanae (Dertosanae) Episcopus execrans, dampnansque similiter. = Similiter et reliqui Praesbyteri et Diachoni ex herese Arriana conversi subscripserunt. = Signum Gussini viri illustri proceri ss. = Fonsa vir illuster anathematizans ss. = Afrida (e) vir illuster anathematizans ss. = Aila vir illuster anathematizans ss. = Ella vir illuster anathematizans ss. = Similiter et omnes seniores Gothorum subscripserunt ss. 

Tit. I. De observatione priorum kanonum. 

(a) G. Recharedo.

(b) G. Uviligisclus.

(c) G. Tudensis. 

(d) C. Portucalensis. 

(e) G. Afrila. 

Tit XXII. (a) Ut ballematie et turpes cantici prohibendi sint in sanctorum sollempnitatibus. = Subscriptiones Episcoporum. = Flavius Recharedus Rex hanc deliberationem quam cum sancta definivimus synodo confirmans subscripsi. = Masona in Christi nomine ecclesiae catholicae Emeritensis (Emérita Augusta, Mérida) Episcopus Metropolitanus provintiae Lusitaniae his constitutionibus quibus in urbe Toletana interfui annuens subscripsi. = Eufimius in Christi nomine ecclesiae catholicae Toletanae Metropolitanus Episcopus provintiae his etc. = Leander in Christi nomine ecclesiae catholicae Spalensis Metropolitanus Episcopus Provintiae Bethicae his etc. = Pantardus (b) in Christi nomine ecclesiae catholicae Bracharensis Metropolitanus Provintiae Galleciae Episcopus his constitutionibus quibus in urbe Toletana interfui annuens tam pro me quam pro fratre meo Nitigiosio Episcopo de civitate Lucho ss. = Migecius in Christi nomine Narbonensis Ecclesiae Metropolitanus Episcopus Galliae provintiae his ut supra. = Ugnas in Christi nomine Barchinonensis Episcopus his, etc. = Murila in Christi nomine Valentinae Episcopus ecclesiae his, etc. = Andonius in Christi nomine ecclesiae Oretanae Episcopus subscripsi. = Sedatus in Christi nomine Biterrensis (c) Ecclesiae Episcopus ss. = Dalmacius (d) in Christi nomine Pascensis (e) ecclesiae Episcopus ss. = Johannes Mentesanae Ecclesiae Episcopus ss. = Mutto Setabitanae Ecclesiae Episcopus ss. = Petrus Ossobennensis Eclesiae Episcopus ss. = Stephanus Tirassonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Gabinus Oschensis (f) Ecclesiae Episcopus ss. = Neufila Tudensis Ecclesiae Episcopus ss. = Paulus Olisibonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Sofronius Egarensis Eclesiae Episcopus ss. = Joannes Egabrensis Ecclesiae Episcopus ss. = Benenatus Helenensis Ecclesiae Episcopus ss. = Polibius Hilerdensis Ecclesiae Episcopus ss. = Joannes Dumiensis Ecclesiae Episcopus ss. = Proculus Segobriensis Ecclesiae Episcopus ss. = Ermaricus Janiobrensis (g) 

(a) G. XXIII.

(b) G. ante hunc Migecius.

(c) G. Beterrensis. 

(d) G. Palmacius. 

(e) G. Pacensis. 

(f) G. Oskensis. 

(g) G. Laniobrensis. 

Ecclesiae Episcopus ss. = Simplicius Caesaraugustanae Ecclesiae Episcopus ss. = Constantius Portucalensis Ecclesiae Episcopus ss. = Simplicius Urgellitanae (a) Ecclesiae Episcopus ss. = Asteris Aucensis Ecclesiae Episcopus ss. = Agapius Cordobensis Ecclesiae Episcopus ss. = Stephanus Eliberritanae Ecclesiae Episcopus ss. = Petrus Archabicensis Ecclesiae Episcopus ss. = Wiligisclus Valentinae Ecclesiae Episcopus ss. = Johannes Belensis (b) Eclesiae Episcopus ss. = Sunila Besensis Eclesiae Episcopus ss. = Philippus Lamicensis Ecclesiae Episcopus ss. = Aquilinus Ausonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Dominicus Hiriensis Ecclesiae Episcopus ss. = Sergis Karchassonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Basilius Hilipensis Ecclesiae Episcopus ss. = Leutherius Salamanticensis Ecclesiae Episcopus ss. = Eulalius Ithalicensis (c) Ecclesiae Episcopus ss. = Julianus Derthosanus Episcopus ss. = Froisclus Episcopus ss. = Theodorus Vastitanus Episcopus ss. = Petrus Iliberritanus Episcopus ss. = Beccila Lucensis Episcopus ss. = Petrus Segobiensis Episcopus ss. = Gardingus Tudensis Episcopus ss. = Tigridius Agathensis Episcopus ss. = Argio Portugalensis (d) Episcopus ss. = Lilliolus Accitanus Episcopus ss. = Celsinus Valentinus Episcopus ss. = Theodorus Castolonensis Episcopus ss. = Belatus Tuccitanus Episcopus ss. = Protogenes Sagontiae Episcopus ss. = Mummus Kalachorritanae (e) Episcopus ss. = Alicius Gerundensis Episcopus ss. = Possidonius Eminiensis Episcopus ss. = Talarius Astoricensis Episcopus ss. = Agripinus Lutevensis (f) Episcopus Provintiae Galliae ss. = Lilliolus Pampalonensis (g) Episcopus ss. = Gaianus Archipresbiter Empuritanae Ecclesiae agens vicem Domini mei Fructuosi Episcopi. = Servandus Diaconus Astigitanae Ecclesiae agens vicem Domini mei Pergasi Episcopi ss. = Ildemirus Archipraesbiter Auriensis Ecclesiae agens vicem Domim mei Lopati Episcopi ss. = 

(a) G. Urgillitanae. 

(b) Certe Valeriensis. (V. Flórez en Valeria.)

(c) G. Ilaliensis.

(d) Argiowittus Portucalensis.

(e) Mummius Calohorritane. 

(f) G. Lutubensis.

(g) G. Pampilonensis. (Pamplona, Pampilona; pamplonés)

Eugenesias in Christi nomine Archidiaconus Ecclesiae Magalonensis agens vicem Domini me Boeti Episcopi ss. = Valerianus Archidiaconus Ecclesiae Nemausensis (a) agens vicem Domini mei Peladi Episcopi ss. = Hállanse al fin las Homilías de San Leandro in laudem Ecclesiae ob conversionem gentis. 

Synodus IV. Toletana LXVI. Episcoporum habita.

Tit. I. = De evidenti catholicae fidei veritate.

Tit. LXVII. = De comonitione plebis ne in Principes delinquantur, etc. = En el cuerpo llega hasta el tit. LXXVII, y este es el último del índice que está diminuto. = Gesta Synodalia in Toletana urbe apud concilium LXVI. Episcoporum Hispaniae et Galliae provintiarum edita anno III. regnante domino nostro gloriossisimo principe Sisenando die nonis decembris era DCLXXI. = Subscriptiones Episcoporum. Ego Isidorus in Christi nomine Ecclesiae Hispalensis Metropolitanus Episcopus haec statuta subscripsi. = Sclua Narbonensis Metropolitanus Episcopus ss. = Stephanus Emeritensis Metropolitanus Episcopus ss. = Justus Ecclesiae Toletanae Metropolitanus Episcopus ss. = Julianus Ecclesiae Bracharensis Metropolitanus Episcopus ss. = Audax Ecclesiae Terragonensis Metropolitanus Episcopus ss. = Stephanus Ausonensis Episcopus ss. = Petrus Biterrensis (b) Episcopus ss. = Accutulus Helenensis Episcopus ss. = Honnitus (c) Gerundensis Episcopus ss. = Calantius Palentinus Episcopus ss. = Clarentius Accitanus Episcopus ss. = Vigithinus Bigastrensis Episcopus ss. = Sisulphus Impuritanus (d) Episcopus ss. = Bonifa Cauriensis Episcopus ss. = Hilarius Complutensis Episcopus ss. = Eusebius Bastitanus Episcopus ss. = Gabinus Calagorritanus (e) Episcopus ss. = Johannes Heleplensis Episcopus ss. = Sisisclus Helborensis Episcopus ss. = Marcelus Urcitanus Episcopus ss. = Deodatus Agabrensis (f) Episcopus ss. = Johannes Derthosanus Episcopus ss. = Eusebius Valeriensis Episcopus ss. = Leodefredus Cordovensis Episcopus ss. = Jachobus Mentesanus Episcopus ss. = Germanus Dumiensis Episcopus ss. = 

(a) G. Neumasensis. 

(b) G. Beterrensis. 

(c) G. Nonnitus. 

(d) G. Sisulfus Emporeatanus.

(e) G. Calahorritanus.

(f) G. Egabrensis. 


Samuel Hiriensis Episcopus ss. = Profuturus Lamecensis Episcopus ss. = Servus Dei Chalabriensis (a) Episcopus ss. = Montensis Egithaniensis Episcopus ss. = Remesanius Nemausensis (b) Episcopus ss. = Concordius Asturicensis Episcopus ss. = Ranarius Urgellitanus (c) Episcopus ss. = Eugenius Egarensis Episcopus ss. = Florentinus Sisabitanus Episcopus ss. = Theodigius Abhelensis Episcopus ss. = Abentius Astigitanus Episcopus ss. = Poemenius (d) Asidonensis Episcopus ss. = AEtherius Heliberritanus (e) Episcopus ss. = Anatholius Lutevensis (f) Episcopus ss. = Fructuosus Hilerdensis Episcopus ss. = Perseverantius Castilonensis Episcopus ss. = Mustacius Valentinus Episcopus ss. = Viaricus Olissiponensis Episcopus ss. = Antonius Egobriensis Episcopus ss. = Ansiulfus Portugalensis Episcopus ss. = Serpentinus Ilicitanus ss. = Suabila Oretanus ss. = Metopius Brithaniensis ss. = Anastasius Tudensis ss. = Elpidius (g) Thirassonensis ss. = Osdulfus Osenssis ss. = Braulio Caesaraugustanus ss. = Ansericus Segobiensis ss. = Ildisclus Segonthiensis ss. = Eparcius Hitalicensis ss. = Laussus Besensis ss. = Modanus (h) Pacensis ss. = Hiccila Salamanticensis ss. = Vasionius (i) Lucensis ss. = Egila Uxumensis ss. = Centaurus Praesbyter Vicarius Fidenti Tuccitani Episcopi ss. = Renatus Archipraesbyter Vicarius Ermulfi Colimbriensis (j) Episcopi ss. = Marchus Praesbyter Vicarius DD. (k) Auriensis Episcopi ss. = Johannes Praesbyter Vicarius Severi Barchinonensis Episcopi ss. = Domarius Archidiaconus Vicarius Carteri Archavicensis Episcopi ss. = Stephanus Archidiaconus Vicarius Genesi Magalonensis Episcopi ss. = Donnellus Archidiaconus Vicarius Sollemni Karcassonensis Episcopi ss. 

(a) G. Calabriensis.

(b) G. Remesarius Neumas.

(c) G. Orgelletanus.

(d) G. Pemenius.

(e) G. Eterius Eliberr. 

(f) G. Lutibensis.

(g) G. Ilpidius. 

(h) G. Modarius. 

(i) G. Vasconius. 

(j) G. Conimbriens. 

(k) David. 


Concilium Toletanum V. Episcoporum XX. Era DC.LXXIIII. anno I. Domini nostri Quintilani Regis. (Chintila)

Tit. I. = De institutione novarum Letaniarum.

Tit. IX. = De favore Principis concilii ad clamationem concesso. = Subscriptiones Episcoporum.

Ego Eugenius Dei miseratione Toletanae Ecclesiae provintiae Kartaginensis Metropolitanus Episcopus his comunibus decretis annuens subscripsi. = Ego Conantius Sanctae Eclesiae Palentinae Episcopus similiter. = Ego Clarentius Accitanus Episcopus simil. = Ego Bigithinus Bigastrensis Episcopus ss. = Ego Eusebius Vastitanus (a) Episcopus ss. = Ego Hilarius Complutensis Episcopus ss. = Ego Marcellus Arcitanus Episcopus ss. = Ego Florencius Sitabitanus Episcopus ss. = Ego Braulio Caesaraugustanus Episcopus ss. = Ego Ola Barchinonensis (b) Episcopus ss. = Ego Hilpidius Thirassonensis Episcopus ss. = Ego Mustacos Valentinus Episcopus ss. = Ego Viaricus Olisiponensis Episcopus ss. = Ego Jacobus Metesanus (c) Episcopus ss. = Eusebius Valeriensis Episcopus ss. = Serpentinus Hilacitanus (d) Episcopus ss. = Suabila Oretanus Episcopus ss. = Amanungus Aucensis Episcopus ss. = Egila Oxumensis Episcopus ss. = Ansericus Segobiensis Episcopus ss. = Ildisclus Segontiensis Episcopus ss. = Antonius Dianiensis Episcopus ss. = Aspalius in Christi nomine praesbiter agens vicem Domini mei Perseveranti Episcopi his decretis annuens ss. = Petrus Diachonus agens vicem Domini mei Antonii Episcopi ss.

Concilium Toletanum VI. universale in Ecclesia S. Leocadiae Martyris sub die V. idus januarii anno gloriosi regis et triumphatoris in Christo Chintillani secundo (Chintila II) era DC.LXX septima. 

Tit. I. = De plenitudine fidei catholicae.

Tit. XX. = De gratiarum actionibus in confirmatione concilii Deo et Principi datis. = Subscriptione (subscriptiones : suscripciones, en plural) Episcoporum. 

Ego Scluva etsi indignus Narbonensis Episcopus in his constitutionibus a nobis editis subscripsi. = Ego Julianus Ecclesiae Bracharensis Episcopus similiter. = 


(a) G. Bastitanus. 

(b) G. Barcinonensis.

(c) G. Mentesanus. 

(d) G. Ilicitanus. 


Ego Honoratus Spalensis Episcopus similiter. = In nomine Domini ego Protasius sanctae primae Sedis Terragonensis (a) Ecclesiae immerito Episcopus ss. = Ego Chonantius (b) Ecclesiae Palentinae Episcopus ss. = Vitiginus (c) Bigastrensis Episcopus ss. = Accutulus Helenensis Episcopus ss. = Johanes Heleplensis Episcopus ss. = Sesullus Impuritan (d) Episcopus ss. = Leudefredus (e) Cordobensis Episcopus ss. = Bonifa Cauriensis Episcopus. = Eusebius Bastithanus Episcopus. = Hilarius Complutensis Episcopus. = Jacobus Metesanus (f) Episcopus. = Johannes Dertosanus Episcopus. = Sisisclus Elborensis Episcopus. = David Auresinus Episcopus. = Elpidius Thirassonensis Episcopus. = Osdulfus Oscensis Episcopus. = Fructuosus Hilerdensis (g) Episcopus. = Deodatus Egabrensis Episcopus. = Profuturus Lamicensis Episcopus. = Pimenius Asidonensis Episcopus. = Servus Dei Calabriensis Episcopus. = Anatholius Lutevensis (h) Episcopus. = Suabila Oretanus Episcopus. = Monttensis Egitaniensis Episcopus. = Ilcila Salamanticensis Episcopus. = Asiulfus Portugalensis Episcopus. = Serpentinus Helicitanus Episcopus. = Braulio Caesaraugustus (Caesaraugustanus) Episcopus. = Ansericus Segobiensis Episcopus. = Viaricus Olisiponensis Episcopus. = Guda Tuccitanus Episcopus. = Anastasius Tudensis Episcopus. = Egila Uxomensis Episcopus. = Ildisclus Segotiensis Episcopus. = Vaschonius (i) Lucensis Episcopus (j). = Epartius Italicensis Episcopus. = Renatus Chonimbriensis Episcopus. = Dunila Malacitanus Episcopus. = Oscandus Asturicensis Episcopus. = Justus Accitanus Episcopus. = Domninus Ausonensis Episcopus. = Gothomarus Iriensis Episcopus. = Farmus Vesensis Episcopus. = Ola Barchinonensis (k) Episcopus.


