XXVIII.
Litterae Episcoporum Turiasonensis, Oxomensis et Calagurritani mittentium Romano Pontifici actitata in controversia ecclesiarum Oscensis et Illerdensis: an. MCXCIV. (1194) (Vid. pág. 126.)
Ex arch. eccl. Rotens.
Sanctissimo Patri et Domino C. Dei gratia sanctae et universalis ecclesiae Pontifici, J. Tirasonae, M. Oxomae, G. Gallagurrae (Calahorra) Dei munere Episcopi salutem et debitae subiectionis famulatum. Placuit sanctitati vestrae causam quae inter Oscensem ex una parte ecclesiam et Hilerdensem ex altera vertebatur super ecclesias scilicet de Barbastro et Belsa et Gestau et Alkezar cum pertinenciis earum nobis per litteras vestras committere decidendam, quarum litterarum transcriptum verbo ad verbum sigillis nostris munitum, et etiam transcripta privilegiorum et instrumentorum Ilerdensis ecclesiae ad causam istam faciencium, quorum vetustatem et auctoritatem commendamus per Ilerdensem Episcopum venerabilem fratrem nostrum Gombaldum vestrae paternitati digne duximus transmitenda, qualiter in ipsa causa processimus intimantes. Partibus siquidem a nobis legitime citatis, et ante praesentiam nostram constitutis a Garsia, Camerario Oscensis ecclesiae in causa ista constituto, ab Oscensi Episcopo procuratore fuit propositum nos in supra dictae causae cognicione minime debere procedere, tum quia ante citationem a nobis factam Oscensis Episcopus nuncium suum super hoc negotio ad vestrae pedes sanctitatis ut dicebat premiserat, tum quia litteras comissionis per falsi suggestionem impetratas fuisse asserebat. Quae cum incontinenti procurator Oscensis probare non posset legitimis induciis super his ad quaerendos testes sibi datis, diem et locum sub peremptorio assignavimus ut nobis tunc plena fides ab Oscensi procuratore fieret super his quae ab eo fuerant allegata. Cum autem die assignata instantibus quibusdam maximis negotiis duo nostrum convenire nequiverimus, tercio veniente Episcopus affuit Ilerdensis et Archidiaconus quidam Oscensis ecclesiae F. nomine qui coniudici nostro ibidem invento litteras sui Episcopi nobis tribus missas presentavit, in quibus continebatur quod quicquid in causa supra dicta ipse Archidiaconus ageret, ratum et firmum ab Oscensi Episcopo haberetur. Cumque die illa propter absenciam duorum nostrum nichil agi potuisset, inter nos postea comunicato consilio aliam diem partibus assignavimus, Oscensi ecclesiae et Episcopo sub peremptorio iniungentes ut vel testes super duobus praefatis capitulis, ad quae probanda jam alias indulseramus inducias, si quos haberent, producerent, vel Ilerdensi Episcopo sine qualibet occasione responsuri advenirent. Cum vero die assignata convenissemus, Ilerdensi Episcopo ante nostram presentiam constituto, supra dictus F. Oscensis ecclesiae Archidiaconus qui prenominatas litteras sui Episcopi sicut diximus uni nostrum optulerat varians et vacillans, nec dicebat se non ad hanc diem sed ad proximam preteritam tantum constitutum fuisse procuratorem, nec asserebat se non habere mandatum defendendi sed excusandi tantum sui Episcopi absentiam. Tandem cum ab Ilerdensi Episcopo de absentia per contumaciam Oscensis Episcopus argueretur, eo quod nec venisset nec sufficientem responsalem missiset, prenominatus Archidiaconus F. adiunxit se ad totius causae defensionem subeundam mandatum sui Episcopi habere. Unde cum interrogatus fuisset a nobis an probare paratus esset id ad quod probandum ecclesia sua sub peremptorio citata fuerat, se inparatum dicens, aliam ad producendos testes super hoc eodem petiit dilacionem. Quia ergo supra dictus F. Oscensis ecclesiae Archidiaconus visus est nobis diffugia et occasiones petere, item quia Episcopum Oscensem ad curiam Romanam iter arripuisse didisceramus, licet de jure aliter procedere deberemus, vobis et Sedi Apostolicae deferentes totam causam cum his quae sub nobis hucusque fuerant actitata vestrae sanctitatis examini dignum duximus referendam. Sane cum Dominus Ilerdensis conquaereretur se a nobis gravatum esse, eo quod in causa sua contra Dominum Oscensem minime procedebamus adiecit quosdam ex testibus suis senes esse et valitudinarios, de quorum morte plurimum timebatur. Nos quoque habito consilio virorum prudentum ad recipiendos testes, si qui essent senes et valitudinarii, diem sibi assignavimus quorum attestaciones sub sigillis nostris clausae et a nobis fideliter servabuntur, et vobis tantum vel cui vos preceperitis earum copiam faciemus. Vestrae igitur sanctitati supplicamus attencius quatinus Ilerdensi ecclesiae in justitia sua dignemini providere. Data Tutelae pridie kalendas decembris anno Incarnationis Domini M.C.LXXXX.IIII. (1194)
