Es mostren els missatges amb l'etiqueta de comentaris Ildefonsus. Mostrar tots els missatges
Es mostren els missatges amb l'etiqueta de comentaris Ildefonsus. Mostrar tots els missatges

dilluns, 24 d’abril del 2023

XI. Lecciones, Mallorca, fiesta, Santos Mártires Cabrit y Bassa,

XI.

Lecciones que se rezaban antiguamente en el obispado de Mallorca en la fiesta de los llamados Santos Mártires Cabrit y Basa, según se hallan en un sermón impreso, cuyo autor dice haberlas copiado de los Breviarios antiguos. (Vid. Página 203).

Lectio 1.a 

Anno Incarnationis Verbi millesimo ducentesimo octuagesimo septimo, Amphosius, Rex Aragonum, Cathaloniae Princeps (qui alias Ildefonsus vocabatur) regnum expugnaturus, Maioricas petiit, hac lacessitus iniuria quod vivente adhuc Petro, Rege Aragonum, patre eius, Jacobus, Maioricarum Rex, frater eiusdem Petri, aditum per Rossilionem Francorum patefecit Regi, magno cum exercitu Cathaloniam petenti. Qui usque Girundam profectus, villas et castella vastavit. Qui quidem Amphosius, patris memor iniuriae, regnum Maioricarum suae subiecit ditioni, absente tamen Jacobo, Maioricarum Rege et in Montepesulano degente.

Lectio 2.a

Capto igitur ab Amphosio Maioricarum regno, castellum quoddam solum erat (quod de Alarono vocant) mandatis eius non obtemperans. Quod cum Amphosio nuntiatum fuisset, ivit ad castellum, ut illud sibi darent, custodibus mandavit eius. E quibus respondit unus: ¿quis hic iste est qui sibi dari castellum iubet? Ait Rex: sum etenim ego Amphosius, Rex Aragonum et Maioricarum. At ille facete respondens: Amphosius, inquit, cum salsamento comeditur (nam Regis nomen patrio sermone pisci etiam cuidam conveniebat, cuius sapida confectio salsamentum est); sed nos, inquit, Regem praeter Jacobum habemus neminem, cui iusiurandum praestitimus, et fidem inviolatam servare intendimus. Et sciscitanti Regi, ¿quisnam esset qui sic loquebatur? respondit: Ego Capellus vocor, et socius meus Bassa. Cui Rex: iuro tibi, Capelle, quod ex quo haedus vocaris, haedorum more igni assari te faciam.

LECTIO 3.a

Paucis igitur post diebus, castello capto Regis industria, iussit Amphosius Rex Capellum et Bassam cum verubus ferreis, carbonibus quam maxime ignitis assari. Quod quidem nephandissimum supplicii genus cum Summo Pontifice Domino Papae Gregorio duodecimo relatum fuisset (totam per Italiam, Franciam, Castellam et Maioricarum regnum) (sic) ne tam atrox scelus impunitum remansisset, dictum Amphosium tamquam anathema publicari iussit.

LECTIO 9.a

Cum igitur Aragonum Rex se a Domino Papa excommunicatum scivisset, paenitentia ductus, a maximo petiit Pontifice, ut sibi veniam poscenti manum misericordiae porrigeret, et poenitentiam postulanti absolutionem largiretur. Quam quidem tali obtinuit pacto, ut Jacobo, Maioricarum Regi, patruo suo regnum et omnia redderet; iniunctaque sibi poenitentia ut quoddam altare et imaginem construeret ad Dei honorem, et laudem Beatae Virginis Matris eius, necnon et omnium Sanctorum venerationem, inter quos Capellus et Bassa comprehenderentur, qui pro fide servanda, et iureiurando non violando, per quod proprio eorum Regi et vero Domino tenebantur astricti, martyrium passi sunt. Et etiam quod anno quolibet in Sede Maioricarum, Dominica prima post omnium Sanctorum festum, omnium Martyrum celebraretur solemnitas; cuius rei faciendae onus sibi assumpsit Jacobus, Rex Maioricarum, eiusdem Amphosii patruus, qui dictum altare et imaginem construxit, atque anno quolibet dictam fecit celebrari festi sollennitatem. Beneficium autem non tempore illo, sed postea anno millessimo trecentessimo duodecimo per filium dicti Jacobi Sanctium, Maioricarum Regem institutum fuit, pro animabus dictorum Capelli et Bassa; qui sunt equidem laudandi, nam mortui sunt pro Domino Jesu Christo, et pro eorum Rege; ideo percipere meruerunt inmarcescibilem gloriae coronam.