(a) G. Terraconensis. 

(b) G. Conantius.

(c) G. Vigitinus. 

(d) G. Sesuldus Emporedanus.

(e) G. Leodefredus.

(f) G. Mentesanus.

(g) G. Ilerdensis.

(h) G. Anatolius Lutebensis.

(i) G. Vasconius.

(j) G. addit: Amanungus Aucensis.

(k) G. Oia Barcinonensis. 

= Guindisclus (a) Presbyter agens vicem Coronti (b) Episcopi Emeritensis. = Guamba (c) Diaconus qui et Petrus agens vicem Antonii Episcopi Segobriensis. = Domarius Presbyter agens vicem Karteri Episcopi Archabicensis (d). = Citronius Presbyter agens vicem Gabini Episcopi Kalagorritani (e). = Severinus (f) Diaconus agens vicem Mustaci Episcopi Valentinae Ecclesiae.

Concilium Toletanum VII. = In nomine Domini Synodale Decretum in Toletana urbe XXX. Episcoporum Concilium gestum anno V. clementissimi Domini nostri Chindasvinti Regis die XV. Kalend. novembris era DC.LXXXII.

Tit. I. = De refugis atque perfidis Clericis sive laycis.

Tit. VI. = De convicinis Episcopis in urbe regia commorandis. = Subscriptiones Episcoporum.

Horontius in Christi nomine Sanctae Ecclesiae Emeritensis Metropolitanus Episcopus haec statuta definiens ss. = Ego Antoninus (g) Dei misericordia Sanctae Hispalensis Ecclesiae Metropolitanus Episcopus ss. similiter. = Eugenius Sanctae Ecclesiae Toletanae Episcopus similiter. = Protasius Terragonensis Ecclesiae Metropolitanus similiter. = Hilarius Complutensis Episcopus similiter. = Sisisclus Elborensis Episcopus similiter. = Ricimirus Dumiensis Episcopus similiter. = Deodatus Egabrensis Episcopus similiter. = Eparcius Hitalicensis (h) Episcopus similiter. = Stephanus Astigitanus Episcopus similiter. = Tagoncius Valeriensis Episcopus similiter. = Egila Uxumensis (i) Episcopus similiter. = Ansericus Segoviensis Episcopus similiter. = Guidericus (j) Segontiensis Episcopus similiter. = Winibal Hilicitanus (k) Episcopus similiter. = Maurusiu Oretanus Episcopus similiter. = Estocius Abhelensis Episcopus similiter. 

(a) G. Gundisclus. 

(b) G. Oronti. 

(c) G. Wamba. 

(d) G. Carteri Episcopi Arcabicensis. 

(e) G. Calagorritani. 

(f) G. Siverinus. 

(g) G. Antonius. 

(h) G. Italicensis. 

(i) G. Oxomensis. 

(j) G. Widericus. 

(k) G. Ilicitanus.

= Johannes Cauriensis Episcopus similiter. = Egeredus Salamanticensis Episcopus similiter. = Servus Dei Calabriensis Episcopus similiter. = Waschonius (a) Lucensis Episcopus similiter. = Gothmarus Hiriensis (b) Episcopus similiter. = Farmus Vescensis (c) Episcopus similiter. = Sonna Brithaniensis Episcopus similiter. = Gudesteus Auriensis Episcopus similiter. = Witiaricus Lametensis Episcopus similiter. = Armenius Egitanus Episcopus similiter. = Adimirus Tudensis Episcopus similiter. = Anianus Valentinus Episcopus similiter. = Donum Dei Empuritanus Episcopus similiter. = Ego Valentinianus Archipraesbyter agens vicem Domini mei Leudefredi Cordobensis Episcopi haec statuta definiens subscripsi. = Crispinus in Christi nomine Abbas agens vicem Domini mei Candidati Episcopi Astoriensis (d) ss. = Guiliesus Praesbyter agens vicem Domini mei Pimeni Episcopi Asidonensis ss. = Paullus Praesbyter agens vicem Domini mei Nefidio Lisponensis (e) Episcopi ss. = Magnus Praesbyter agens vicem Domini mei Marci Episcopi Castelonensis haec statuta definiens ss. = Constantius praesbyter agens vicem Domini mei Teuderedi Episcopi Pacensis ss. = Reparatus Praesbyter agens vicem Domini mei Coetheri (f) Episcopi Heliberritani ss. = Clemens Diaconus agens vicem Domini mei Johannis Episcopi Heliplensis ss. = Ambrosius Diachonus agens vicem Domini mei Giberici Episcopi Mentesani ss. = Egila Diachonus agens vicem Domini mei Bitigini Episcopi Bigastrensis ss. = Matacellus (g) Diachonus agens vicem Domini mei Dumilani (h) Episcopi Malacitanae Ecclesiae subscripsi.

In nomine Domini gesta Synodalia LII. Episcoporum in urbe regia celebrata die VII. Kalendarum Januariarum Era (espacio largo) anno V. Orthodoxi atque gloriosi et vera clementiae dignitate perspicui Recensvinti Regis. = Item subscriptiones Episcoporum. = Horontius Emeritensis Metropolitanus Episcopus. 

(a) G. Vaschonius.

(b) G. Gotomarus Iriensis. 

(c) G. Besensis.

(d) G. Nefridi Olisiposensis Episcopi.

(e) G. Candidati Episcopi Astoriensis. 

(f) G. Etheri Episcopi Eliberritani.

(g) G. Mattacellus. 

(h) G. Dunilani. (En el original las notas g y h están cambiadas, pone la h antes de la g.)

= Antonius Hispalensis Metropolitanus Episcopus. = Eugenius regiae urbis Episcopus. = Potamius Bracharensis Episcopus. = Gabinus Chalagorritanus Episcopus. = Epartius Italicensis Episcopus. = Ansericus Segobiensis Episcopus. = Dumila (a) Malacitanus Episcopus. = Dato (b) Jerundensis Episcopus. = Stephanus Agitanus Episcopus. = Tagoncius Valeriensis Episcopus. = Donum Dei Impuritanus Episcopus. = Winibal Helicitanus Episcopus. = Johannes Cauriensis Episcopus. = Floridius Segobiensis (c) Episcopus. = Egeredus Salamanticensis Episcopus. = Marchus Castelonensis Episcopus. = Georgius Agathensis Episcopus. = Vincentius Tucitanus Episcopus. = Sclua Egitaniensis Episcopus. = Guidericus Segontinus Episcopus. = Candidatus Austuriciensis Episcopus. = Dadila Complutensis Episcopus. = Athanasius Setabitanus Episcopus. = Goericus Ausonensis Episcopus. = Maurus¡us Oretanus Episcopus. = Abientius Elborensis Episcopus. = Filimirus Lamicensis Episcopus. = Servandus Helipplensis Episcopus. = Silvester Carchassonensis Episcopus. = Nia (d) Heliberritanus Episcopus. = Wadila Vesensis Episcopus. = Amanungus Abelensis Episcopus. = Afrola Dertosanus Episcopus. = Adeodatus Pacensis Episcopus. = Bacauda Egabrensis Episcopus. = Felix Valentinus Episcopus. = Fossorus (e) Cordobensis Episcopus. = Froila (f) Mentesanus Episcopus. = Giberius Bigastrensis Episcopus. = Maurellus Urgellitanus Episcopus. = Ermefredus Lucensis Episcopus. = Ascharius (g) Palentinus Episcopus. = Celedonius Kalabriensis Episcopus. = Litorius Aucensis Episcopus. = Julianus Accitanus Episcopus. = Sonna Auriensis Episcopus. = Servus Dei Vastitanus Episcopus. = Sisimbertus Corimbriensis (h) Episcopus. = Taio Caesaraugustanus Episcopus. = Eusebius Oscensis Episcopus. = Balduigius Archavicensis Episcopus. = Item Abbates. = Fugitivus Abba. = 

(a) G. Dunila. 

(b) G. Taio. 

(c) G. Segobriensis. 

(d) G. Aia. 

(e) G. Fosforus. 

(f) G. Frohila. 

(g) G. Ascaricus. 

(h) G. Sisibertus Conimbriensis. 


Anatolius Abba. = Hensitius (a) Abba. = Simpronius Abba. = Quiriacus Abba. = Johannes Abba. = Hildevonsus (b) Abba. = Eumerius Abba. = Morarius Abba. = Secundinus Abba. = Marcellinus Archipresbyter Toletanus. = Siliculus Primiclerius. = Osdulfus Abba Ricimirii Episcopi Eclesiae Dumensis (c). = Servandus Archipresbyter Vincentis Episcopi Egarensis. = Gudescalcus Presbyter Egilani Episcopi Oxomensis. = Macterius Presbiter Sonnanis Episcopi Britaniensis. = Victorinus Presbyter Benedicti (d) Episcopi Tudensis. = Gutericus Diaconus Gaudoloni Episcopi Hilerdensis. = Conancius Diaconus Maurelli Episcopi Dianensis. = Daniel (e) Diaconus Vincibili Episcopi Hiriensis. = Sagarellus Diaconus Saturnini Episcopi Ossonobensis. = Item ex viris illustribus Officii Palatini. = Hodoacrus Comes Cubiculariorum et Dux. = Offilo Comes Cubiculariorum et Dux. = Adulfus Comes Scantiarum et Dux. = Babilo Comes et Procer. = Astallus Comes et Procer. = Ella Comes et Dux. = Ataulfus Comes et Procer. = Paulus Comes Notariorum. = Evantius Comes Scantiarium. = Euredus Comes et Procer. = Richila Comes Patrimoniorum. = Afrila Comes Scantiarum. = Veneclarius Comes Scantiarum et Dux. = Fundila Comes Scantiarum et Dux. = Cuniefredus Comes Spatariorum. = Froila Comes et Procer. = Hállanse todas las Actas y Decretos del Rey. 

Synodus IX. XVI. Episcoporum in Toletana urbe post diem Kalendarium novimbrium anno VII. Recensvinti Principis gloriosi, in Basilica Santae Mariae Virginis Era DC.LXIII. = Tit. I. = Ut de rebus Ecclesiae nichil Episcopi auferant, et qualiter proxima fundatoris Eclesiarum sollicitudinem gerant. = Tit. XIIII. = Ut baptizati Judei cum Episcopos celebrent dies festos. = Subscriptiones Episcoporum. = Eugenius regiae urbis Metropolitanus Episcopus. = Taio Caesaraugustanus Episcopus. = Mascus Castelonensis Episcopus. = Winibal Elicitanus Episcopus. = Guidericus Segontinus Episcopus. = Mauriesus Oretanus Episcopus. = Dadila Complutensis Episcopus. 

(a) G. Eusicius. 

(b) G. Ildefonsus.

(c) G. Dumiensis. 

(d) G. Beati. 

(e) G. Daniel diaconus Marcelli (pone Mrcelli) Episcopi Urcitani. = Sindigis Diaconus Vincibli Episcopi Iriensis. 

= Felix Valentinus Episcopus. = Balduigius Archavicensis Episcopus. = Maurellus Urgellitanus Episcopus. = Eusicius Segobriensis Episcopus. = Athanasius Setabitanus Episcopus. = Guierius Bigastrensis Episcopus. = Valdefredus Mentesanus Episcopus. = Magnarius Accitanus Episcopus. = Stephanus Valeriensis Episcopus. = Item Abbates. = Fugitivus Abba. = Eumerius Abba. = Item Johannes Abba. = Hildefonsus Abba. = Morarius Abba. = Marcellus (a) Toletanus Archipresbyter. = Silicolus Primiclerius. = Daniel Diaconus Marcelli Episcopi Ecclesiae Urcitanae. = Item ex viris illustribus Officii Palatini. = Paulus Comes Notariorum. = AEtherius Comes Cubiculariorum. = Ella Comes et Dux. = Richila Comes Patrimoniorum. = Al fin de las actas dice: Consummatum est hoc sanctum concilium die VIII Kalendarum dicimbrium anno ut supra.

In nomine Domini habita Synodus in Toletana Urbe die Kalendarum Decimbrium, anno VIII. gloriosi Domini et religiossisimi Recensvinti Principis Era DC.XCIIII. = Tit. I. = De celebritate festivitatis Dominicae matris. = T¡t. VI. De his qu in parva etate coram parentibus religionis habitum tenuerint. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XV. = Subscriptiones Episcoporum. = Eugenius regiae urbis Metropolitanus Episcopus. = Fugitivus Hispalensis Metropolitanus Episcopus. = Fructuosus Bracharensis Metropolitanus Episcopus. = Marchus Castelonensis Episcopus. = Widericus (b) Segotiensis Episcopus. = Maurusius Oretanus Episcopus. = Guitarius (c) Elenensis Episcopus. Dadila Complutensis Episcopus. = Egeredus Salamanticensis Episcopus. = Quiricus Barchinonensis Episcopus. = Cesarius Olisiponensis Episcopus (d). = Balduigius Archavicensis Episcopus. = Eusitius Segobriensis Episcopus. = Ermefredus Lucensis Episcopus. = Magnarius Accitanus Episcopus. = Alpidius (e) Asturicensis Episcopus. = Hosimus (f) Elborensis Episcopus. = Stephanus Valeriensis Episcopus. = Flavius Portugalensis Episcopus. = 

(a) G. Marcellinus. 

(b) G. Videricus.

(c) G. Wittarius.

(d) G. adit: Atanasius Sitabitanus. 

(e) G. Ilpidius.

(f) G. Zosimus.

Argefredus Abba Egilani Episcopi Oxomensis. = Martinus Abba Valdefredi Episcopi Mentesani. = Egila Praesbyter Gibeni (a) Episcopi Ecclesiae Bigastrensis. = Agricius Diaconus Guinibaldi Episcopi Ecclesiae Elicitanae. = Daniel Diaconus Marcelli Episcopi Urcitani. 

Concilium Toletanum XI. = Gesta Synodalia Concilii Toletani XI acta in urbe regia à XVII. Episcopis anno quarto regni gloriosi Principis Guambanis (Wamba) sub die VII Idus Nuvembris Era DCCXIII.

Tit. I. Ne tumultu Concilium agitetur. = Tit. XVI. De relatione gratiarum pro consumatione Concilii. = Subscriptiones Episcoporum. = Ego Quiricus urbis regiae Metropolitanus Episcopus haec gesta Sinodalia a nobis definita ss. = Athanasius Sitabitanae Ecclesiae Episcopus haec gesta sinodica a nobis definita ss. = Argemundus Oretanae Ecclesiae Episcopus similiter ss. = Johannes Bigastrensis Episcopus ss. = Ludiscalcus (b) Oxomensis Episcopus ss. = Leander Ilicitanus Episcopus ss. = Palmacius Urcitanus Episcopus ss. = Concordius Palentinus Episcopus ss. = AEtherius (c) Vastitanus Episcopus ss. = Acisclus Complutensis Episcopus ss. = Felix Dianensis Episcopus ss. = Richila Accitanus Episcopus ss. = Rogatus Biacensis Episcopus ss. = Memorius Segobriensis Episcopus ss. = Egica Segociensis Episcopus ss. = Gaudencius Valeriensis Episcopus ss. = Julianus indignus Abba haec gesta Sinodalia a nobis definita ss. = Inviolatus Dei nutu Abba ss. = Anila Deo miserante Abba ss. = Libertus Diaconus agens vicem Domini mei Sisuti Ecclesiae Segobriensi (d) Episcopi his decretis Synodalibus annuens ss. = Igila (e) Diaconus agens vicem Domini mei Mumuli Archavicensis Ecclesiae Episcopi his decretis Synodalibus annuens ss. 

