III.
Incipit decretum ad clerum in baselica Beati Petri Apostuli. (Vid. pág. 92.)
Regnante in perpetuum Domino nostro Jesu Christo temporibus piissimi ac sincerissimi Domni Mauricii Thyberii et Theodosii augustorum, eiusdem Domini imperii Mauricii anno tertio decimo, indictione tertia decima, quinto die mensis julii: Gregorius Papa coram sacratissimo Beati Petri Apostuli corpore, cum Episcopis omnibus, Romanae ecclesiae praesbyteris residens, adstantibus Diaconibus, et cuncto clero dixit: In sancta hac Romana ecclesia, cui divina dispensatio praesse me voluit, dudum consuetudo est valde reprehensibilis exorta, ut quidam ad sacri altaris ministerium cantores eligantur, et in diaconatus ordine constituti modolatione vocis serviant, quos ad praedicationis officium eleemosynarumque studium vacare congruebat. Unde fit plerumque, ut ad sacrum ministerium, dum blanda vox quaeritur, quaeri congrua vita negligatur, et cantor minister Deum moribus stimulet, cum populum vocibus delectat. Qua de re praesenti decreto constituo, ut in hac Sede sacri altaris ministri cantare non debeant, solumque Evangelicae lectionis officium inter missarum solemnia exolvant; psalmos vero, ac reliquas lectiones censeo per subdiaconos, vel si necessitas exigit, per minores ordines exhiberi. Si quis autem contra hoc decretum meum venire tentaverit, anathema sit. Et responderunt omnes: anathema sit. Verecundum mos turporem indiscretionis involvit, ut huius Sedis Ponteficibus ad secreta cubiculi servitia laici pueri ac saeculares obsequantur, et cum pastoris vita esse discipolis semper debeat in exemplo, plerunque clerici, qualis in secreto sit vita sui Ponteficis, nesciunt, quam tamen, ut dictum est, saeculares pueri sciunt. De qua re praesenti decreto constituo, ut quidam ex clericis, vel etiam ex monachis electi, ministerio cubiculi ponteficalis obsequantur; ut is qui in loco est regiminis, habeat testes tales, qui vere eius in secreto conversationem videant, qui ex visione sedola exemplum profectus sumant. Consuetudo nova in ecclesia hac et valde reprehensibilis erupit, ut cum Rectores eius patrimunii urbana vel rustica praedia jure illius competere posse suspicantur, fiscale more titulos impraemant, atque hoc quod competere pauperibus estimant, non judicio, sed manibus defendant. Et cum per praedicatores suos Veritas dicat: Nihil per contentionem, etiam ipsum litigiosae contentionis malum transcendunt et res quaelibet, cum aestimatur ecclesiae posse competere, per vim tenetur. Proinde praesenti decreto constituo, ut si quis ecclesiasticorum unquam titulos ponere, sive in rustico, sive et in urbano praedio, sua sponte praesumserit, anathema sit. Et responderunt omnes: anathema sit. His autem, qui ecclesiae preest, si hoc vel ipse fieri praecepit, vel sine sua praeceptione factum reppererit, digna punire animadversione neglexerit, anathema sit. Et responderunt omnes: anathema sit. Sicut indignos nos per Beati Petri Apostuli reverentia mens fidelium veneratur: ita nostram infirmitatem decet semetipsam semper agnuscere. Ex amore quippe fidelium huius Sedis rectoribus mos ultra meritum erupit, ut cum eorum corpora humi mandanda deferuntur, haec dalmaticis contingant, easdemque dalmaticas pro sanctitatis reverentia sibimet partiendas populus scindat; et cum adsint multa a sacris corporibus Apostulorum martyrum velamina, a peccatorum corpore sumitur quod pro magna reverentia reservetur. De qua re praesenti decreto constituo, ut feretrum, quo Romani Ponteficis corpus ad sepeliendum ducitur, nullo tegmine veletur. Quam decreti mei curam gerere. Sedis huius praesbyteros ac diaconos censemus. Si quis vero ex eorum ordine hoc curare neglexerit, anathema sit. Et responderunt omnes: anathema sit. Antiquam Patrum regulam sequens, nihil unquam de ordinationibus accipiendum esse constituo, neque ex datione pallii, neque ex traditione cartharum, neque ex ea, quam nova per ambitionem simolatio invenit, appellatione pastelli. Quia enim ordinando Episcopo Pontifex manum ponit, evangelicam vero lectionem minister legit, confirmationis autem eius epistulam nottarius scribit; et sicut Ponteficem non decet manum quam imponit, vendere, ita minister vel notarius non debet in ordinationem eius vocem suam vel calamum (a: Sic recens manus emendavit: prima codicis lectio erat calcolum.) venundare. Pro ordinatione ergo, vel pallio, seu cartis, atque pastello, eundem, qui ordinandus est vel ordinatus, omnino aliquid dare prohibeo. Ex quibus predictis rebus si quis hunc aliquid commodi appellatione exhigere, vel petere forte praesumserit, in districto Dei omnipotentis examine reatui subiacebit. Is autem, qui ordinatus fuerit, si non ex placito, neque exactus aut petitus, post acceptas cartas et pallium, offerre aliquid cuilibet ex clero gratiae tantummodo causa voluerit, hoc accipi nullo modo prohibemus, quia eius oblatio nullam culpae maculam ingerit, quae ex accipientis ambitu non processit. Multos ex ecclesiastica familia novimus ad omnipotentis Dei servitium festinare, ut ab humana servitute liberi in divino servitio valeant in monasteriis conversari: quos, si passim dimittimus, omnibus fugiendi ecclesiastici juris dominium occasionem praebemus; si vero festinantes ad omnipotentis Dei servitium incaute reteneamus, illi invenimur negare quaedam qui dedit omnia. Unde necesse est, ut quisquis ex jure ecclesiasticae servitutis ad De (Deo) servitium converti desiderat, probetur prius in laico habitu constitutus: et si mores eius atque conversatio bono desiderio illius testimonium ferunt, absque ulla retractatione servire in monasterio omnipotenti Domino permittatur. Et ab humano servitio liber recedat, qui divino obsequio districtiorem subire appetit servitutem.
