Es mostren els missatges amb l'etiqueta de comentaris LAMPEGAR. Mostrar tots els missatges
Es mostren els missatges amb l'etiqueta de comentaris LAMPEGAR. Mostrar tots els missatges

dimarts, 5 d’octubre del 2021

Glosario, Ramon Lull, L.

L.

LÁ. Allí.

L' ACULL. Le acoje, la acoje.

LANGUIMENT. V. LANGOR.

LADRARÁ. v. Ladrará. (Religiós! tú saps qu' el chálladrará )

LADRE. v. Ladra. (lladre de lladrar; lladre de robar, furtar)

LADRÓ. sust. p. Ladrón.

LADRONIA. sust. c. Robo, hurto.

LÁGREMAS. V. LÁGREMES.

LÁGREMES. sust. c. pl. Lágrimas.

LAGRON. Le hubieron.

LAHOR. sust. c. Alabanza.

LAIS. sust. c. Composición poética. Canto. (típico de trobadores y jochs florals)

L' ALBA. La aurora. (Auba)

L' ALS. Lo otro, lo demás.

L' ALT, ALTA. El alto, la alta.

L' ALTRE. El otro.

L' AMÁS. Le amase, la amase.

L' AMS. Le ames, la ames.

LAMENTAS, sust. c. Lamentos.

LAMPEGAR. V. modo inf. Relampaguear.

LA ‘N. Le han.

LANA, sust. c. Lana. (llana; los uns porten la fama, los atres carden la llana)

L' ANATS. Lo vais. - L' anats bastir: lo vais a edificar.

LANÇA, sust. c. Lanza. (llansa, llança)
LANÇA. V. Lanza, echa. (llança, de llançar)
LANGOR. sust. c. Languidez, padecimiento lento, pena, desmayo.

LANGUIMENT. V. LANGOR.

LANGUIR. v. modo inf. Languidecer, desmayar, padecer lentamente, penar.

LAOR. sust. c. Loor, alabanza.

L‘ AOR. Le adore, le adoro.

LARCH. adj. Largo, dadivoso. (largo con el dinero; largo de longitud o tiempo: lonch)

LARGUEA. sust. c. Largueza.

LARGUEJAR. v. modo inf. Ser largo, ser dadivoso, derrochar.

LARGUEJAT. part. pas. de "larguejar". Derrochado, sido dadivoso.
LARGUETAT. V. LARGUEA.

LAS. sust. c. Lazo. (llas, llaç, llaçada, enllaçar etc)
LAS, LASSA. adj. Abatido, abatida; débil, cansado, cansada; fatigado, fatigada.
- Ah las! Ay de mí!

LASE. v. Ata, deja.

LASSA. v. Deja.

LASSÁ ‘S. Déjose. (dejósese dejó)

LASSETA. Diminutivo de LASSA.

LA SUS. Allí arriba.

LA ‘T. Allí te. - E de la ‘t fá temptació: y desde allí te tienta.

LATÍ. sust. c. latín. (llatí)

L' ATROB. Le encuentro, le encuentre. (trobar)

LATS. sust. c. pl. Lados. - De lats en lats: de lado a lado.

LAURENS. sust. p. Lorenzo. (Llorenç, Llorens; Laurentius)

LAUS. sust. c. Alabanza.

LAUS. v. Alabo, alabes. - Lo laus: lo alabo.
LA ‘US. La os.

LAUSADOR. sust. c. pl. Los que alaban. (loador, loadores)

LAUSAMENT. sust. c. Alabanza.

LAUSANT. v. gerundio de "lausar". Alabando.

LAUSAR. v. modo inf. Loar, alabar.

LAUSAT. part. pas. de "lausar". Loado, alabado.

LAUSOR, sust. c. Alabanza, loor.

L' AUTRA. La otra.

L' AUTRE. El otro.

L' AUTRE 'S. El otro se, el otro es, la otra se, la otra es.

LAVÁ. v. Lavó. (ell -va- llavá los seus pecats)

LAVAMENT. Lavatorio, el acto de lavar, ablución.

LAVEN. v. Laven. (llavon, renton)

LAVORS. adv. Entonces. (Llavors, muchas variantes)

LAX. v. Deja, deje. - No lax argumentar: no deja argumentar. - Que lax lo mal e face 'l be: que deje el mal y haga el bien.

LAXA. V. Deja.

L' AY. Le he, le tengo; lo he, lo tengo.
LAY. adv. Allí.

LAYRE. sust. c. Ladrón. (lladre)

LEER. sust. c. Medio, permiso, ocio.

LEG, LEGA. adj. Feo, fea. (lletg, lletja)

LEGEA, sust. c. Fealdad.

LEGUAS, sust. c. Leguas. (medida de longitud)

LEGUT. adj. Lícito, permitido.

LEIG. adj. Feo.

LEIX. v. Deje.

LEIXA. V. Deja.

LEXATZ. V. LEXATS,

LEIXADA. V. LEXADA.

LEIXANT. v. gerundio de "lexar". Dejando. (deixar, dixar, dixá)

LEIXEL. Lo deje.

LEIXLO. Déjelo.

L‘ EMPORT. Le lleve.

LENDEMÁ. El día siguiente. (cendemá, çendemá, l‘ endemá)

LENGUA. sust. c. Lengua. (lengallengualangue)

LENGUATJE. sust. c. Lenguaje, idioma.

LE ‘NS. Nos la. - Le' ns ha: nos la ha.

LENT. adj. Lento. - De lent en lent: poco a poco.

LENTETAT. sust. c. Lentitud. (lentitut)

LEÓ. sust. c. León. (lleó)

LEONITAT. sust. c. Lo que es propio de la naturaleza del león.