Concilium Toletanum XII. anno I. Orthodoxi atque Serenissimi Domini nostri Ervigii (Ervigio) Regis in Basilica Sanctorum Apostolorum. = 

(a) G. Giberii. 

(b) G. Gudiscalcus.

(c) G. Eterius.

(d) G. Segobiensis.

(e) G. Egila. 

Al fin dice: Consumatum est hoc sanctum Concilium die VIII Kalendarum Februarium anno regni feliciter primo Serenissimi atque clementissimi Domini nostri Ervigii Regis Era DCC.XVIIII. = Tit. I. De agnita et confirmata praelectione fastigii principalis. = Tit. XII. De interdicto temporis constituti quod debeat Concilium celebrari. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XXXV. = Subscriptiones Episcoporum. = Ego Julianus Dei gratia Hispalitanae Ecclesiae Episcopus haec Synodica instituta a nobis edita subscripsi. = Ego Julianus indignus urbis regiae Toletanus Episcopus similiter. = Liula (a) Bracharensis Episcopus ss. = Stephanus Emeritensis Episcopus ss. = Asfalius Avelensis Episcopus ss. = Leander Ilicitanus Episcopus ss. = Palmacius Urcitanus Episcopus ss. = Concordius Palentinus Episcopus ss. = Richila Accitanus Episcopus ss. = Simpronius Archavicensis Episcopus ss. = Memorius Segobriensis Episcopus ss. = Spandeus (b) Italicensis Episcopus ss. = Geta Eliplensis Episcopus ss. = Tructemundus Helborensis Episcopus ss. = Isidorus Setabitanus Episcopus ss. = Gaudencius Valeriensis Episcopus ss. = Deodatus Segobriensis (c) Episcopus ss. = Genitivus (d) Tudensis Episcopus ss. = Froaricus Portuchalensis Episcopus ss. = Felix Hiriensis (e) Episcopus ss. = Antunianus Bastensis (f) Episcopus ss. = Proculus Bigastrensis Episcopus ss. = Atala Cauriensis Episcopus ss. = Reparatus Vesensis Episcopus ss. = Providencius Salamanticensis Episcopus ss. = Sisevadus (g) Tuccitanus Episcopus ss. = Ergibadus (h) Heliberritanus Episcopus ss. = Ella Segontiensis Episcopus ss. = Severianus (i) Oxomensis Episcopus ss. = Johannes Pacensis Episcopus ss. = Teudulfus Astigitanus Episcopus ss. = Samuel Malacitanus Episcopus ss. = Gundulfus Lamecensis Episcopus ss. = Eufrasius Lucensis Episcopus ss. = Teudericus (j) Assidonensis Episcopus ss. = Baldefredus Abba. = Florencius Abba. = 

(a) G. Liuba. 

(b) G. Sperandeo. 

(c) G. Segobiensis. 

(d) G. Genetivus. 

(e) G. Iriensis. 

(f) G. Bastitanus. 

(g) G. Sisebado. 

(h) G. Argibado. 

(i) G. Siverianus. 

(j) G. Theodoracis. 

Gratinus Abba. = Faustinus Abba. = Ego Annibonius Presbyter agen vicem Domini mei Gildemiri Episcopi Complutensis Ecclesiae ss. = Ego Vincentius Praesbiter agens vicem Domini mei Felicis Episcopi Dianensis ss. = Austurius Diaconus agens vicem Ospitalis Episcopi Domini mei Valentini ss. = Ego Sesullus (a) haec instituta quibus interfui annuens ss. = Ego Recharedus similiter ss. = Ego Witza (: Witiza) ss. = Ego Wimar simil. ss. = Ego Teudila ss. = Ego Ostrulfus simil. ss. = Ego Salamirus simil. ss. = Ego Teudefredus ss. = Ego Ildigisus simil. ss. (b) = Ego Adeliubus ss. = Ego Ataulfus (Ataúlfo, Adolfo, Adolf) simil ss.

Gesta Synodalia habita in Urbe Toletana in Eclesia Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli anno regni IIII. excelentissimi Ervigii Principis sub die pridie Nonas Nuvembris Era DCC.XXI. = Tit. I. de reddito testimonio dignitatis eis quos profanatio infidelitatis cum Paulo traxit in societate thirannidis. = Tit. XIIII. De relatione gratiarum peracti Concilii Deo et Principi. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XLVIII. = Subscripciones Episcoporum. = Ego Julianus indignus Sanctae Ecclesiae Toletanae Metropolitanus Episcopus instituta à nobis definita subscripsi (pone susbcripsi). = Ego Liuba Bracharensis et Dumiensis Episcopus ss. = Stephanus Emeritensis Episcopus similiter. = Floresindus Hispalensis Episcopus simil. = Leander Hilicitanus Episcopus simil. = Palmacius Urcitanus Episcopus simil. = Concordius Palentinus Episcopus simil. = Mummulus (c) Cordovensis Episcopus simil. = Antunianus Vastitanus (d) Episcopus simil. = Teudericus (e) Assidonensis Episcopus simil. = Stercorius Aucensis Episcopus simil. = Geta Eleplensis Episcopus simil. = Monefonsus Egiditanus Episcopus simil. = Froaricus Portugalensis Episcopus simil. = Gregorius Oretanus Episcopus simil. = Agricius Complutensis Episcopus simil. = Proculus Bigastrensis Episcopus simil. = Miro Conibriensis Episcopus simil. = Cresciturus Biterrensis Episcopus simil. = Cicilius Detorsanus (Dertusa : Tortosa ?) Episcopus simil. = Ella Segotiensis (f) Episcopus simil. = Sonna Oxomensis Episcopus simil. = Simpronius Archavicensis Episcopus simil. = 

(a) G. Sesuldus.

(b) G. addit: ego Vitulus simil.

(c) G. Mummolus.

(d) G. Bastitanus.

(e) G. Tuderacus.

(f) G. Segontiensis. 

Reparatus Vesensis Episcopus simil. = Suniulphus (a) Italicensis Episcopus simil. = Alarius Auriensis Episcopus simil. = Gundulfus Lamecensis Episcopus simil. = Felix Hiriensis Episcopus simil. = Bellitus Oxonobensis Episcopus simil. = Eufrasius Bicensis Episcopus simil. = Johannes Pacensis Episcopus simil. = Oppa Tudensis Episcopus simil. = Asturius Sitabitanus Episcopus simil. = Deodatus Segobiensis Episcopus simil. = Tructemundus Elborensis Episcopus simil. = Sisebado Tuccitanus Episcopus simil. = Vincentius Magalonensis Episcopus simil. = Onigisis Avelensis Episcopus simil. = Teudulphus Astigitanus Episcopus simil. = Gratinus Egabrensis Episcopus simil. = Sarmata Valentinus Episcopus simil. = Onemundus Salamanticensis Episcopus simil. = Brandila Lamniobriensis Episcopus simil. = Florus Mentesanus Episcopus simil. = Oliba (b) Segobriensis Episcopus simil. = Euredus Hilerdensis Episcopus simil. = Ara Olisiponensis Episcopus simil. = Absalius Abba. = Faustinus Abba. = Gabriel Abba. = Felix Abba. = Guisandus Abba = Geroncius Abba. = Castorius Abba. = Sisibertus Abba. = Geroncius Abba. = Vincentius Primiclerius. = Vicarii Episcoporum. = Paccatus indignus Abba agens vicem Suniefredi Narbonensis Episcopi haec instituta Synodalia ubi interfui et subscripsi. = Spansandus Archidiachonus Vicarius Cipriani Episcopi Terragonensis ss. = Laulfus Diaconus Barchinonensis Episcopi S. (c) ss. = Sisibertus Diaconus Ansemundi Episcopi de Luteva (d) ss. = Tredebadus Abba Vicarius Alderedi Caesaraugustani Episcopi ss. = Veremundus Abba Clariliensis (e) Episcopi ss. = Gratianus Presbyter Johannis Egarensis Episcopi ss. = Sisuldus Abba Stephani Karcassensis Episcopi ss. = Audericus Presbyter Rogati Biaciensis Episcopi ss. = Sicorius (f) Abba Gaudilani Impuritani Episcopi ss. = Stabilius Abba Jacobi Gerundensis Episcopi ss. = Baroncellus Diaconus Anteri Tharassonensis (g) Episcopi ss. = Calumniosus Diaconus Samuelis Malacitani Episcopi ss. 

(a) G. Cuniulfus. 

(b) G. Olipa. 

(c) G. Diac. Sidali Barchin. Epi. 

(d) G. Gisebertus. - Loteba. 

(e) G. Clarilienensis. 

(f) G. Secorius. 

(g) G. Tirassonen. (Tarazona) 

= Cixa Presbyter Guisefredi Ausonensis Episcopi ss. = Johannes Abba Areginei Aucensis Episcopi ss. = Felix Abba Argebadi Heliberritani Episcopi ss. = Samuel Praesbyter Felicis Dianensis Episcopi ss. = Citronius Abba Eufrasii Kalagorritani Episcopi ss. = Dexter Diaconus Primi Agatensis Episcopi ss. = Vincomalus Diaconus Athalani (a) Episcopi Pampalonae ss. = Audebertus Abba Guiciscli (b) Oscensi Episcopi ss. = Leopardus Abba Aureli Asturicensis Episcopi ss. = Habitus Diaconus Potentini Berecensis Episcopi ss. = Tuentius Praesbyter Richilani Accitani Episcopi ss. = Florentinus Praesbyter Leuberici Urgellitani Episcopi ss. = Vincentius Abba Gaudentis Valeriensis Episcopi ss. = Item ex viris illustribus officii Palatini. = Ostrulfus Comes haec instituta ubi interfui annuens subscripsi. = Vademirus Comes Scantiarum et Dux. = Argemirus Comes Cubiculi et Dux. = Recharedus Comes Scantiarum et Dux. = Egico Comes Scantiarum et Dux. = Isidorus Comes Thesaurorum et Dux. = Sisebutus Comes Scantiarum et Dux. = Valdericus Comes Toletanus. = Vitalis Comes Patrimonii. = Cixila Comes Notariorum. = Sinfredus Comes Scantiarum et Dux. = Gisclamundus Comes Stabuli. = Wiliangus Spatarius et Comes. = Adeliubus Comes Scantiarum (pone Scantia-tiarum en 2 lineas). = Teodila Procer. = Salamirus Comes Scantiarum. = Staulfus Comes Cubiculariorum. = Nilacus Spatarius et Comes. = Severinus Comes Spatariorum. = Audemundus Procer. = Sisemirus Spatarius Comes et Dux. = Trasericus Spatarius et Comes. = Torresarius Comes Spatarius. = Recaulfus Procer.

Gesta Synodalia quae acta sunt a Praesulibus Kartaginis Provintiae adsistentes etiam Vicariis Praesulum in Urbe Toletana in Ecclesia Beatae Virginis Mariae sub die XVIII Kalendas Decembris anno V. gloriosi Principis Ervigii Era DCC.XXII. 

= Tit. I. De praememorationi adgregati concilii, et relatione principalis edicti quo visum est Synodum agitari. = Tit. XII. De relatione gratiarum ad Deum pro peracto Concilio. = Peractum Concilium die Dominico XII. Kalendis Decembris anno quo supra. = Interfuerunt huic Sancto Concilio Pontifices numero XVII. = Subscriptiones Episcoporum. = Julianus urbae regiae Metropolitanus Episcopus subscripsi. = 

(a) G. Attilani. 

(b) G. Gudiscli. 

Leander Ilicitanus Episcopus ss. = Palmacius Urcitanus Episcopus ss. = Richila Accitanus Episcopus ss. = Gaudentius Valeriensis Episcopus ss. = Rogatus Viatiensis Episcopus ss. = Deodatus Segobiensis Episcopus ss. = Antunianus Vastitanus Episcopus ss. = Simpronius Archavicensis Episcopus ss. = Ella Segociensis (anteriormente Segontiensis) Episcopus ss. = Gregorius Oretanus Episcopus ss. = Agricius Complutensis Episcopus ss. = Proculus Bigastrensis Episcopus ss. = Florus Mentesanus Episcopus ss. = Sonna. Oxomensis Episcopus ss. = Marcianus Dianiensis Episcopus ss. = Olipa Segobriensis Episcopus ss. = Abbates. = Alfalius (a) Dei nutu Abba haec gesta synodica a nobis definita ss. = Felix Archipresbyter similiter ss. = Geroncius Abba simil. ss. = Gabriel Abba simil. ss. = Castorius Abba simil. ss. = Sisibertus Abba simil. ss. = Vicarii Episcoporum. = Vitilianus Praesbyter agens vicem Domini mei Cipriani Episcopi Terragonensis simil. ss. = Argebadus Abba Vicarius Cipriani Episcopi Terragonensis ss. = Johannes Abba Vicarius Suniefredi Episcopi Narbonensis ss. = Valdemarus Diaconus Vicarius isdem Suniefredi Episcopi simil. ss. = Maximus Abba Vicarius Stephani Emeretensis Episcopi ss. = Boniba Abba Vicarius isdem Stephani suprafati Episcopi ss. = Requisindus Abba Vicarius Liubani (Liuba) Episcopi Bracharensis ss. = Gaudencius Abba Vicarius Floresindi Episcopi Spalensis ss. = Gravidius Diaconus Vicarius Concordi Episcopi Palentini simil. ss. = Johannes Diaconus cognomento Imbolatus Vicarius Sarmatani Episcopi Valentini simil. ss.

Synodus Toletana XV. LXI. Episcoporum acta I. anno serenissimi Ortodoxi Egicanis (Egica) Principis sub die V. Idus Maias Era DCCXXVI. = Subscripciones Episcoporum. = Unus Julianus urbis regiae Metropolitanus Episcopus ss. = Suniefredus Narbonensis Metropolitanus Episcopus ss. = Floresindus Spalensis Metropolitanus Episcopus ss. = Faustinus Bracharensis Metropolitanus Episcopus ss. = Max¡mus Emeretensis Metropolitanus Episcopus ss. = Hidalius Barchinonensis Episcopus ss. = Concordius Palentinae Episcopus ss. = Mumolus Cordobensis Episcopus ss. = Richila (b) Accitanus Episcopus ss. = Gaudencius Valeriensis Episcopus ss. = Cecilius Dertosanus Episcopus ss. = Deodatus Segobriensis Episcopus ss. = 

(a) G. Astalius. 

(b) G. Rikila. 

