LV, Francx reys frances, per cuy son Angevi,

LV.

Francx reys frances, per cuy son Angevi,

Picart, Norman, Breto d' una companha,

E Leones et aquels de Campanha,

E mans d' autres qu' ieu no sai dire qui,

Senher, fontaina de tot be,

Si del pros Guillem vos sove

De Lodeva, gay, gen parlan,

Pus viu l' an pres, no y aura dan.

Reys de vertut, reys que cassa et auci

Deslialtat, et ab drechura s banha,

Etz vos doncx reys drechuriers; no 'lh sofranha 

La vostr' amors, senhers, cum li falhi

La falsa gens, senes merce,

Judas dieu, beuen e manjan,

Don planc, sitot no fas semblan.

Sobiran reys dels autres reys, aissi

Cum vos cassatz malvestatz, que cre us tanha

Que fassatz drech d' aquels que dieus contranha,

Quar falhiro, ab vil cor flac mesqui,

Al pro Guillem, qu' a pretz ab se;

Senher, faitz d' els so que s cove,

Que si 'n prendetz venjamen gran,

Tug l' autre mellor vo' 'n seran.

Tug li autre vos n' auran cor pus fi,

Si faitz d' aquels tal fag que quecx s' en planha,

Quar de vers es, qui son jornal gazanha,

Que om lo 'n pac, segon qu' el jorn servi;

Doncx, lials reys, pagatz los ne,

Si co n' an gazanhat dese,

Qu' en perdo 'l cors e so que an,

E segra vo' 'n laus derenan.

Honorat reys part totas honors, si

La vostr' amor no 'l valh lay, crey remanha

Lo pro Guillem, et er dolors estranha

Del franc cortes per cuy paratges ri,

Que siey amic no 'lh valon re;

Doncx, lials reys, faitz vos per que

Lo cobrem, no y anetz tarzan,

Qu' el jorn que no 'l vey m' es un an.

Francx reys, valha 'l la bona fe

Qu' elh vos a portada ancse;

Breumen, si us platz, faitz per elh tan

Que n' aion gaug cylh que dol n' an.

Jean Esteve.

XVII, Planhen, ploran ab desplazer

XVII.

Planhen, ploran ab desplazer

Et ab gran trebalh, las! qu' ieu ai,

Fenisc mon chan, quar re valer

No m poiria negus temps mai;

E vuell que gaug parta de me,

Pus mortz a partit d' aquest mon

En Guillem de Lodeva de

Que m venia joys jauzion.

Mortz, menat n' as selh qu' en poder 

Avia pretz fi e veray,

E sabia far son dever

Mielhs que lunhs qu' en remanha say,

E mielhs so qu' a valor s cove,

E mielhs bos faitz de cor volon,

Per que aitan, quan m' en sove,

Ai piegz que selh qu' om viu rebon.

E qui sabra mais mantener

Proeza tan be? non lo y say,

Quar aquilh que an mais d' aver

Son pus cobe e pus savay;

Tot quant es e mi eys menscre,

Quar moron aquilh qui bos son

E 'l malvat vivon, dieus! per que

Tan de dol n' ay qu' el cor mi fon.

Esta terra 'n val menhs per ver

Per sa mort, e so qu' als pros play,

Dos e condugz e sostener

Los paupres en lur gran esmay,

Et aver de forfag merce;

Mala mortz, tu as frag lo pon

Don venian tug aquest be,

E menat l' as, ieu no say on.

Que m' enanso miey mal saber,

Que negus temps mais no 'l veyray?

Ailas! e tan greu desplazer

Del franc gent noyrit que faray?

Dieus li perdo, qu' el mon soste,

E 'lh done l' ostal deziron

On so 'ls apostol pres de se,

E 'l gaug perdurable damon.

Maire de dieu, fons de merce,

La tua grans bontatz l' aon,

E 'l meta lay on an ab te

Las verges gay joy jauzion.

Jean Esteve.

XVI, Aissi quo 'l malanans,

XVI.

Aissi quo 'l malanans,

Quant a sas grans dolors

E treballas e plors,

Que solas ni bobans

No 'l fan gaug, tant es grans

Sos dols e sa tristors,

Suy eu, e 'ls ay peiors,

Per lo vescoms prezans

Qu' es mortz, per qu' en deu aver 

Tot Narbones ira e dol, jorn e ser, 

Quar perdut an lur senhor natural; 

Dieus li fassa, s' il platz, lay bon ostal!

Qui cassara engans

Ni malfaitz ni folhors

Ni falses ni trachors,

Ni qui n' er ta membrans

Hueymais d' era enans

Quo 'l vescoms caps d' onors,

Qu' era de pretz senhors

E capdels e gardans?

Aras l' a volgut aver

Nostre senhors et ab se retener,

Que say mest nos non a laissat aital

Ni de Fransa tro 'l rey de Portogal.

Greu mortz, tu fas plorans

Estar ab grans dolors

Ducx et emperadors,

Cavaliers e sarjans,

E donas malestans,

Quar bayssatz lur valors;

Qu' el mielhs dels pus melhors

N' as menat, don es dans,

E grans es talas per ver:

Tan de dol n' ay, qu' a pauc no m lays chazer, 

E nueg e jorn el cor ira mortal,

Que si soan sai tug li Proensal.

E qui fara mais tans

De plazers ni d' amors,

Ni er tan bo secors

A paupres vergonhans!

Qu' elh non era duptans

Ni y garava ricors,

Et era dels melhors,

Paires e capdelhans,

E 'n tug avia poder:

E qu' elh sia mortz, las! e qui s pot tener

Que no s plore ab gran dolor coral,

Quar en sa mort prendem tug dan e mal.

Hueymais er mos afans

Dolens ab grans freiors,

Quan no veirai la flors

Dels frugz ben afruchans

E 'l mielhs e 'l pus amans

Et ab mais de dossors

Et ab mais de lauzors,

E 'l pus humilians

Et ab mais de gran plazer

Que, mil ans a, nuls hom pogues vezer,

Era 'l vescoms N Amalricx dous, lial,

Que de maire non nasquet pus cabal.

Pus dieus non vol deschazer,

Et a luy platz, ben deu a nos plazer;

Mas preguem lo tug ensems a jornal

Qu' elh lo met' al regne celestial.

Jean Esteve.