Incipiunt subscriptiones Episcoporum.
Gregorius gratia Dei Episcopus his decretis subscripsi. = Maurianus Episcopus civitatis Ravenae. = Paulus Episcopus civitatis Nephesenae. = Johannis Episcopus civitatis Tarrentinae. = Gratiosus Episcopus civitatis Nomentum. = Johannis Episcopus civitatis Falaritanae. = Agnellus Episcopus civitatis Terracinensis. = Romanus Episcopus civitatis Blentanae. = Dominicus Episcopus civitatis Centumcellensis. = Pelagius Episcopus civitatis Anagnae (Anagniae). = Felix Episcopus civitatis Portuensis. = Johannis Episcopus civitatis Belliternae. = Candidus Episcopus civitatis Bulsinensis. = Luminosus Episcopus civitatis Terrentinae. = Virbonus Episcopus civitatis Tuscanensis. = Balbinus Episcopus civitatis Rosellensis. = Secundinus Episcopus civitatis Taurominensis. = Martianus Episcopus civitatis Ferentis. = Homobonus Episcopus civitatis Albanensis. = Dominicus Episcopus civitatis Utricolanae. = Constantinus Episcopus civitatis Narniensis. = Fortunatus Episcopus civitatis Neapolitanae. = Anastasius Episcopus civitatis Tyburtinae. = Proculus Episcopus civitatis Praenestinae.
Subscriptiones Praesbyterorum.
Laurentius praesbyter tit. S. Sylvestri. = Johannis praesbyter tit. S. Vitalis. = Speciosus praesbyter tit. S. Clementis. = Deusdedit praesbyter S. Praxedis. = Deusdedit praesbyter tit. Johannis et Pauli. = Andromacus praesbyter tit. Sanctorum … = Crescens praesbyter tit. S. Laurentii. = Rusticus praesbyter tit. S. Susanae. = Vibolus praesbyter tit. S. Marcelli. = Petrus praesbyter S. Julii et Calistae. = Expectatus praesbyter tit. S. Vitalis. = Stephanus praesbyter tit. S. Marci. = Felix praesbyter tit. S. Sixti. = Petrus praesbyter tit. S. Balbini. = Justus praesbyter tit. SS. Nerei et Achiles. = Speciosus praesbyter tit. S. Damiani. = Maurus praesbyter tit. S. Prisci. = Placidus praesbyter tit. S. Savini. = Victor praesbyter tit. S. Ceciliae. = Johannis praesbyter tit. S. Chrysogoni. = Aventius praesbyter tit. S. Praxedis. = Andreas praesbyter tit. S. Marcelli. = Johannis praesbyter tit. SS. Johannis et Pauli. = Agapitus praesbyter tit. Apostulorum. = Felix praesbyter tit. S. Savini. = Donus praesbyter tit. S. Eusebii. = Bassus praesbyter tit. S. Pudentis. = Johannis praesbyter tit. S. Silvestri. = Albinus praesbyter tit. SS. Marcellini et Petri. = Antuninus praesbyter tit. S. Balbini. = Candidus praesbyter tit. S. Clementis. = Romanus praesbyter tit. S. Marcelli. = Leo praesbyter tit. S. Damasi. = Aventinus praesbyter tit. S. Quiriaci. = Fortunatus praesbyter tit. SS. quatuor coronatorum.
Explicit Decretum a Sancto Gregorio institutum pro Romanorum salute.