Ervigius Kalabriensis Episcopus ss. = Monefonsus Egiditaniae Episcopus ss. = Gregorius Horetanus Episcopus ss. = Proculus Bigastrensis Episcopus ss. = Sonna Oxumensis Episcopus ss. = Sarmata Valentinae Episcopus ss. = Marcianus Dianiensis Episcopus ss. = Johannes Avelensis Episcopus ss. = Gavinius Archavicensis Episcopus ss. = Samuhel Malacitanus Episcopus ss. = Froaricus Portucalensis Episcopus ss. = Guifredus Ausonensis Episcopus ss. = Emila Helicitanae qui et Dotanae Sedis Episcopus ss. = Felix Hiriensis Episcopus ss. = Eufrasius Vicensis Episcopus ss. = Teudericus (a) Assidonensis Episcopus ss. = Wiliedeus Kalacorritanus Episcopus ss. = Negocianus Trassonensis Episcopus ss. = Cuniuldus Italicensis Episcopus ss. = Geta Heliplensis Episcopus ss. = Stercorius Aucensis Episcopus ss. = Basilius Bastenensis Episcopus ss. = Gaudila Empuritanus Episcopus ss. = Euredus Hilerdensis Episcopus ss. = Paccatus Biterrensis Episcopus ss. = Aurelius Astoricensis Episcopus ss. = Onemundus Salamanticensis Episcopus ss. = Spassandus Complutensis Episcopus ss. = Gundericus Segonciensis Episcopus ss. = Johannes Heliberritanus Episcopus ss. = Abilus (o Abitus, parece un ' entre Abi y us) Urcensis Episcopus ss. = Wiliefonsus Vesensis Episcopus ss. = Savaricus (b) Gerundensis Episcopus ss. = Fructuosus Kauresinus Episcopus ss. = Anterius Segobriensis Episcopus ss. = Rogatus Biaciensis Episcopus ss. = Balderedus Caesaraugustanus Episcopus ss. = Adelfius Tudensis Episcopus ss. = Tructemundus Elborensis Episcopus ss. = Sisabado Tuccitanus Episcopus ss. = Atala Cauriensis Episcopus ss. = Johannes Egarensis Episcopus ss. = Isidorus Setabiensis Episcopus ss. = Laudericus Olisiponensis Episcopus ss. = Miro Chonimbriensis Episcopus ss. = Vincentius Dumiensis Episcopus ss. = Fioncius Lamecensis Episcopus ss. = Johannes Pacensis Episcopus ss. = Constantinus Egabriensis Episcopus ss. = Item abbates. = Absalius Abba ss. = Felix Archepresbyter ss. = Gerontius Abba ss. = Gabrihel Abba ss. = Kastorius Abba ss. = Sisibertus Abba ss. = Eulalius Abba ss. = Imbolatus Abba ss. = Adeodatus Abba ss. = Wisandus Abba ss. = Missacius Primiclerius ss. = Vicarii Episcoporum. = Sesuldus indignus Archipresbyter Abba agens vicem Cipriani Terragonensis Episcopi ss. = 

(a) G. Teuderacus. 

(b) G. Sabaricus. 

Florentinus praesbyter agens vicem Leobericis Orgellitani Episcopi ss. = Daniel Praesbyter Vicarius Agripio Ossonobensis Episcopi ss. = Seniulfus Abba Vicarius Flori Mentesani Episcopi ss. = Desiderius Praesbyter Vicarius Mandarbi Astigitani Episcopi ss. = Comites. = Astrulfus Comes ss. = Wimar Comes simil. = Vitulus simil. = Trassemundus simil. = Baldericus simil. = Naustus simil. = Cixla simil. = Gisclamundus simil. = Sisuldus simil. = Teudila simil. = Sonna simil. = Severinus simil. = Ara simil. = Trasericus simil. = Ega simil. = Suniemirus simil. = Audemundus similiter. 

In nomine Domini item Synodus Toletana XVI. in Praetoriensi Basilica Sanctorum videlicet Petri et Pauli, anno VI. inclito et Orthodoxi Domni et Principis nostri Egiganis sub die VI. Nonas Maias Era DCC.XXXI. = Item Subscriptiones Episcoporum. = Ego Felix indignus Urbis regiae Episcopus haec decreta Synodalia à nobis edita ss. = Ego Faustinus indignus Hispalensis Sedis Episcopus simil. = Maximus indignus Emeritensis Sedis Episcopus simil. = Vera indignus Terraconensis Sedis Episcopus simil. = Felix in Dei nomine Bracarensis atque Dumiensis Sedium Episcopus simil. = Gaudentius Valeriensis Episcopus subscripsi. = Florus Mentesanus Episcopus ss. = Ervigius Betensensis Episcopus ss. = Fructuosus Auresenus Episcopus ss. = Suniagissius Lanmiobrensis Episcopus ss. = Gaudila Empuritanus Episcopus ss. = Bonifa Cauriensis Episcopus ss. = Arcontius Elborensis Episcopus ss. = Auredus Ilerdensis Episcopus ss. = Gundericus Segontinus Episcopus ss. = Spanssandus Complutensis Episcopus ss. = Marianus Oretanus Episcopus ss. = Witisclus Valentinae Episcopus ss. = Sonna Uxomensis Episcopus ss. = Gabinus Archabicae Episcopus ss. = Zaccheus Cordobensis Episcopus ss. = Anterius Segobriensis Episcopus ss. = Honorius Malachitanus Episcopus ss. = Arvidius Astigitanus Episcopus ss. = Pappulus Eliplensis Episcopus ss. = Decentius Segobiensis Episcopus ss. = Habitus Urcitanus Episcopus ss. = Felix Calagorritanus Episcopus ss. = Constantinus Aucensis Episcopus ss. = Audebertus Oscensis Episcopus ss. = Adelphius Tudensis Episcopus ss. = Nepotianus Tirassonensis Episcopus ss. = Potentius Lucensis Episcopus ss. = Oppa Illicitanus Episcopus ss. = Johannes Egarensis Episcopus ss. = Honemundus Salamanticensis Episcopus ss. = Valderedus Caesaraugustanus Episcopus ss. = Involatus Dertosanus Episcopus ss. = Argesindus Egitaniensis Episcopus ss. = Isidorus Setabitanus Episcopus ss. = Johannes Abelensis Episcopus ss. = Theudisclus Biaciensis Episcopus ss. = Suniuldus (a: G. Cuniuldus.) Italicensis Episcopus ss. = Wisifredus Ausonensis Episcopus ss. = Laulfus Barchinonensis Episcopus ss. = Emila Conimbriensis Episcopus ss. = Leubericus Orgelitanus Episcopus ss. = Sisebado Tuccitanus Episcopus ss. = Iherontius Assidonensis Episcopus ss. = Basilius Bastitanus Episcopus ss. = Fionius Lamacensis Episcopus ss. = Gilimirus Gerundensis Episcopus ss. = Landericus Olissibonensis Episcopus ss. = Johannes Pacensis Episcopus ss = Centerius Eliberritanus Episcopus ss. = Theudefredus Vesensis Episcopus ss. = Aurelius Asturicensis Episcopus ss. = Abbates. = Gabriel misericordia Dei Abba haec decreta Synodalia à nobis edita ss. = Eulalius Abba ss. = Cervantius Abba ss. = Braulio Abba ss. = Eugenius Abba ss. = Vicarii Episcoporum. = Vitulus Diaconus agens vicem Domini mei Marciani Dianensis Ecclesiae Episcopi ss. = Vincomalus Diaconus Vicarius Marciani Pampilonensis Episcopi ss. = Crisces Praesbyter agens vicem Agrippii Ossonobensis Episcopi ss. = Comites. = Vitulus vir inluster Comes Patrimonii et Dux haec decreta Synodalia à nobis edita ss. = Wimar Comes ss. = Paullus Comes ss. = David Comes ss. = Sisemundus Comes ss. = Theodobitus (o Theodohitus) Comes ss. = Ega Comes ss. = Dumila Comes. = Teudulfus Comes ss. = Theudefredus Comes ss. = Requisindus Comes ss. = Ella Comes ss. = Bigesvindus Comes ss. = Afrila Comes ss. = Audemundus Procer ss. = Theudemundus Procer ss.

In nomine Domini incipit Synodus Toletana XVII. in Ecclesia gloriosae virginis et confessoris Christi Sanctae Leocadiae recurrente Imperii anno religiossisimi ac serenissimi Domini nostri Egicani (Egica) Regis VII. sub die V. Idus Novembris Era DCC.XXXII.

Tit. I. De observandis ostiis Babtisterii in initio Quadragessimae. = Tit. IX. De gratiarum actione. = Faltan las subscripciones de los Obispos (b: Desunt etiam in Cod. Ger. ). = Expliciunt Toletana Concilia XVII. 

Synodus Bracharensis I. VIII. Episcoporum, regnante Domino nostro Jhesu Christo Era DVIIII. anno tertio Ariamiri Regis, die Kalendarum Maiarum. = Tit. I. De dampnatione Sabellinae et Priscillianae haeres¡s. = Tit. XXIII. De stabilitate kanonum et dampnatione eorum qui eos violare praesumpserint. = Subscriptiones Episcoporum. = Lucretius Episcopus subscripsi. = Andreas Episcopus ss. = Martinus Episcopus ss. = Cortus (a: G. Cottus.) Episcopus ss. = Ildelrich Episcopus ss. = Lucecius Episcopus ss. = Timoteus Episcopus ss. = Maliciosus Episcopus ss. 

Synodus Bracharensis II. XX. Episcoporum, regnante Domino nostro Jhesu Christo, in Metropolitana Bracharensi Ecclesiae currente Era DC.X. anno II. Regis Mironis, die kalendarum Juniorum. Tit. I. = Ut Episcopus ambulet per Diocesem suam, et ante XX. dies Paschae Catecumini doceantur Simbolum. = Tit. X. Ut Praesbyter post cibum non teneat Missam pro mortuis. = Subscriptiones Episcoporum. = Martinus Bracharensis Metropolitanae Ecclesiae Episcopus his gestis subscripsi. = Remisol (N. E. vaya nombre más musical, sólo le falta el apellido SI LA FA DO) Bisenis Ecclesiae Episcopus his gestis ss. = Lucecius Colimbriensis Ecclesiae Episcopus ss. = Adorich Egestanae Ecclesiae Episcopus ss. = Cardinarius (b: G. Sardinarius.) Lamicensis Ecclesiae Episcopus ss. = Viator Magnetensis Ecclesiae Episcopus ss.

Item ex Synodo Lucensi. = Nitigisis sui Lucensis Metropolitanae Ecclesiae Episcopus his gestis ss. = Andreas Herenensis Ecclesiae Episcopus his gestis ss. = Wittimer Auriensis Ecclesiae Episcopus simil. = Anila Tudensis Ecclesiae Episcopus simil. = Polimius Asturicensis Ecclesiae Episcopus simil. = Mailoch Brittonae Ecclesiae Episcopus sim. Sequitur Collectio Canonum Martini Dumiensis cum ipsius Praefatione. Tit. I. De electione Episcopi. = Tit. LXXXIII. De excommunicatis. 

Concilium Bracharense IV. quod factum est in Bracharensi urbe sub anno quarto gloriosi Domini nostri Wambanis (Wamba) Regis (pone Res gis, salta linea pero no hay guión) Era DCC.XIII. = Tit. I. De fide. = IX. De rectores Ecclesiae plus propria quam ecclesiastica jura laborare intendant. = Interfuerant huic sancto Concilio Pontifices numero XII. = Subscriptiones Episcoporum. = Leodegisius in Christi nomine Episcopus, cognomento Julianus, has constitutiones secundum quod nobis cum sanctis Co-episcopis meis qui mecum subscripserunt Deo inspirante complacui, relegi, et subscripsi. = Genetius Ecclesiae Tundensis Episcopus similiter. = Froaricus Portucalensis Ecclesiae Episcopus simil. ss. = Beia Britaniensis Ecclesiae Episcopus simil. ss. = Isidorus Astulicensis (Asturicensis?) Episcopus simil. ss. = Alaricus Aurisinae Ecclesiae Episcopus simil. ss. = Rectogenis Lucensis Episcopus simil. ss. = Hidiulfus qui cognominor Felix, Iriensis Episcopus simil. ss. 

Item Epistola Episcoporum de Concilio Hispalensi ad Pegasium Episcopum missa, die II. Nonas Novembris anno IIII. regni gloriossisimi Domni nostri Recharedi (Recaredo) Regis Era DC XXVIII. = Tit. I. De mancipiis Ecclesiae ab Episcopo manumissis. = Tit. III. De clericis cum quibus mulieres cohabitaverint. = Subscriptiones Episcoporum. = Leander Episcopus Ecclesiae Hispalensium hanc constitutionem firmavi et subscripsi. = Johannes Episcopus Egabrensis simil. ss. = Agapius Ecclesiae sanctae Cordobensis Episcopus ss. = Stephanus Episcopus Heliberritanus ss. = Basilius Episcopus Heliplensis ss. = Velatus Episcopus Tuccitanus ss. = Sinticio Episcopus Italicensis ss. = Petrus Episcopus Accitanus ss. 

= Synodus II. habita in civitate Hispali (Sevilla, en la bética) sub die Iduum Novembrium anno VIIII. regnante gloriossisimo Principe Sisebuto Era DC.VII. = 

Tit. I. De Teudulfi Malachitani Episcopus (pone Episcop-) quaerimoniis adversus reliquos Episcopos pro quibusdam parrochiis. = Tit. XII. De duobus in Christo naturis et una persona (En el cuerpo llega al número 41). = Subscriptiones Episcoporum. = Esidorus in Christi nomine Ecclesiae Hispalensis (Isidoro) Episcopus subscripsi. = Sisinius in Christi nomine Ecclesiae Heliberritanae Episcopus ss. = Rufinus Asidonensis Episcopus ss. = Fulgentius Astigitanus Episcopus ss. = Cambra Italicensis Episcopus ss. = Fidentius Tuccitanus Episcopus ss. = Teudulfus Malacitanus Episcopus ss. = Honorius in Christi nomine Ecclesiae Cordobensis Episcopus ss. 

Synodus quae gesta est in Provintia Lusitaniae aput urbem Emeritam (Mérida) quae capud eius dinoscitur esse, XII. Episcopis in unum collectis die VIII. Iduum Novembrium anno XVIII. Serenissimi et piisimi Recensvinti Regis Era DCC.IIII. = Tit. I. De fidei institutione, eiusque ordine. = Tit. XXIIII. Confirmatio huius Concilii. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XII. = Subscriptiones Episcoporum. = Proficius Dei miseratione Lusitaniae Provintiae Sanctae AEmeritensis Ecclesiae Metropolitanae Sedis Episcopus haec gesta sinodalia cum confinitimis meis Episcopis instituta manu mea subscripsi. = Ego Sclua Igiditanae Civitatis Episcopus pertinens ad Metropolim Emeritensem, haec instituta cum Archiepiscopo meo Proficio a nobis definita ss. = Adeodatus in Christi nomine Pacensis Episcopus simil. = Asfalius in Christi nomine Avalensis Episcopus ss. = Teodericus in Christi nomine Olisiponensis Episcopus ss. = Discutes Dei misericordia Lamecensis Episcopus ss. = Justus Dei miseratione Salamanticensis Episcopus ss. = Cantaber Dei gratia Conibriensis Episcopus ss. = Donatus in Christi nomine Cauriensis Episcopus ss. = Exarnus Dei misericordia Ossonobensis Episcopus ss. = Petrus Dei misericordia Helborensis Episcopus ss. = Aloarius indignus Chalabrensis Ecclesiae Episcopus ss. 

Sententiae quae in veteribus exemplaribus Conciliorum non habentur, sed a quidam in ipsis inserta sunt numero XXIII. 

Actenus digestis Conciliis Sanctorum Patrum secuntur Decreta Praesulum Romanorum praefata.

Sedis apostolicae Praesulum constituta quae ad fidei regulam vel ad ecclesiasticam pertinent disciplinam in hoc libro diligenti cura collecta sunt, ita ut singulorum Pontificum quotquot a nobis reperta sunt sub uniuscuiusque epistolae serie propriis titulis praenotarentur. Eo modo quo superius prischorum Patrum kanones nostro studio ordinati sunt, quatenus ea lectoris industria facilius intelligere possit, dum capitulis propriis distincta intendit. 

dissabte, 27 d’agost del 2022

CARTA LXXXIV. Escasa noticia de los concilios Tarraconenses: necesidad de formar una colección cronológica de todos ellos.

CARTA LXXXIV. 

Escasa noticia de los concilios Tarraconenses: necesidad de formar una colección cronológica de todos ellos. Plan de esta vasta obra: disertaciones que la deben acompañar: número de los concilios que deben incluirse en ella.