diumenge, 18 de desembre del 2022

VI. Fundatio cujusdam cappellaniae in monasterio Villaebertrandi ab Ildephonso Rege Aragonum an. MCXCIV. (1195)

VI.

Fundatio cujusdam cappellaniae in monasterio Villaebertrandi ab Ildephonso Rege Aragonum an. MCXCIV. (1195) (Vid. pág. 32). 

Ex arch. in eccl. Colleg. Villaebertrandi. 

Tam presentibus quam futuris notum fieri volumus et manifestum, quod nos Ildefonsus Dei gratia Rex Aragonum, Comes Barchinonae et Marchio Provintia; statuimus perpetuo in monasterio Villaebertrandi quemdam presbiterum qui cotidie pro salute animae nostrae et nostrorum predecessorum missam spetialiter celebret in altare Sancti Petri, et cetera divina misteria in eadem ecclesia. 

Ad quem siquidem presbiterum tenendum in perpetuum damus, laudamus, concedimus et cum hac presenti scriptura tradimus Abbati totique conventui praedicti monasterii praesenti et futuro in parrochiae de Lagusteria (Llagostera) unum hominem Tomem nomine, et in parrochia Sancti Stephani de Calidis (Caldes) Guillermum Sicfredi, et Guillermum Beniamin (Benjamín, ben Jamín, Iamín y variantes hebreas y árabes) cum mansis eorum et cum facultatibus et possesionibus suis mobilibus et inmobilibus (se lee inmmobilibus) hoc modo videlicet quod de cetero exempli, dimissi et liberati ex toto a potestate et proprietate nostra atque nostrorum fiant et efficiantur proprii et solidi homines jam dicti monasterii et Abbatis tociusque eiusdem loci conventus ipsi et qui eis in dictis capitibus mansis eorum succederent et serviant et faciant sepe dicto monasterio et Abbati atque conventui quecumque nobis et nostris facere habent et facere tenentur, nec amplius nobis aut nostris quicquam servitii debiti sive indebiti facere teneantur. Praedictos autem homines cum mansis et universis rebus eorum mobilibus et immobilibus per proprium et franchum alodium damus atque concedimus praenominato monasterio et Abbati totique conventui eiusdem in perpetuum sine aliqua retentione, sicut melius et salubrius dici et intelligi potest, ad bonum et profectum eiusdem monasterii et Abbatis tociusque conventus; ita tamen quod non liceat eis huiusmodi donationem quam pro tenendo sacerdote stabilimus, vendere, impignorare, afeudare sive aliquo modo alienare, set in perpetuum constet ad servicium praelibati monasterii, sicut dictum est, nulla obstante causa aliquo tempore. Datum Gerundae per manum Johannis Beraxensis mense novembris sub anno ab Incarnato Domino MCXCIIII (1194). 

Signum + Ildefonsi Regis Aragonum, Comitis Barchinonae, et Marchio Provintiae. = Sig+num Dalmacii de Palaciolo. = Sig+num Guillermi de Granata. = Sig+num Arnaldi de Sadaone. = Sig+num Raimundi per Dei gratiam Gerundensis Episcopi. = Sig+num Johannis Beraxensis Domini Regis notarii qui hanc cartam scripsit mense et anno prefixo cum litteris supra positis in XIIII linea ubi dicitur afeudare

dimarts, 23 d’agost del 2022

XXVI. Translatio ecclesiae B. Mariae de loco de Hix in villam Podii Ceritani.

XXVI. 