Mi querido hermano: La proporción que he tenido de examinar los códices de la colección española de cánones que se conservan en esta catedral de Urgel y en la de Gerona, y las frecuentes noticias que voy encontrando de concilios celebrados en esta provincia desde el siglo XII hasta más de la mitad del XVIII, me ha hecho entrar en la idea de formar una colección entera de los concilios Tarraconenses, desde el primero que consta tenido en Zaragoza en el año 380 hasta el último celebrado en el de 1757. Cosa es esta imposible a primera vista, atendida la escasez de noticias que acerca de eso se han publicado. En efecto parece increíble que en una provincia tan dilatada como esta, sea tan poco lo que se sepa de los concilios celebrados en ella no más que desde la expulsión de los árabes, con ser tanto lo que se sabe de otras cosas de menor importancia. Porque si registras la colección de nuestro cardenal Aguirre, que es la más completa que de nuestras cosas tenemos, apenas hallarás noticia de 20 de dichos concilios tenidos en la época que digo, con ser por lo menos ciento los celebrados en ese periodo de siete siglos: y de los 20 sólo de uno publica aquel escritor las actas, que es el de 1429 en Tortosa: de muy pocos una u otra constitución, y de los restantes un apunte ligerísimo y acaso no exacto de la época y objeto de su convocación. Lo único que hizo aquel docto español, fue incluir en su obra la colección de las constituciones Tarraconenses, que sucesivamente ordenaron y perfeccionaron los arzobispos de aquella iglesia D. Gerónimo Doria, D. Antonio Agustín y Don Juan Terés. Mas estas colecciones no merecen con todo rigor este nombre. Porque en primer lugar, de los cien concilios que decía, sólo citan las constituciones de cuarenta y cinco de ellos, salvo error. Y es que en la mayor parte se gobernaron por la que hacia el 1331 mandó formar el arzobispo D. Juan de Aragón, y es muy poco lo que conocieron de los concilios posteriores a ese año. En segundo lugar, y esto es lo principal, esas colecciones impresas están ordenadas por los títulos del derecho, reuniendo en un punto de vista las constituciones de varios concilios que tratan de una sola materia. Cosa fue esta muy oportuna para el gobierno de la provincia en el siglo XVI y posteriores; mas no es eso lo que necesita la historia de la disciplina eclesiástica. Porque en ese trabajo sólo se dio cabida a las leyes acomodadas a los usos y costumbres de entonces, entresacándolas de los concilios antiguos, omitiendo enteramente y dejando para siempre en el olvido las ya desusadas, y por esta razón entonces no necesarias. Las cuales, así como lo eran cuando se establecieron, así ahora y siempre interesa su noticia a la instrucción pública, que nunca puede ser completa, si le falta el conocimiento de las leyes antiguas aun de las que ya se desusaron, y si la noticia de ellas no va acompañada de la del tiempo, personas y demás circunstancias que contribuyeron a su formación. Por esto lo que de veras importa es la serie cronológica de dichos concilios enteros, con todo lo que a ellos pertenece en orden a su congregación, celebración, deliberaciones y demás; con lo cual al mismo tiempo se da la historia del origen, decadencia y reforma de la disciplina eclesiástica. Esto han hecho todos los que han entendido en estas materias: esto el mismo cardenal Aguirre, publicando cuanto pudo haber a las manos de tales monumentos antiguos, para que los que se dedican a este estudio tengan a la vista y descubiertas cuanto es posible las fuentes del saber a que aspiran. La falta que en su obra se advierte suplió en alguna manera el limo. Sr. D. Félix Amat, arzobispo de Palmira, analizando brevísimamente en su Historia eclesiástica algunos cánones de los concilios que omitió aquel cardenal. Pero este auxilio es muy escaso para lo que decimos. En resolución, de los 100 concilios tenidos después de la conquista de Tarragona, sólo se ha publicado entero el de Tortosa de 1429, y aun a ese hay que añadir algo; de los restantes los 45 son conocidos no más que por algunas constituciones sueltas y aisladas, y los demás están casi enteramente ignorados (a). (a) Aun en el tomo 2.° de las memorias... sobre la marina y comercio de Barcelona, que con tanta diligencia recogió D. Antonio Capmany, se dice que en aquella ciudad se han celebrado siete concilios provinciales después de la restauración de Tarragona, cuando según mi cuenta son quince por lo menos. 

Cosa es esta asombrosa, y que cierto no podrían mirar con indiferencia los prelados que los convocaron, si les fuera dado salir de sus sepulcros. “ ¿Para esto, dirían, trabajamos y sacamos a nuestros sufragáneos de entre sus ovejas, y a los abades del silencio de sus monasterios, y  gastamos y gastaron ellos el patrimonio de los pobres? ¿Para esto nos dio el Señor su sabiduría, con la cual dictamos aquellas leyes y reglas de bien vivir, que ahora yacen sepultadas sin el menor fruto...?" 

Por fundadas que fuesen estas quejas de tan celosos e ilustrados arzobispos, lo son mucho más las de toda la provincia Tarraconense y aun las de la nación Española, cuyo honor clama porque se publiquen estos tesoros. Famosa es en todo el orbe la provincia Tarraconense: nadie ignora que su capital, así como fue tan ennoblecida con la liberalidad y con la presencia de Augusto, así fue muy pronto ilustrada con la luz del evangelio, y que sus prelados y los de su dilatada jurisdicción, antes y después de los árabes, con su vida y con su doctrina han mantenido pura e ilesa no sólo la doctrina de la fe, sino la disciplina de sus mayores en gran parte. Y con todo eso ignoran las naciones extrañas todo lo que de esta iglesia podían saber, porque no hay quien se dedique a reunir e ilustrar sus tesoros. Acaso esta omisión nuestra es la causa por qué tan poca cuenta se tenga en algunas obras extranjeras con los concilios Tarraconenses; aunque más claramente se ve que esto nace de cierto orgullo y desprecio con que suelen ser miradas nuestras cosas por los que viven más allá de los Pirineos. De otro modo no se sabe explicar por qué en algunas colecciones generales de concilios, publicadas después que el cardenal Aguirre imprimió la suya, se omite enteramente la mención de los Tarraconenses que él publicó (a: Delectus actorum ecclesiae universalis, seu nova summa conciliorum &c. Lugduni 1706. vol. 2. fol. 

Pues viendo yo cuan importante es por todas estas razones que se forme una colección cronológica de los concilios Tarraconenses, con todo lo que tocare a la disciplina de esta gran metrópoli, de quien decía Argensola, 
que dio su nombre a la mitad de España,
he caído en la tentación de acometer esta empresa, para la cual ciertamente no basta un hombre solo, y mucho menos tal como yo me conozco. Mas si no llegare a conseguirlo, lo que en ello hubiere adelantado, eso se hallará hecho el que después de mí quisiese perfeccionarla. Y hame (me ha) acontecido en esto lo que en todos los proyectos presentados en globo, que al tiempo que se despliegan y examinan en sus ramificaciones, van tomando cuerpo y creciendo de manera, que al fin vienen a ser casi impracticables al que tan fácilmente los concibió, y a quien parecían tan hacederos. Así los pintores en una hora dibujan lo que después no pueden ejecutar en muchos meses; y así me acuerdo de haber visto años pasados en el convento de dominicos de Luchente un librito de muy pocas hojas, donde nuestro sabio paisano Maluenda dejó dibujada su docta obra de Antichristo, con la misma división de artículos, que después se imprimió en dos tomos en folio. Por esta manera en un principio me propuse dar no más que una idea de todos los concilios de Tarragona, cuya noticia iba adquiriendo en mis viajes; mas llamándose una cosa a otra, ha venido ya (a) ser obra de mucha consideración, que no sé si podré verificar. Y porque sepas lo que pienso hacer, y para que en ello me ayudes, voy a decirte todo el plan y contenido de este vasto proyecto. 

PLAN DE UNA COLECCIÓN GENERAL 

de los concilios Tarraconenses. 

La obra debe dividirse en tres partes correspondientes a las tres épocas principales de la historia, es a saber: 

1.a Tarraco romana, et gothica. 

2.a Tarraco capta a mauris. 

3.a Tarraco restituta, et christiana. 

En cada una de estas épocas aparece diferente la legislación eclesiástica, así como lo fue la civil y el estado público de las cosas de España. El nacimiento, decadencia y restauración de la religión verdadera trajo consigo fervor y corrupción yreforma de costumbres, y por consiguiente diversidad de leyes acomodadas a cada uno de esos estados. No era menor la diferencia política de los señores que se sucedieron en esta parte de la península; lo cual ya se sabe cuanto influye en el gobierno de la iglesia, que salvo el dogma y el depósito esencial de la doctrina, en lo demás se atempera en lo posible, y no contradice a la voluntad de los reyes. Esta consideración general, así como obliga a distinguir y tratar separadamente de cada uno de estos tres periodos, así dicta lo que en cada uno de ellos hay que trabajar para el conocimiento completo de la disciplina eclesiástica en esta provincia. Y dejo por supuesto que en todos ellos tienen lugar y deben tenerlo, como lo hizo Aguirre, todos los documentos de la historia eclesiástica, aunque no sean decisiones conciliares, tales como cartas de papas, reyes, obispos, consagraciones de iglesias insignes, elecciones notables de obispos y abades, y acaso testamentos y aun obrillas que tengan conexión con la disciplina del tiempo, como ordinationes pro choro y otras rituales, y de vestidos y ornamentos eclesiásticos, constituciones capitulares &c. Los cuales monumentos deben intercalarse cronológicamente con los concilios, para que sea completo el cuadro de la historia disciplinar Tarraconense. También supongo que deben entrar en la colección todos los sínodos diocesanos que hayan llegado a nuestra noticia; porque esos son como la aplicación de la ley general, y tal vez la causa y motivo de ella, y una parte no pequeña del todo que buscamos. Así que dando por supuesto que todo esto ha de entrar en la obra, voy ahora a decir lo demás de su plan, esto es, lo que hay que poner de trabajo propio, junto con una noticia puntual de todos los concilios de que tengo noticia, celebrados en la capital o en cualquiera de las iglesias de la provincia, y aun los congregados fuera de ella por motivos que a ella pertenecen; de los cuales deben examinarse críticamente sus épocas, e ilustrarse cuanto ser pudiere sus doctrinas. 

Época I: desde el siglo I hasta el VIII,

TARRACO ROMANA ET GOTHICA. 

Disertaciones.

1. Sobre los límites de la provincia Tarraconense en el siglo I y II de la iglesia, que comprendía la parte septentrional de España (Hispania), desde Cartagena hasta Braga.

2. Nueva demarcación de la provincia a principios del siglo IV, quedando incluido en ella todo el territorio de Aragón, y hasta Burgos y Pamplona.

3. Nombres y sitio de cada una de las iglesias sufragáneas que entonces se contaron en la provincia.

4. Sobre las sedes de Ictosa y Numancia.

5. Que la España Tarraconense nunca fue patrimonio de la sede Romana.

6. Catálogo breve de los metropolitanos de Tarragona en esta primera época.

7. Id. de los obispos de cada una de las iglesias sufragáneas.

8. Id. de los emperadores romanos y reyes godos. 

Comprende esta primera época los concilios siguientes. 

Año Lugar. 

380 Zaragoza. 

516 Tarragona 

517 Gerona. 

524 o 546 Lérida.

540 Barcelona. 

592 Zaragoza. 

598 Huesca. 

599 Barcelona. 

614 Egara. 

691 Zaragoza. 


Época II: desde el siglo VIII hasta fines del XI. 


TARRAGO CAPTA. 


Disertaciones. 


1. Sobre la entrada de los árabes en esta provincia: reinado de Chintila en los Pirineos. 

2. Principio de la libertad de la provincia por Carlo Magno y Ludovico Pío.

3. Del origen y carácter de los condes de Cataluña y Aragón.

4. Cronología breve de los reyes de Aragón y de los condes de Barcelona. 

5. Restauración lenta y progresiva de las sillas episcopales de la provincia, y erección de algunas nuevas.

6. Que la mayor parte de ellas reconoció por metropolitano al arzobispo de Narbona, durante el cautiverio de Tarragona.

7. De los que con razón o sin ella fueron llamados arzobispos de Tarragona, es a saber, Cesario, Atton, Sclua y Berenguer.

8. Carácter de las canónicas antiguas, y profesión de la vida reglar Aquisgranense.

9. Introducción de la vida canónica Agustiniana en Cataluña y Aragón.

10. Antigüedad de la vida monástica en la provincia.

11. Sujeción cierta de algunos monasterios a los de Francia. 

12. Que algunos de ellos eran dobles. 

13. Introducción del rito Romano y abolición del Gótico antes del siglo XI. 

14. De la colección de cánones conservada pura en nuestra provincia, a pesar de 

su vecindad y comunicación con las de Francia. 

A esta época pertenecen los concilios siguientes. 

Año. Lugar.


799. Urgel. 

892. Ibidem. 

906. Barcelona.

947. Elna.

991. Urgel.

1027. Vique.

1062. San Juan de la Peña.

1068. Gerona.

1077. Besalú.

1078. Gerona.

1097. Gerona.

No cuento ahora los concilios que se tuvieron en algunos puntos limítrofes de la provincia, como Pamplona y Burgos; de los cuales puede tratarse si deben ser o no contados por Tarraconenses. Tampoco hago mención de varios congresos no conciliares de obispos; los cuales son innumerables, y si de ellos solos se hiciera una colección, nada perdería la historia y disciplina de la provincia. Entran en este período los concilios que se celebraron fuera de ella por asuntos que de cualquier modo le pertenecieron. Por ahora me ocurren los siguientes: 

Año. Lugar.

798. Narbona.

791. Ratisbona. 

794. Francfort.

797. Aquisgrán (Aachen) 

799. Roma. 

Estos cinco concilios trataron de la causa de Félix, obispo de Urgel.

860. Tusi.

876. Trecas. 

893. Fontanes. Portus.

907. S. Tiberio. 

911. Foncuberta.

960. Compostela.

983. Roma. 

998. Ibidem. 

1043. Narbona. 

1045. Tulujes. 

1055. Narbona. 

1056. Tolosa. 

1063. Aviñón. 

1119. Tolosa. 

1119. Rems. (Reims)

1130. Clermont. 

1134. Narbona.

En estos concilios y en otros que acaso habrá celebrados más allá de los Pirineos, no sólo se hallaron los obispos de nuestras iglesias, sino que en la mayor parte se trataron de propósito los negocios de la provincia, o se establecieron reglas para su gobierno. 

Época III: desde el año 1092 hasta 1757. 

TARRACO RESTITUTA. 

Disertaciones. 

1. Restauración de la metrópoli. 

2. Pleitos sobre la agregación de las sedes de Segorbe, Mallorca y Valencia. 

3. Desmembración de las provincias de Zaragoza, Burgos y Valencia. 

4. Que los sufragáneos concurrían a la elección del metropolitano y de la confirmación de este.

5. De la elección y confirmación de los sufragáneos. 

6. Cuando comenzaron en la provincia las reservas pontificias.

7. Derecho del metropolitano y de su capítulo para convocar concilios. 

8. Quien concurría a ellos.

9. Cuando y como se introdujo en la provincia el breviario romano.

10. Secularización de las canónicas Agustinianas en las catedrales y monasterios. 

11. Sobre la causa de los templarios Tarraconenses.

12. Que la unión de la corona de Aragón a la de Castilla fue causa de que en la provincia Tarraconense se celebrase mayor número de concilios. 

13. Del cisma del papa Luna por lo tocante a esta provincia. 

Los concilios que a esta época pertenecen son muchos, y digo solamente los ciertos e indudables que hasta ahora he podido averiguar. Algunos de ellos sólo fueron convocados con motivo del reparto del subsidio en la provincia; mas aun de estos es rarísimo el en que no se mandase una u otra cosa concerniente al orden eclesiástico. Que ya que se juntaban los padres, era muy natural que no desaprovechasen la reunión; a la manera que no es inútil el sínodo anual que todavía se celebra en la iglesia de Gerona como por costumbre; la cual es muy justo que se conserve, no sólo por la gloria que resulta a aquella iglesia de ser acaso la única del mundo que guarde este uso saludable y antiquísimo, como por el bien que debe seguirse de la frecuente unión de todos los pastores. Mas vuelvo a mis concilios, de los cuales pondré no más que los años de su celebración por abreviar. 

1146. 1180. 1229. 1230. 1239. 1240. 1242. 1243. 1244. 1246. 1247. 1248. 1249. 1251. 1253. 1257. 1266. 1273. 1279. 1282. 1291. 1294. 1295. 1302. 1305. 1310. 1312. 1313. 1317. 1318. 1323. 1329. 1330. 1336. 1337. 1339. 1341. 1354. 1357. 1367. 1369. 1378. 1391. 1395. 1406. 1415. 1518. 1424. 1429. 1456. 1517. 1523. 1529. 1530. 1534. 1536. 1539. 1541. 1543. 1546. 1551. 1554. 1556. 1560. 1564. 1567. 1569. 1572. 1574. 1577. 1584. (pone 1684) 1587. 1591. 1598. 1602. 1603. 1607. 1613. 1618. 1623. 1625. 1630. 1636. 1637. 1654. 1659. 1664. 1670. 1678. 1685. 1691. 1699. 1712. 1717. 1722. 1727. 1733. 1738. 1745. 1752. 1757.

¿Qué te parece de la tela que acabo de urdir? Pues yo te aseguro que para cumplir lo prometido bien podrá faltarme el tiempo y más ciertamente la habilidad, pero no los materiales, que los hay abundantísimos, así de lo que ya está impreso, como de lo que no lo está. Y es de creer que al tiempo de ir ordenando esos cabos, se ofrezcan otros que ahora no me ocurren. A estas y otras empresas arduas me obliga el amor de la patria, a quien con toda verdad digo muchas veces lo que Horacio a otro objeto (Carm. lib. IV. od. 3.) 

Quod spiro, et placeo, si placeo, tuum est.

A Dios, hasta la otra en que volveré a mi catálogo de obispos. 

diumenge, 17 de novembre del 2019

Colección documentos corona Aragón, tomo III

Colección 


de
documentos inéditos del archivo general
de la
corona de Aragón,
publicada de real órden
por
el archivero mayor
D. Próspero de Bofarull y Mascaró.
Tomo III.

Procesos de las antiguas cortes parlamentos de CataluñaAragón y Valencia, custodiados en el archivo general de la corona de Aragón, y publicados de real orden por el archivero mayor
D. Próspero de Bofarull y Mascaró.
Tomo III.
Barcelona,
En el establecimiento litográfico y tipográfico de D. JOSÉ EUSEBIO MONFORT.
1848.



PARLAMENTO EN TORTOSA.

Sesión del día 25 de diciembre de 1412 (1).
(1) Aunque en el proceso la sesión de este dia se halla continuada como del año 1411, creemos que fué equivocación del escribiente; pues en el cómputo por años del nacimiento del Señor, el día 25 de diciembre, según el órden natural y el uso constante, debía ser ya el día de año nuevo.

Reunida la comisión de los veinte y cuatro, recibió la siguiente carta:

Núm. 281. Tom. 18. fol. 1246.

Als molt reverends egregis nobles e honorables senyors lo parlament general de Cathalunya - Molt reverends egregis nobles et honorables senyors: huy scripte de la present a IIII horas apres mig jorn los consellers de Barchinona han reebuda den P. de Sentmenat procurador de Martorell una letre la qual menciona que Castellvi de Rosanes es pres segons que en la letra quels dits consellers trameten aqui en sa forma a lurs sindichs ho porets veure: havem hoit dir per alcuns que la preso de aquest castell es stada feta per mossen Narnau de Sta. Coloma servidor e de casa del comte de Foix. Les provisions qui per raho de aço son stades fetes son aquestes: que lo regent la vagaria et en Galceran de Gualbes un dels dits hic son partits de continent ab certa gent darmes e sen van dret cami a Martorell metent via fos de sagramental a fi que ajust hi fornesque lo dit loch de Martorell dels homens del dit sagramental los quals vetlen e entenen continuament quel dit castell no puxa haver socors ni de gent ni de vitualles et encara que façen desar totes vitualles per ço que si gent ve en socors del dit mossen Narnau et per millor tenir lo dit castell nos puxen ajudar ni servir de les dites vitualles. Perque senyors ab assats gran desplaher vos notifficam aquesta preso mala et inoppinada a nostre descarrech a fi que per vostres reverencies nobleses et honorables savieses hi sia acordat e provehit segons vos semblara fahedor com en aço nosaltres nons planiriem de ferhi nengunes despeses dels bens del general sino tant com daqui nos sera ordenat e manat. E sia molt reverends egregis nobles e honorables senyors en vostra guarda et proteccio la Divinitat santa. Scripte en Barchinona a XXIII de dehembre del any MCCCCXI. - Los depputats del general de Cathalunya e les VI persones a ells adjuntes a vostra honor apparellats.

Visto el contenido de la carta que precede, acordóse convocar al parlamento, como efectivamente se hizo; pero ni por la mañana ni por la tarde, a pesar de que también volvió a juntarse, pudo adoptarse sobre el asunto ninguna resolución.

Sesión del día 26.

Abrióse con la lectura de la siguiente carta:

Núm. 282. Tom. 18. fol. 1251.
Als molt revereiits egregis nobles e honorables lo parlament general del principal de Cathalunya. - molt reverents egregis nobles e honorables senyors: lo vostre correu qui ha portades vostres letres al noble narnau guillem de bellera guovernador de regne de valencia segons havem sabut es stat a la dita ciutat et ha presentades vostres letres axi al dit noble guovernador com als honorables jurats de la dita ciutat lo xvii del present mes de dehembree lendema tengueren consell general en la dita ciutat de manament dels honorables jurats per desliberar sobre la concordia menejada et apuntada per ordinacio de vosaltres senyors devant lo molt reverend senyor archabisbe de tarragona et del noble veçcomte dilla: a la qual segons som certifficats per letres los dits honorables jurats e tota la gent de be de la dita ciutat havien gran plaher et la volien et lo dit noble guovernador ab alcuns de la sua secta la han desviada et tolta e per enburlarla han fets pendre
micer Guillem Çaera dipputat et en Jacme et Bernat Vallseguer notaris del general: lo qual correu ha demanades continuament ab diligencia respostes axi al dit noble guovernador com als dits honorables jurats per V jorns continuus apres que les dites letres los hac presentades: los quals resposta alguna no li han volguda fer donar ans segons letres quen havem haudes so han mes en meyspreu pero per relacio del dit vostre correu ne porets esser certifficats. Senyors molt reverends egregis nobles et honorables com vos hagui rahonat per nostres missagers lo dit noble guovernador ab alcuns de sa secta han presa et axiu mostren lurs obres ampressa de perseguir et destrouir de fet tots aquells del regne de Valencia qui a lur certa et determenada oppinio en la successio reyal no sien obedients ols contrasten en res: a nosaltres et als altres del dit regne qui en la dita error no volen participar nos falliran justs e deguts remeys pero es ver que les persequcions e mals tractes et oppressions del dit noble Narnau Guillem de Bellera havem volguts maniffestar en los parlaments dels regnes et terres subjectes a la reyal corona Darago e en aquells cerquar e demanar remeys sens scandels e perills e los dits parlaments per exortacions pregaries consells e encarrechs ne han request al dit noble Narnau Guillem de Bellera guovernador lo qual no solament no ha volgut fer o seguir les pregaries exortacions consells et encarrechs a ell fets e donats per los dits parlaments axi ab letres com per missageria ans segons par havents aquelles en menyspreu
et vilipendi no ses james volgut mudar de son proposit. Perque senyors molt reverends egregis nobles et honorables regraciantvos molt e tant com podem vostra bona intencio e los treballs que en les dites coses havets volgut pendre: vos pregam affectuosament que la relacio del dit vostre correu vullats manar continuar al peu de les dites vostres letres et de les coses contengudes en aquelles ab la nostra precedent instancia et de la dita presentacio fernos testimoni de veritat en lesdevenidor. E sia senyors molt reverends egregis nobles e honorables senyors tots temps vostra guarda Lesperit sant. Dada en Trahiguera a vint et quatre de dehembre del any de la nativitat de nostre Senyor MCCCC onze. - Los del parlament del regne de Valencia justats en la vila de Trahiguera a vostra honor apparellats.

Y en vista de su contenido se acordó trasladarla a Bonanato Pere, embajador últimamente enviado a Valencia, para que pudiese practicar las gestiones oportunas con Arnaldo Guillermo de Bellera y los jurados de aquella ciudad, a fin de lograr cuanto antes el objeto de su embajada. Pasóse después a elegir a Matias Dezpuig para que reemplazase a Luis de Requesens en la comision de los veinticuatro, y fueron leidas también estas otras cartas que siguen:

Núm. 283. Tom. 18. fol. 1253.

Als molt reverends egregis nobles e honorables senyors lo parlament general del principat de Catalunya. - Molt reverends egregis nobles et honorables senyors: a vostra letra darrerament a nosaltres tramesa toquant los affers de unitat et concordia dels nobles e cavallers forans ab aquest
parlament per lo portador de la present havem rehebuda responents certifficam les vostres reverencies nobleses et savieses molt honorables que sabut per relacio dels nostres missagers en la dita vostra letra mencionats lo apuntament o tractament de la dita concordia hauts aqui per via de parer jatsia per causa de la dita concordia et altres coses contengudes en la explicacio de la dita ambaxada per part vostra feta a nosaltres per los molt reverends e honorables senyors larchabisbe de Tarragona bisbe Durgell abbat de Monserrat o altres missagers vostres a nosaltres tramesos haguessem destinats certs ambaxadors als molt reverends pares en Christ lo bisbe barons cavallers jurats et altres notables persones de la ciutat de Valencia: attes que segons la dita relacio dels dits nostres missagers los affers de la dita concordia eren ya en major anantament et particularitat de termes: desliberam per consultar los dessus dits seguons era stat empres per los dits nostres missagers trametre a la dita ciutat la hun de aquells ço es lo honorable micer Jacme Palagri al qual zelants lacceleracio dels affers principals donam carrech de spatxar et abreviar tant com fos possible: e jatsia apres la partide de abdues ambaxades ab diverses letres hajam sollicitats et instats aquelles de lur tornada ab spatxament dels affers encara algune de aquelles no havem recobrada crehem quey ha dada dilacio lo viatge de la mar que es incert a vegades: esperam empero aquelles de dia en dia: les quals retornades e sabuda la intencio e delliberacio dels dessus dits per relacio de aquelles e haud nostre accord prestament per ben avenir dels affers del regne et contemplacio de vosaltres en la forma per los dits nostres missagers recitada o en lo memorial en vostra letra inclus expressada o en altre manera que pugua esser millor pus segura prompta et util a la direccio dels affers per nosaltres sera donat tot loch e manera possibles e rahonables a la dita unitat e concordia: en tal manera que evidentment conexerets que no haura stat per nosaltres e que algun o alguns de aquest parlament o de la ciutat de Valencia no hauran donat o procurat en alguna manera desviament de les dites unitat e concordia les quals ab gran eviditat desijam per beneffici de la cosa publica no solament de aquest regne mas encara de totes les terres a la reyal corona sotsmeses. E si algunes coses molt reverents egregis nobles e honorables senyors vos son plasents scrivitsnosen fiablament. E guartvos Lesperit sant. Scripte en Vinalaroç et sagellada ab lo sagell secret del reverent bisbe de Valencia a XXII de dehembre del any MCCCC onze. - Lo parlament general del regne de Valencia apparellat a vostra honor.

Núm. 284. Tom. 18. fol. 1253.

Als molt reverends egregis nobles e honorables senyors lo parlament general de Cathalunya. - Molt reverends egregis nobles e honorables senyors: en aquests dies pus prop passats son stats davant nosaltres los consellers daquesta ciutat de Barchinona e los consols de la mar ab cert nombre de merquaders de la dita ciutat et hannos proposat la guerra que los genovesos e lurs corsaris han feta et fan continuament a la nacio cathalana e com per raho de aquesta guerra et per les naus qui uy sinch troben fort poques en nombre et fort poques en lurs buchs atesa la granea que huy han les naus ab que van los dits genovesos e naveguen et ab les quals nostres naus los dits nostres mercaders nos poden en les mars poderosament deffendre axi com seria necessari a la mercaderia et es gran decahiment de ques segueix gran dan al general et a la cosa publica de aquell: car cessant la merquaderia cessa que nos han tan grans preus de les generalitats et los drets de aquelles no son collits axi integrament et quieta com solien: e sobre aço conclohent han volgut dir jatsia a aquesta ciutat paguen gran e grossa part en les dites generalitats pero que encara ells nos pregaven que per salut e mes be del dit general et sosteniment e reparacio de aquell et de la sua cosa publica com no hi vessen altre via millor ni pus saludable nosaltres o lo dit general degues fer de nou de sos bens quatre cossos de gualeas grossas semblants de aquelles de Flandes exercitades et apparellades les quals ells se armaran a lur punt car ab aquelles ells faran et mantendran lur mercaderia, poderosament et segura conservant et aucmentant lo be de la cosa publica et de les generalitats gran valor: et nosaltres hauda delliberacio et nostre ple accord havemlos respost: que posat que alguns sien de oppinio que les coses per ells proposades contenen veritat en gran part pero que en cosa o deffensio axi urgent o ponderosa o toquant capitols de cort nosaltres no havem poder de provehir ni a aquella respondre en alguna certitud e queu consultariem a vosaltres senyors a qui pertany pus propiament la dita resposta e provisio. Perque notifficamvos senyors totes les dites coses a fi que per vostres reverencies noblesas et honorables saviesas hi sia provehit hauda vostra bona desliberacio et seguons millor vos semblara fahedor. E nosaltres compliremho si et com per vosaltres senyors sera ordonat et a nosaltres rescrit. E sia molt reverends egregis nobles e honorables senyors Lesperit sant en vostra guarda. Scripte en Barchinona a XXII de dehembre del any mil quatrecents XI. - Los dipputats del general de Catalunya et les VI persones a ells adjuntes apparallats a vostra honor.

Terminada la lectura de las cartas que preceden, se procedió a elegir al abad del Estany y a Berenguer Serrat, para reemplazo del abad de San Cucufate y de Narciso Astruc en la comisión
de los veinticuatro. Ultimamente se trató de la defensa de Cataluña; pero nada se resolvió.

Sesión del día 27.

Después de haberse tratado de las cuestiones suscitadas entre el gobernador de Rossellon y Juan de Vilamarí y de la ocupación del castillo de Palau Çaverdera, se procedió a elegir a Juan Pedro Fahena, para que sustituyese a Raimundo de Bages en la comisión de los veinticuatro. Se acordó también despachar la siguiente carta:

Núm. 285. Tom. 18. fol. 1259.