Translatio ecclesiae B. Mariae de loco de Hix in villam Podii Ceritani. (V. pág. 154.) 

Notum sit omnibus, quod ego Ildefonsus Dei gratiâ rex Aragonensis, comes Barcinonensis, et marchio Provintiae, ob utilitatem et comune comodum totius Ceritaniae villam de Hix mutare feci in loco nominato Monte Cerdano. Veniens autem ante praesentiam nostram Arnaldus de Perexens, Urgellensis episcopus, nos rogavit quod in praedicta villa locum ei assignaremus et daremus, in quo ad honorem Dei et almae Mariae sedis Urgellensis ecclesiam edificare et domus construere posset; cuius praecibus obtemperantes, Berengarii Tarraconensis archiepiscopi, coeterorumque episcoporum et discretorum virorum terrae nostrae habito concilio, in praedicta villa de Monte Cerdano locum ei donavimus, in quo edificare ecclesiam posset, et domos construere; eo tamen quod idem locus in episcopatu suo est, ubi absque voluntate sua nulli licitum est edificare ecclesiam vel oratorium, tum quod prioris villae de Hix ecclesia praedicti episcopi et antecessorum eius constat semper fuisse, et propter permutationem villae episcopo et ecclesiae Urgellen. suum ius diminuere nolumus, iure et rationabiliter praenominatum locum iam dicto episcopo, eiusque successoribus, et Urgellensi ecclesiae donamus, evacuamus, deliberamus ad praesentialiter in perpetuum habendum et libere possidendum tradimus. Ita quod nulli alii in eadem villa vel in eius terminis ecclesiam vel oratorium licitum sit edificare, sine praedicti episcopi voluntate vel eius successorum. Nos siquidem convenimus praedicto episcopo et successoribus eius, quod semper simus defensores et adiutores contra cunctos homines et foeminas ad praedictum locum defendendum et tuendum. Et si quis contra hanc donationis cartam ad diripiendum venerit, nil valeat, sed semper firma permaneat, et insuper in duplo componat. Actum est hoc XVII. Kals. Aprilis apud Illerdam, anno Domini MCLXXVII. (1177) = Signum + Ildefonsi regis Aragonensis, comitisque Barcinonensis, et marchionis Provintiae, qui hanc cartam scribi, testibusque firmare praecepit. = Signum + Sanciae reginae Aragonis, comitissae Barchinonae, et marchisiae Provintiae. = Signum + Berengarii, Illerdensis ecclesiae electi, et abbatis Montis Arigon (abad de Montearagón, pone Arigon). = Sig+num Blaschae ach Roman. = Sig+num Ugonis Fusei. = Sig+num Sanctii de Mataplana. = + Berengarius Tarraconensis archiepiscopus. = Sig+num Berengarii de Parietibus, notarii domini regis, qui haec scripsit die et anno quo supra. 

dimarts, 8 de gener del 2019

Carta-puebla de Alcañiz por el Príncipe D. Ramon Berenguer, en 1157

Carta de Población de Alcañiz otorgada por el Príncipe D. Ramon Berenguer, en 1157. 



En el nombre de Cristo y del Padre y del Hijo y del Espíritu Santo. Amen. 

Esta es la Carta de Población, que Yo Raimundo Berenguer, Conde de Barcelona, Príncipe de Aragón y Marques de Provenza, expide en favor de todos vosotros los pobladores de Alcañiz, así los que al presente la pobláis, como los que antes la habéis poblado. 



Doy, pues, a todos vosotros y concedo de buen grado y libre voluntad todos los fueros de Zaragoza. Igualmente os concedo los términos siguientes; desde Alloza, hasta Estercuel: desde Estercuel, hasta el collado de las Turbanas (que está cerca de Aliaga): desde las Turbanas, hasta la sierra de Pitarque; y desde Pitarque, todo lo que comprende aquella sierra entre los Puertos de Meritescat y Santella (esto es, entre Aliaga y Villarroya). 