Als reverend nobles e honorables senyors los dipputats del general de Cathalunya et sis persones a ells adjuntes. - Reverends nobles et honorables senyors: jaus havem scrit com enteniem et stavem en deliberacio et acord de metre e posar lo principat de Cathalunya en general e comuna defensio: a present vos certifficam que en plena concordia de tots havem ordonat que per metre e posar lo dit principat en orde de general e comuna deffensio segons es dit sia donat sou de les monedes del general a M bacinets et M pillarts e M ballesters dels quals a present sien hauts tan solament D bacinets et D pillarts tro sus hajats altra letra nostra. Perque volem eus pregam que decontinent sia parada taula per haver e acordar de la dita gent e que acordets e donets sou acustumat a aquella tro sus en lo dit nombre de D bacinets et D pillarts: e siats avisats que lo sou sia donat a persones quil meresquen et quil sapien servir ço es nobles cavallers gentilshomens ciutadans e burguesos honrats et gent de be e no gent menuda e sotil: car en aço va molt a la honor del principat e be avenir dels affers en que semblant gent ha servir: e enlendemig mentre vosaltres haurets aquesta gent nosaltres haurem aci elegit o elegits capita o capitans per regir et guovernar aquella car lo sou nols deu correr tro sus del dia de la mostra avant et decontinent serets avisats com ne per qui se guovernaran ne que hauran afer: e a cascun qui pendra lo dit sou fets fer lo jurament quey trametem ordonat dins la present inclusaxi es ordonat per tots nosaltres. E sia lo sant Sperit vostra guarda. Dada en Tortosa sots lo sagell secret del molt reverend archabisbe de Tarragona a XXVII de dehembre del any mil CCCCXII. - Lo parlament general del principat de Cathalunya apparellat a vostra honor.

Sesión del día 29.

Asistieron en este día los embajadores de Francia, y presentaron las tres cartas que siguen:

Núm. 286. Tom. 18. fol. 1263.

Archiepiscopis episcopis et aliis prelatis ac etiam magnifficis nobilibus ac prudentibus viris comitibus vicecomitibus baronibus civibus aliisque personis ad consilium seu parlamentum patrie seu partium Cathalonie congregatis seu de proximo congregandis amicis nostris carissimis. - Karolus Dei gratia francorum rex archiepiscopis episcopis et aliis prelatis ac etiam magnificis nobilibus et prudentibus viris comitibus vicecomitibus baronibus civibus aliisque personis ad consilium seu parlamentum patrie seu partium Cathalonie congregatis seu de proximo ut dicitur congregandis amicis nostris carissimis salutem et sincere dilectionis affectum. Amici carissimi: uchusque late satis affectio quam ad carissimam consanguineam nostram Yolandam carissimi consanguinei nostri Ludovici Sicilie regis consortemet ipsius regni reginam filiamque quondam clare memorie defuncti Johannis olim regis Aragonum consanguinei nostri ipsorumque regis et regine liberis propinquo nexu sanguinis merito nos ad hec inducente gerimus magnifficis
dicretisque providentiis vestris innotuit: quodque jus quod in regnis et terris que dictus deffunctus rex Johannes dum viveret et decessit obtinebat eisdem regine Sicilie et suis liberis hereditario jure competit prout lucide multum tam per scripturas documentaque legitima quam etiam ex quamplurium doctorum et litteratorum virorum solempnium oppinionibus fuimus informati secundum justitie metas quibus nemini mentis eque licet sana conscientia contrahire per vestros et aliorum ad quos super hoc nunc spectat declaratio fieri discretiones providas quam citius possibile fuerit declaretur; ob quam rem ut ad effectura eadem justitia mediante celere deduci valeant jamdiu dilectos et fideles consiliarios nostros episcopum Sancti Flori et Enricum de Marla primum nostri Parisius parlamenti presidentem nec non Robertum de Challus senescallum Carcassone milites ad partes regnorum et terrarum predictarum ad vos scilicet et alios ad quos spectat ut dictum est ambaxiatores nostros duximus inter cetera specialiter destinandos: ac quorum alter videlicet dictus primus presidens ad nos noviter est regresus ex cujus relatibus una voce nobis facere seriose didiscimus prudentia notabilia et quoque atque grata que per vestras sollicitudines nostri contemplatione prefatis ambaxiatoribus facta dictaque fuere responsa quod profecto gratanter audivimus et exinde vobis inmensas refferimus gratiarum actiones. Sane cum in hujusmodi negotio tam excelso nil aliud velimus aut queramus nisi ea que vobis justa videbuntur in juris dictarum consanguinee et consanguineorum nostrorum declaratione secundum prefatam justitiam predicte competunt equa lance rejectis favoribus amicitiis inimicitiis quibuscumque judicentur: amicitias vestras intrinsecis nostre mentis affectibus deprecamur quatenus ipsius justitie viam sicuti cepistis et non alias insequentes in ea perseverando quam citius quamque celerius fieri poterit ad quem de jure secundum eandem justitiam regna terreque predicte competunt declarare festinante sicii et taliter in hoc sicut de vestris probis fidelitatibus plenarie confidimus et quod apud Deum et homines laudem sine ullo reprehensionis obice reportare debeatis quodque contentionis debita nunch aliqua inconvenientia ex hoc subsequi vel oriri non valeant in futurum: tenentes indubie quod si qui vos in hujusmodi justitie via per obliquum vel de facto nisi fuerimus impediti ad resistendum contra ipsos
tanquam contra nostros propios hostes forti manu tam nostra quam principum domus nostre amicorumque confederatorum et subditorum nostrorum vos ui hoc confortando et vices vestras auxiliando dispositos nos reperietis atque promptos. Et ut super premissis et ceteris negotium istud
tangentibus de nostra intentione ultra illa que per dictorum priorum ambassiatorum nostrorum organa sentistis valeatis plenius informari ecce per Ludovicum comitem vendocmensem consanguineum nostrum fratrem magnum cambellanum et Galterum de Passato militem et cambellanum consiliarios nostros fideles dilectos ob vestram presentiam mittimus de presenti quos quesumus gratanter auditote et eorum et cujuslibet ipsorum sermonibus parte nostra proferendis istud negotium tangentibus fidem dare velitis credulam tanquam nostris quecumque vobis grata fuerint nobis fiducialiter intimantes vobis libentibus implecturos. Data Parisius quinta decima mensis septembris.

Núm. 287. Tom. 18. fol. 1265.

Als reverends peres en Diou nobles et satches et nous traschiers et grans amis las gants duy parlamant de Cathalonya. - Treschiers et grans amis: il ha pleu a mossegner le roy continuant la trasbon et singulier affeccion quel ha tot jorn eut et a garder le bon droit que nostre traschier et trasamee compagnee la regne et nous anffans et sieus ont a la succession du rayaume Daragon pour vos infformer ben a plen de su intencion sur ce envoyer par della son traschier et ame cosin le de Vendesme grant chambellan de France en sa companyia son ame et feal consellier chambellan mossegner Guautier de Passat le qaixs en faysant lour voyatge sount venuts pardeves nous: si avons retenu le dit messenyer Gauchier et parlamant messenyer Rubert de Chaluz senescal de Carcassona pour lempeyer part dessa au bien de ceste besonye et obvier a leur pusse da ... nayes contrayres a ce: et pour ce que nous avons plenamant informe nostre cosin de nostre volente evensinant celle de mon dit senyor sur ceste materie e reverend pere en Diou nostre traschier et ben ame le vescha de Sant Flor consellyer de mon dit senyor le roy et ausi noz trauscher e feus conselliers le sira de Venterol nostre chambellan mossenyer Johan de Sauze et monssenyer G.m Suiyet les queixs nos envoyons presentamant part della pour ceste cause nous vous prions trescerres que les vullez croyer como nous meysee et vous requerons tant affectuosament et de si grant desir que pus plouons que les coses queus et cuadelx vos diront et requiront de part nous de tout vostre povoir vullaz acomplir auxi que fariets pour nous si personalmente hi forons presents. Et si chosa voletes que pour vous fere puiyons fiablament le nous signifions e nous le fierons de trascout. Trascher et grans amis notre Segneur vous haya en sa guarde. Scripte en nostre chastiell de Tarascon le XXII jorns de nohembre. - Loys. - Phm. - Le roy de Jerusalem Sicilie et duch Damon comte de Provence.








Núm. 288. Tom. 18. fol. 1266.

Als reverend peres an Diou nobles et saches e nous traschers et grans amis las gants duyt parlamant de Cathalonya. - Traschers et grans amis il ha pleu a mossegner le roy continuant le trasgrant et singulier affeccion quil ha touts jorns eue et a guarder le bon droyt que nous e nous anfants hauen a la succession duu reyaume Daragon pour vous informer ben a plen de su intencion surce envoyr pardella son trascher et ame cosin et lemen le comte de Vendome grant chamberlam de França et en sa companyie son ame et feal consellier et chamberlan mossenyer Gauter de Passat le queus enfaysanl lour voyatge son venuyts pardaver mossegner e nous sia retenu mon dit senyor le dit mossegner Gautier et parallamant mossen Robert de Chaluus senescau de Carcassone pour les empleyer pardessa au bien de ceste besunye et obvier lautre prinsse dalcuns contraris ace: et pour ce que mon dit senyour e nous a vons planamant informier de nostre volente et ensinant celle de mon dit senyor le roy sour ceste materie et reverend pere en Diou nostre trascher e ben ame le vescha de Sant Flor consellyer de mon dit senyor le roy et ausi nous ames et feals conselliers le chira de Venterol chambellan de mon dit senyor mossenyer Johan de Sausa et mossenyer Guillem Suyet les queus vous envions presentamant part della pour ceste cause: nous vous prioms traschers que les vullas croyre como nous mesmos et vous requirons tant affectuosamant et de assi gran desir e voler que pus plouons que las chosas que elx et chagun delxs vo dirant de part mon dit senyor et nous de tout vostre poer vulles acomplir axi que faries pour nous si nous etions en persona. Et si chosa volres que pour vous puxam fare le nous signiffieis fiablamant e nous le ferons de trasboncoyr (très bon coeur). Traschers (très chers) et grans amis le sant Sperit vous et en sa guarda. Scrita en nostre chastiell de Tarascon le XXII jorn de nohembre. - Yolant. - T. de Lacroius. - La reyna de Jersusalem Sicilie duchesse Demon contesa de Provença.
Terminada la lectura de estas cartas, el obispo de Saintflour hizo sobre su contenido un largo discurso en francés, el cual fué contestado por el arzobispo de Tarragona.

Sesión del día 30.

Se trató del pago de algunas cantidades que adeudaba el parlamento; acordóse conceder prestada una galera del general al conde de Córcega y a su hermano Juan de Istria, y se resolvió despachar las órdenes necesarias para la franqueza de derechos concedida a los bienes y efectos del papa a su entrada y salida del principado. Ultimamente se procedió a la elección de Pedro de Canadal para que reemplazase a Luis de Requesens en la comisión de los veinticuatro.

Sesión del día 31.

Tratóse de la pacificación de los bandos que había en Valencia, y del socorro que Nicoloso de Auria había solicitado para el reino de Cerdeña.

Sesión del día 2 de enero.

Después de haberse encargado a la comisión de los veinticuatro lo relativo a la defensa y protección del valle de Aran, y de haberse tratado del pago de la gente de guerra que se estaba alistando para la defensa del principado; comparecieron nuevamente los enviados de Francia y presentaron el siguiente escrito:

Núm. 289. Tom. 18. fol. 1275.

Primo magnifficus et potens dominus comes vindocmensis et Geraldus episcopus Sancti Flori aliique ambassiatores principum et domine predictorum pro parte principum et domine sumarunt et requisiverunt dictum parlamentum quatenus solicite et absque fraude intendant ad debitam cognitionem vere justitie per parlamentum generale regnorum et terrarum corone Aragone subjectarum de et super debato juris successionis vestrorum regnorum et terrarum juridice fiendam. - Et hanc requestam amplius declarando dixerunt quod in dicta debita cognitione vere justitie fienda sex requiruntur conditiones. - Prima est quod cognitio vere justitie fiet palam publice et nothorie non occulte sicut a sanctis patribus et canonicis et imperialibus constitutionibus est sancitum et ordinatum. - Secunda conditio quod locus parlamenti generalis tutus et conveniens assignetur diesque partibus cum sufficienti intervallo designetur quodque competitorum quilibet ad diem et locum debite evocetur seu saltem ipsis et ipsorum cuilibet dies et locus intimentur quodque ad plenum partes in jurium suorum deductione audiantur per ad id exequendum ex parte generalis parlamenti debite deputatos seu depputandos. Hec conditio trimembris convenit omni juri et rationi. - Tertia quod attenta magnitudine et gravitate cause et competitorum per parlamentum generale non pauci sed in numero satis grandi et sufficienti debite depputentur qui de et super premissis cognoscere dicere declarare et alias ordinare debebunt: et videtur quod numerus duodenus non minor esset sufficiens quoniam: Integrissimum est judicium etc. - Quarta quod hi qui per parlamentum generale ad cognitionem vere justitie debite depputabuntur et eligentur sint viri bone fame et oppinionis literati et in judiciis experti nullique partium debite suspecti: et hec sunt conditiones que secundum canonicas et imperiales constitutiones in judicibus vel arbitris solempnibus exhiguntur. - Quinta quod in cognitione vere justitie cessent omnia et singula per que et jura et alia verissimiliter verunt posse perverti seu defferri judicium sicut odium timor favor presertim et similia: quodque super hiis exhigatur a quolibet eligendorum in judicem vel arbitrum solempne juramentum. - Sexta quod principales vel eorum ambassiatores et procuratores ad locum
et diem eis ut est premissum intimandos vel ad alium locum a loco parlamenti generalis per unam dietam propinqum non accedant cum armis nec cum magna gentium comitiva que etiam videretur limittanda ad numerum centum personarum equitaturarum ad plus: quodque competitores qui in persona interfuerint et procuratores absentium cum mandato et potestate speciali suorum dominorum habeant solempniter promittere vovere et jurare quod stabunt dicte declarationi et ordinationi sicut premittitur et non alias fiende per depputatos ad id per parlamentum generale seu dupplo majorem partem vel majorem et saniorem ipsorum partem facta comparatione personarum nec directo per se vel alium ullis unquam temporibus contravenire procurabunt nec contravenient quoquomodo. Quod si singuli competitores hoc debite facere et promittere voluerint servatis per omnia et debite completis conditionibus suppra declaratis in vere justitie recognitione hoc compleri et fieri predictorum principum et domine necnon domini Ludovici dictorum regis et regine Hierusaiem et Sicilie primogeniti nomine ambassiatores predicti offerunt. Iste modus procedendi juridicus videtur vereque tranquillitatis et pacis hujus regie corone perpetuo inductivus. - Secunda principalis requesta est quod parlamentum venerabile Cathalonie rogat affective tam de jure non obedienti audientiam super juris sui prossequtionem denegando tam etiam de facto omnes et singulos competitores qui quacumque oratione captata vere vel ficte gentes armorum externas seu regnicolas tenere morari vel intrare fecerint in regnis et terris et dominiis corone Aragonum et omnes et singulos qui occasionem vel causas sicut gentes armigeras congregandi dederint ad ejiciendum ipsas extra regna terras et dominia predicta ut per hec vere justitie recognitio impediri seu retardari queat quoquomodo: tales enim modi justitiam prossequendi omni jure sunt dampnati.
Oblatumque fuit parlamento ex parte dictorum principum et domine quod si ad expellendum premissas gentes armigeras auxilio dominorum dictorum et juvamine indigerint parati sunt et erunt expensis propriis et absque gravamine regnicolarum domini predicti parlamentum juvare et in
gentium armatarum numero per dictum parlamentum intimando sibi subvenire et super hiis potestas providendi per principes et dominum premissos concessa et comissa fuit domino comiti premisso. - Tertia requesta quod si parlamentum nollet vel non posset illas gentes armigeras rejicere vel ad illud faciendum competitorum eas vere vel ficte tendentes debite cogere tolleret et sustineat pacienter quod predictorum principum ex parte in hiis regnis terris et dominiis intrare et morari valeant et possint gentes armorum ad resistendum violentie et oppressioni aliorum competitorum et fortifficandum illos qui ad recognitionem vere justitio debite intendere voluerint: quodque ipsis gentibus armorum ob premissa in hiis partibus intrantibus favorem impendant parlamentum et incole patrie ut ad ipsorum comodum et conservationem depputatis. Hec requesta equalitatem continet nec aliter dictorum principum honor conservan potest. - Oblatum fuit parlamento quod eo casu quo ut premissum est gentes armorum pro parte principum dictorum in hiis regnis terris et dominiis intrassent et procurante parlamento vel aliis quibusvis ceteri competitores vere vel ficte gentes armorum in his terris tenere vellent ipsos extra regna et terras et dominia cum effectu et absque fraude ejiceret pariter pro parte principum fiet et absque ulla contradictione et dilatione quavis. - Insuper ambassiatores predicti obtulerunt parlamento dictorum principum et domine ex parte quod licet luce clarius de omni jure ratione pacto et consuetudine jures succedendi in regnis terris et dominiis corone Aragonum subjectis specialiter ad serenissimam Yolandam reginam Hierusalem et Sicilie jamdictam filiam unigenitam preclare memorie domini Johannis Aragonum ultimi regis posteritatem habente: attamen si declarata pro ipsa ut indubie speratur justitia tres hujus corone Aragonis status attendentes honorum utilitatum excrescentias que inde obvenire corone Aragonis spe firma sperantur cum per hec sub eodem dominio perpetuo injuncta maneant regna Hierusalem et Sicilie ducatus Andegavie et comitatus Provincie postulaverint humiliter dominum Ludovicum ejusdem domine primogenitum in ipsorum regem assummi procurabunt dicti ambassiatores cum effectu quod eadem domina jus omne quod sibi in corona competit transferet debite in dictum dominum Ludovicum et consentiet quod in regem et dominum assummatur. - Insuper casu premisso seu si etiam delliberatio justitie fieret pro illustrissimo jamdicto domino Ludovico et alias quoquomodo idem dominus Ludovicus in regem assumatur tradetur idem dominus Ludovicus a principibus et domina predictis regnicolis per eos et in moribus eorum ad salutem populi et prosperum ejus regimen educandus et nutriendus.