Igualmente os concedo los términos que cruza aquella sierra desde el nacimiento del río de las Truchas (que tiene su origen encima de Pitarque), y marcha por Montoro hacia la sierra de la Cañada o Fortanete en dirección a la Muela de Aras encima de Cantavieja; y 

según se va al Portell, a la AlbercaAvinsilona (Moll) Vallibona y Benifazá, hasta llegar al punto de Traseras (Caseras). Y finalmente, os concedo los términos que recorre el río Algás desde su nacimiento hasta el Ebro: y subiendo éste su canal, hasta el término de Escatrón: y desde el término de Escatrón, hasta la loma de Puimoreno: y desde esta, hasta Andorra; y desde Andorra hasta Alloza



Os doy, pues, y concedo a vosotros los pobladores de Alcañiz todo lo sobredicho, en la forma y manera que hemos fijado y deslindado los mencionados términos que os hemos concedido y señalado, para que los pobléis según los fueros de Zaragoza, y no de otro modo; y construyáis casas y habitaciones, guardándome fidelidad en todo tiempo a Mí y a mis Sucesores. Me reservo, sin embargo, para Mí y mi posteridad el Castillo de Alcañiz, y la heredad que conservaba para mi uso y el del Castillo sobredicho. Mas los otros castillos que se hallan dentro de los términos expresados debéis poblarlos vosotros los pobladores de Alcañiz, o cualesquiera otros hombres que vinieren a poblar; cuyas tierras o término trabajaréis y podréis tener y conservar íntegros y completos sin detrimento alguno, y guardarlos con la fidelidad debida a mi persona y a mis sucesores, entregándolos de buen grado y sin resistencia alguna, siempre que Yo os los pidiese o mis sucesores, bien sea por nosotros mismos, o por medio de nuestros comisionados. 



Todo aquel que estorbase a alguno de los que vengan a poblar a Alcañiz, o quitase alguna cosa suya, devolverá lo robado y pagará mil sueldos; quinientos a Mí y quinientos al demandante. Y si algún malhechor (de cualquiera daño que fuese) viniese a poblar a Alcañiz, no responda del daño hecho hasta el presente, esto es, hasta el 25 de octubre, a no hallarse en su poder los daños causados. Pero si se hallasen en su poder, deberá restituirlos al que se los exija, y lo mismo pagar al acreedor las deudas que sean manifiestas y estén reconocidas. 

Si desde el día de hoy en adelante causase algún daño y viniese a poblar a Alcañiz con los daños hechos, se acudirá con el reclamante ante mi Justicia, según los fueros de Zaragoza. 



De cequia ita sit, quod azud, el ex exemel in simul faciamus (es decir, que concedido por el Rey el derecho de las aguas ordena que el cuidado de ellas, del azud, y de la limpia de la acequia, deba correr por entrambas partes, según lo que a cada uno tocare), debiendo tener un Celacequia vecinalmente de vuestra parte, tanto en vuestras posesiones como en las mías, y un Zalmedina que represente las que me tocan. 



Concedo finalmente a todos los pobladores de Alcañiz la franquicia del derecho de lezda y de peaje por todo el Reino de Aragón, y hasta Cervera de Cataluña

Todo hombre que privase de su derecho y voz a cualquier poblador de Alcañiz, pagará mil sueldos, a saber quinientos a Mí, y quinientos al agraviado. 



S. + R A Y Mundo, Conde. Dada esta Carta H. C. MCXCV. H. En el mes de Noviembre, en Zaragoza, hallándose presente el obispo Martín; y reinando Yo Raimundo Conde de Barcelona, en Aragón y Sobrarve: siendo Obispo de Lérida, Guillelmo de Pedro; en Huesca 

Dodono; Pedro en Zaragoza, y Martín en Tarazona: y siendo Seniores o Ricos-hombres, Feriz en Huesca, Galindo Jimeno en Albalate; Fortunato en Barbastro; Sancho de Boria en Ayerbe; Ferrench en Aguero; Pedro López en Lucia; García Almoravit en Egea; Fortun Aznarez en 

Tarazona; el Conde Pallarés en Ricla; Pedro Ortiz en Aranda; Pedro Castellazol en Calatayud; Sancho Necones en Daroca; Palacin en Zaragoza, en Alagon y en Ariza; y Galindo Jiménez, en Belchite.



Sello del Rey +







Confirmación del Rey D. ALONSO II, en 1162.



Alfonso, hijo del Rey Conde de Barcelona, autorizo esta Carta-puebla, guardándose fidelidad a mi persona y posteridad. Son testigos, el Arzobispo de Tarragona, el Obispo de Barcelona, el Obispo de Zaragoza, el Conde de Pallarés, D. Pedro Castellazol, Fortuño Aznarez de Tarazona, el Señor Pelegrin y Pedro Ortiz en Calatayud. 



Día primero de Setiembre, Era MCC. - La escribió Andrés, por mandato del Rey. 

Sello, Confirmo, + de Pedro Rey de Aragón y Conde de Barcelona, que apruebo lo arriba dicho, salva la fidelidad a mi persona y posteridad, en todo tiempo. 

En la Era MCCXXXVL.




Carta-puebla
de Alcañiz
por el Príncipe D. Ramon Berenguer, en 1157.

In
Cristi nomine, Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Amen. Haec est
Carta Populationis, quam Ego
Raymundus Bereguer,
Comes Barchinonensis, et
Princeps Aragonum,
facio vobis omnibus populatoribus de
Alcanicia,
qui modo populatis, ut in antea, ibi, populavistis. Dono namque vobis
omnibus, et concedo, bono animo, et spontanea voluntate totos illos
fueros de
Saragoza.
Similiter dono vobis terminos videlicet de Alloza usque al
Estrequel,
et de Estrequel ad Collado de
las turbanas
; et de las turbanas usque in serram de
Pitarch. Et de Pitarch quomodo vadit illa Serra inter illos
puertos de Meritescat, et Santella. Et quomodo vadit
illa Serra in Cap de rivo de las truitas, et exit ad Serram de
Alcorba, /Corbó?/ et quomodo vadit ad molam darás /Ares/. Et sicut vadit
ad illum Portum de prunellas. Et vadit ad Serram de moxaca;
et vadit ad albercam avinsilona, et sicut ad vallibonam. Et
sicut vadit ad Bel. Et de Bel usque ad Beniazau. Et
sicut vadit illa Serra usque ad traseras. Et quomodo nascit ribus de
Algars,
et discurrit usque in iberum, et usque ad
terminum de scatron. El de illo termino de scatron usque ad
podios de Confratribus. Et de podiis de Confratribus usque ad
Andorram. Et de Andorra usque ad allozam.
Praefata autem omnia dono vobis omnibus populatoribus de alcanicia,
sicut abentur et terminantur et continentur infra iam dictos
terminos. Hoc modo ut populetis ibi ad fuerum de Saragoza. Et
faciatis ibi casas, salva mea fídelitate, et
de omni mea
posteritate, per secula cuncta. Excepto, quod retineo mihi, et
succesoribus meis ipsum Castrum de Alcanicia ad meam
voluntatem. Et ipsam hereditatem, quam ad opus mei et castri retinui.
Et duo molendina extra cequiam, unum ad opus mei, et aliud ad opus
Castri. Alia vero Castra, quae infra iam dictos terminos sunt, quos
vos populatores de alcanicia populabitis, vel alii homines qui ibi
advenerint populare, quorum terras vel terminos laborabitis,
habeatis, et teneatis ea bene constructa, sincera et integra, et
custodita ad meam fidelitatem, et omnium succesorum meorum. Et
donetis et succesoribus meis citati, et pacati potestatem fideliter
de ipsis Castris, quandocumque eam voluero vobis demandare ego, vel
mei successores, per nos vel per nuncios nostros. Quisquis vero
aliquem venientem ad Populationem de alcanicia deturbaverit, vel sua
abstulerit, vel mea perhibuerit, ablata redat, et pectabit mille
solidos.