Por último, fue leída también en esta sesión la carta que sigue:

Núm. 290. Tom. 18. fol. 1279.

Als molt reverends egregis nobles honorables e molt cars amichs los del parlament de Cathalunya.
- Molt reverends egregis nobles honorables e mol cars amichs: certifficamvos com a nos es pervengut com mossen Arnau de Sta. Coloma ha pres Castellvi de Rosanes quens es stat molt greu per la qual raho decontinent havem trames lamat scuder de casa nostra en Francesch de la Torre al vezcomte de Castellbo pregantlo de nostra part que no meta gent en aquest principat per aquesta causa car siu fahia nons en faria plaher et hauriemhi a provehir degudament: e com nos per lo bo e paciffich stament del ben publich et per obviar als dans scandels e inconvenients que sen porien seguir recordantsnos queu devem fer per molts sguards nos disponem continuament quel dit castell sia cobrat. Perque notifficantsvos les dites coses de les quals scrivim a la ciutat de Barchinona vos pregam molt affectuosament que en lo dit fet nos donets favor et ajuda sagons de vosaltres indubitadament speram. Dada en Balaguer sots nostre sagell secret a XXVII de dehembre del any M. quatrecents XII. - Jayme Darago. - Jayme.

Sesión del día 4.

Se leyó una carta de los embajadores del rey de Castilla que se hallaban en Alcañiz, con la que se escusaban de no haberse podido presentar aun en Tortosa: a cuya carta acordó el parlamento contestar que siempre le sería muy grata su llegada.

Sesión del día 7.

Fue consignada cierta cantidad para la reparación de la torre de Balaguer; se acordó contestar debidamente a la carta en que el vizconde de Castellbó participaba que se había apoderado de Castellví de Rosanes; y el abad de San Juan de las Abadesas dio cuenta de su embajada al conde de Urgel y al gobernador y capitán de los condados de Rosellon y Cerdaña. Leyóse además la
siguiente carta.
Núm. 291. Tom. 18. fol. 1284.

A los muyt reverendos egregios nobles e honorables senyores el parlamento general del principado de Cathalunya. - Muyt reverendos egregios nobles e honorables senyores: vuestra letra havemos recebido scripta en Tortosa a XXVI del mes e anyo dejus scriptos continente entre otras cosas la occupacion nuevament feta del castello de Castellvi de Rosanes et les grandes et notables provisiones por vosotros cerca lo dito fetas e no resmenos la stabilidat et constancia no obstant el dito inconvenient que en el dito acto porque sodes justados havedes notifficadonos la presta venida de vuestros ambaxadores: a la qual letra muyt reverendos egregios nobles e honorables senyores vos respondemos que nos es desplasent la occupacion e preson del dito castello e serien todos otros inconvenientes e scandalos en aquexo principado en alguna manera se subseguissen. Creemos certament por vosotros en lo sobredito segund se pertanesce seyer bien provehido: conffiantesde vuestras reverencias noblesas e honorables saviezas quel sobredito caso o inconvenient o otra qualquiera no subvertido ne movido ne sobvertira ne movera vuestra constant e vertadera intencio del present o sobredito caso o tan arduo e tan ponderoso negocio al qual nosotros no contrastantes los inconvenientes que en aquesto regno se son subseguidos ne daqui avant se subseguissen entendemos con toda pensa e animo prosseguir inquirendo por la carrera de la vertadera justicia com grant e curosa diligencia qui es nostre vertader rey et senyorofreciendovos notifficar qualquiera cosas que a vuestro avisamento conexeremos seyer notifficaderas: e havemos sobirano plazer et consolacion de la offerta de la presta venida de vuestra ambaxada la qual vos placia queradas con celaridat abreviar car la dilacion es presta a grandes inconvenientes e periglos e la cuyta et festinancia en los presentes negocios es la saludat et bien avenir de la cosa publiqua de la reyal corona Daragon la qual viduada de su indubitado ministro e regidor de solaç et consolacion es no poco al present freturosa. E hajavos molt reverentes egregios nobles et honorables senyores en sa continua proteccion el Spiritu sanctoScripta en Alcanyiz e sellada con el siello del reverend vispo Doscha ultimo dia de deziembre en el anyo de la natividad de nuestro Senyor MCCCCXII. - El parlament general Daragon apparellado a vuestra honor.

Sesión del día 8.

Se trató del pago de varias cantidades y del despacho de las embajadas que debían enviarse al parlamento de Aragón, al infante de Castilla y al vizconde de Castellbó.
Reunida después por la tarde la comisión de los veinticuatro en casa del arzobispo de Tarragona, otorgó el siguiente poder para los embajadores que debían pasar a Aragón.

Núm. 292. Tom. 18. fol. 1288.

Lo parlament general del principat de Cathalunya ajustat en la ciutat de Tortosa done en plena concordia per totes les condicions de aquell al molt reverend pare en Christ lo senyor archabisbe de Terragona et als honorables mestre Phelip de Malla mestre en arts e en Theologia ardiaca de Penedes en la Seu de Barchinona e procurador del capitol de aquella per los eclesiastichs et a micer Guillem de Vallsecca doctor en leys an Azbert Çatrilla donzell per los militars a micer Johan Dezpla doctor en leys de Barchinona et an Johan de Ribes-altes de Perpinya sindichs per les universitats reyals los quals lo dit parlament tramet per missagers en lo regne Darago ampla facultat et plen poder que de e sobre tots et sengles et qualsevol preparatoris et disposicions et altres qualsevol actes necessaris utils et expedients per venir a la examinacio discussio determinacio declaracio et conexença de la justicia de aquell a qui per la dita justicia se pertany la successio dels regnes e terres de la reyal corona Darago axi com son ciutats viles lochs o castells o algun de aquelles en los quals o qual la examinacio declaracio conexença o determinacio de la dita justicia se haura a fer e del temps o dia ques haura fer e de la manera forma et termens com se deura procehir e provehir e enantar en lo dit fet et de seguretats de la ciutat vila o loch o castell o persones hon se fara o qui faran la dita declaracio o determinacio e de totes persones et provisions e poders et actes a les dites seguretats qualsevol generalment necessaris e encara de nombre qualsevol de persones qui faran la dita examinacio declaracio o determinacio e publicacio per justicia e del poder de aquelles de intimacions e notifficacions o requisicions e protestacions als competitors e altres qualsevol coses encara que aci no sien distinctament expressades quines se vulla sien toquant et concernents los dits preparatoris o disposicions exceptada tant solament la nominacio de les persones qui faran o hauran a fer la declaracio determinacio discisio o publicacio o manifestacio de la dita justicia la qual nominacio lo dit parlament expressament et solament se reserva pusquen tractar praticar et menejar ab los altres regnes et terres de la corona reyal Darago ensemps o departidament o persones qualsevol representants aquells e daquelles coses dels dits preparatoris e disposicions et tots los dits missagers se concordaran finar concordar determenar consentir cloure fermar et obligar et aquelles executar e sobre los dits preparatoris e disposicions et altres qualsevol coses toquants o concernents aquelles segons dit es fermar e finar prometre e jurar en nom del dit parlament qualsevols capitols pactes ordinacions o actes e qualsevol cartes publiques et de aquen sien necessaries utils o expedients de fer ab totes penes stipulacions provisions e obligacions et altres qualsevols clausules necessaries e opportunes e si mester sera dissentir protestar et requerir e fer fer cartes publiques: car lo dit parlament fa los dits missagers els constituex actors sindichs yconoms e procuradors seus et del dit principat sobre les dites coses qualsevol de aquelles e exceptada tan solament la nominacio de les persones qui han a fer la nominacio e declaracio de la dita justicia segons dit es els dona liberal francha general plena e plenissima autoritat facultat e potestat de e sobre aquelles: e promet lo dit parlament haver per ferm valid e agradable tot ço que per los dits missagers concordablament en e sobre les dites coses sera fet promes stipulat fermat e obligat en qualsevol manera e no contravenir o fer james per alquna causa o rahofahent lo dit parlament acte solempne de les dites coses e volent quen sien fetes tantes cartes publiques com necessari sera.

Sesión del día 9.

Se recibió el juramento al noble Juan de Istria por la galera del General que se le había prestado.

Sesión del día 11.

Acordóse que los embajadores que debían pasar a Aragón prestasen juramento con arreglo a la siguiente fórmula:


Núm. 293. Tom. 18. fol. 1293.

Yo aytal faç segrament sobre la creu et los sants evengelis de Deu en presencia del parlament general que en aquesta ambaxada o missageria en la qual son per lo dit parlament tremes yo usare del poder a mi donat et treballare et obrare be et leyalment a bo e sa enteniment a fi que hajam rey e senyor per justicia lo pus prestament que bonament fer se puscha et procurar de nostro poder lo servey et honor de la corona reyal et la comuna utilitat et honor de la cosa publicha del principat de Catalunya e no dire ne fare res scientment ni maliciosa qui fos contra les dites coses. - Item que directament ni indirecta durant la dita missageria per mi ni per altre no pendre ni acceptare de algun dels competitors de la dita corona offici ni beneffici ni do o present algun ni promissio o sperança de aquells. - Item que si per algun dels competitors o per part de aquells me sera scrit o mogut algun tracte tantost que bonament puscha o revelare tal letra o tracte en aquells qui son mos companyons en la dita embaxada. - Item que tendre secret tot ço et quant mos companyons et per mi o per la major part sera continuat comanat o delliberat que deja esser secret.

Sesión del día 12.

Tratóse de los asuntos del reino de Valencia, y de la rehabilitación del lugar de Canet para la carga y descarga. Se procedió después a la elección del obispo de Gerona, de Raimundo Ferrer y de Miguel Falcó, para que reemplazasen en la comisión de los veinticuatro a Felipe de Malla, a Narciso Astruch y al arzobispo de Tarragona. Finalmente tomó la palabra dicho arzobispo para despedirse del parlamento, manifestando que él y sus compañeros de embajada emprenderían al día siguiente su viaje a Aragón.

Sesión del día 13.

Después de haberse leído una carta en que los diputados de Cataluña daban cuenta de cierta reforma que habían proyectado para mejorar las rentas públicas, fueron discutidos varios otros puntos pendientes, pero sobre ninguno de ellos recayó resolución.

Sesión del día 14.

Leída una carta en que Bonanato Pere daba cuenta de las gestiones que había practicado para poner en paz a los de Villareal y a los de Castellón, pasóse a elegir al abad de Ager, en reemplazo del de Monserrat, para la comisión de los veinticuatro, y se acordó que por ausencia del arzobispo de Tarragona se sellasen los despachos del parlamento con el sello del obispo de Urgel.

Sesión del día 15.


Se resolvió que los diputados de Cataluña concediesen en préstamo a los albaceas del rey don Martin la cantidad de mil quinientos florines, para atender a la defensa del valle de Aran.

Sesión del día 16.

Leyóse una carta de los enviados de Francia, en la que daban cuenta de haber escrito ya,cumpliendo con los deseos del parlamento, al vizconde de Castellbó y a algunos otros magnates de Francia sobre la ocupación de Castellví de Rosanes y entrada de tropas en el principado; y se acordó proveer a Guillermo de Vallseca de lo necesario para su pronto viaje a Alcañiz y cómoda estada en dicha población.

Sesión del día 18.

Fué publicada la siguiente carta que se había recibido del conde de Urgel:

Núm. 294. Tom. 18. Fol. 1307.

Als molt reverends egregis nobles e cars amichs los del parlament de Cathalunya. - Molt reverends egregis nobles honorables et cars amichs: vostra letra havem rehebuda responsiva a la queus trametem sobre la occupacio de Castellvi de Rosanes: la qual entesa en quant nos pregats consellats e requerits que sots color causa occasio de la preso del dit castell ne per altres qualsevol rahons no vullam fer alguna novitat vos responem quens plaguera heus grahirem grantment quens haguessets aximatex dat consell quins remeys se poden pendre en provehir en les scandaloses occupacions et invasions de les viles castells forces et gents et bens de aquelles ques fan per gents stranyes en los regnes Darago e de Valencia que donen torp a la execucio de nostra reyal successio et gran e enorme dan a la cosa publica segons queus es notori et per nos de paraula e per scrits vos es stat notifficat en que no es stat provehit. Dada en Balaguer sots nostre sagell secret a XIIII de janer del any de la nativitat de nostre Senyor mil quatre cents dotze. - Jayme Darago. - Jayme.

Fué aprobada también una carta dirigida al gobernador de Rosellon y Cerdaña, previniéndole que, si era de justicia, como se había manifestado al parlamento, rehabilitase el puerto de Canet para la carga y descarga.
Reunida después por la tarde del mismo día la comisión de los veinticuatro, acordó espedir a nombre del parlamento una carta a los embajadores en Aragon, manifestándoles que, luego que lo permitiese el buen tiempo, se les reuniría Guillermo de Vallseca; y encargándoles que entretanto procediesen adelante en el trato de los negocios que tenían encomendados, dejando solamente la firma de lo que acordasen para cuando estuviese con ellos dicho embajador.

Sesión del día 19.


Fueron leídas varias comunicaciones relativas al estado de los negocios en el reino de Valencia, y se trató también de las medidas que convendría adoptar para la defensa del principado y seguridad de la plaza de Tortosa.

Sesión del día 21.

Abrióse con la lectura de una carta enviada por los embajadores en Aragón, que dice asi: 



parte II

Anales de Cataluña, Narciso Feliu de la Peña y Farell (Index)

(Nota del editor : Se corrige parcialmente la ortografía en castellano.)  Imagen: Biblioteca de Catalunya. Llibres Pere Borrás: MCMXIX: D. V...