Michi
quingentos, et clamanti quingentos. Si vero aliquis malefactor
cuiuslibet malefacti, qui ad alcaniciam populare venerit, de ipso
malefacto quod usque hodic fecit, scilicet, VIII kallendas Novembris
exactori suo non respondeat, nisi ipsa malefacta fuerint inventa cum
eo; si autem ipsa malefacta habuerit, restituat ea exactori suo. De
debitis etiam quod sunt manifesta et recognita, debitori suo
respondeat. Si quis ab hodierna dia, et deinceps aliqua malefacta
alicui fecerit, et cum ipsis malefactis populare ad alcayniciam
venerit, faciet ibi directum clamanti suo ante meam justitiam.
secundum fueros de Saragoza.
De cequia ita sit quod azud et ex
exemel in simul faciamus, secundum ipsam partem, quam unusquisque
habuerit ibi. Et ut habeatis ibi Zabacequiam vicinaliter, per
manum vestram, tam in meo quam in vestro Dominatu, et Zabalmedinam
per manum meam habeatis.

Dono, etiam, et concedo omnibus
populatoribus de alcagnicia, ut sicut Regnum Aragonis
concluditur, et continuatur, et á me venere, et habere videtur, et
usque ad Cerberam ullam lezdam, vel pedagium, aliquo modo non
douetis. Quisquis homo extallaverit populatorem de alcanicia suam
vocem, pectet mille solidos, mihi quingentos, clamanti quingentos.

S. + R A Y Mundus Comes: facta Carta H. C. M. C. L. XXXXV.
H mense novembris, in
Cesaraugusta. Epo. Martino. Dominante me
Raimundo Comite barchinonensi in aragone, et in
suprarbi. Episcopo Guillermo Petri in Lérida. Episcopo
Dodono in Oscha. Episcopo Petro in cesaragusta. Episcopo
Martino in tarazona. Feriz Seniore in Oscha. Galindo Exemenos
in albalá. Fortumdat in Barbastro. Sancio de Boria in
aierb. Lo ferrench in aguero. Petro Lopez in Lusia.
Garsia almoravit in egeia. Blascho doscba in Boria.
Fortun Aznarez in tazarona. Comite paliarensi in Ricla.
Petro Ortiz in aranda. Petro Castellazol in Calalayub.
Sancio necones in Daroca. Palacino in Saragoza. in alagon,
et in fariza. Galindo exemenez in belxit.
Signum Regis. +



Confirmación del Rey D. Alonso II,
en 1162.

Ildefonsus filius Regis Comitis Barchinone
qui hoc autorizo, salva mea fidelitate, et de omni mea posteritate.
Sunt testes Archiepiscopus Tarragone, et Episcopus Barchinone,
et Episcopus Cesaraguste. Et Comite de Pallars. Et Don
Petrus de Castellazolo. Et Fortunio Aznarez de Tarazona. Et Dognus de
Pelegrin. Et Petrus Ortiz in Calatayub. Primo die Septembris.
Era M. C. C. Andreas scripsit, iussu Domini Regis. SIGNVM Confirmo +
Petri Regis Aragonum et Comitis Barchinone qui supra
dicta laudo, et salva mea, meorumque fidelitate tempore omni. Sub
Era. MCCXXXVI. (1236)

Anales de Cataluña, Narciso Feliu de la Peña y Farell (Index)

(Nota del editor : Se corrige parcialmente la ortografía en castellano.)  Imagen: Biblioteca de Catalunya. Llibres Pere Borrás: MCMXIX: D. V...