LESSA. V. Deja.

LETJA. adj. Fea.

LETRAT. adj. Entendido, sabio, hombre de letras.

LETS. v. Le habéis.

LEU. adj. Fácil, leve, ligero, pronto, listo, desembarazado, cómodo. (lleu; lleuger)

LEU. v. Levanto. - Leu las mans e los uyls: levanto las manos y los ojos. (levar, llevar)

LEUGERAMENT. adv. Ligeramente y en algunos casos fácilmente.

LEUMENT. adv. Levemente, ligeramente, fácilmente, prontamente.

LEVA. V. Levanta, realza.

LEVÁ. v. Quitó, elevó, levantó.

LEVABA. v. Levantaba, elevaba, quitaba.

LEVADA. part. pas. de "levar". term. fem. Elevada, levantada, quitada.

LEVANT. v. gerundio de “levar". Quitando, elevando, levantando.

LEVAR. V. modo inf. Alzar, levantar, elevar, quitar.

LEVÁS. Levantóse. (se levantó)

LEVAT. part. pas. de "levar". Levantado, elevado.

LEX. V. LEIX.

LEXA. V. LEIXA.

LEXADA. part. pas. de "lexar". term. fem. Dejada.

LEXAR. v. modo inf. Dejar, abandonar.

LEXA ‘S. Se dejó.

LEXATS. v. Dejáis, dejad.

LEXATZ. V. LEXATS.
LEXEM. v. Dejemos.

LEXET. v. Dejó.

LEXETS. v. Dejéis.

LEYAL. adj. Leal.

LEYALMENT. adv. Lealmente.

LEYALTAT. sust. c. Lealtad.

L‘ HA. Le ha, le tiene; lo ha, lo tiene; la ha, la tiene.

L' HAJA. La haya, la tenga; le haya, le tenga; lo haya, lo tenga.
L' HAS. Le has, le tienes.

L' HAUS. Os la.

L' HOM. El hombre.

L' HOST. La hueste.

LI. Le, los. - Li perdó, le perdone. - Li peccador: los pecadores.

LIA. V. Ata, liga. (lliga, lligue)

LIAR. V. LIGAR.

LIAT. V. LIGAT.

LIBRE. sust. c. Libro. (llibre)

LIBERTAT. sust. c. Libertad. (llibertat)

LIBERALITAT. sust. c. Liberalidad.

LIG. v. Lee. (legir, llegir, lligir, llich; llix una mica, panka mermat; llegeix)

LIG. sust. c. Ley, fé, creencia religiosa. (lley, llei; lex)

LIGAMENT. sust. c. Lazo, el acto de enlazar o de ligar. (lligament, llas, llaç groc, llaça etc)

LIGEN. Leen.
LIGAR. v. modo inf. Ligar, atar.
LIGAR. v. modo inf. Ligar, atar.

LIJA. v. Lea.

LI ‘N. Le (por ello). - Li ‘n tany (pertany) : le pertenece (por ello).

LIR. Lirio. - Flor de lir: flor de lirio o flor de lis(lliri)

LISCA. V. Lea.

LIT. sust. c. Cama, lecho. (llit; lectum)

LITELÓ, sust. c. Cuna.

LIURATS. v. Libertáis, salváis, encomendáis, ponéis en mis manos.

LO. art. Lo, le, el.
LOS. art. pl. Los, les.

LOAMENT. sust. c. Alabanza, loor, el acto de alabar.

LOAR. V. modo inf. Alabar, loar.

LOARVOS. v. Alabaros.

LOAT, LOADA. part. pas. de "loar". Loado, loada; alabado, alabada.

L' OBRE ‘S. La obra es.

LOCH. sust. c. Lugar, sitio. - En loch (enlloc): en ninguna parte. (lloc; locum, locus, locis; en un lugar de la Mancha; lugar : población : aldea : pueblo; La Codoñera es “lo lloc”)

LÓGICA. sust. c. Lógica.

LOGAT. part. pas. de "logar". Alquilado, dado o tomado en conducción.

L‘ ON. Lo, le.

LONCH. adj. Largo. - Como sust. c. Longitud.

LONGA. adj. term. fem. Larga. (llonga; existe como apellido en Valderrobres)

LONGAMENT. adv. Largamente, por mucho tiempo.

LONGUAMENT. V. LONGAMENT.

LONGUEA, sust. c. Longitud.

LOP. sust. c. Lobo. (llop; ai vist lo lop lo rainard la lebre ...)

LOR. pron. Ellos. (A lor : a ells !)
LOTS. sust. c. Lugares.

LOU. v. Alabo.

LOYS. sust. p. Luis.

L' Ú. El uno.

LUENTAS. adj. term. fem. Relucientes. (lluentas, lluentes, relluentes)

LUM. sust. c. Luz.

LUMANERA. sust. c. Lumbrera.

LUMINATS. part. pas. de "luminar o enluminar”. Iluminados.
LUNA. sust. c. Luna.

LUNY. adv. Lejos.
LUNYA. v. Aleja. (s‘ allunya)

LUNYADANAS. adj term. fem. Lejanas.

LUNYALO. Aléjalo.

LUNYAT. part. pas. de "lunyar" Alejado.

LUR. Su y alguna vez le. (posesivo; lur, llur, cosas)

LURS. pron. Sus. (llurs)

L' US. El uso.

LUTS. sust. c. Luz. (lux latín; lucem, lucis etc)

LUTXURIA, sust. c. Lujuria.

LUTXURIARÁS. v. Serás lujurioso. (lujuriarás)

LUTXURIÓS. adj. Lujurioso.

L‘ YLA. La isla. (En Mallorca, sa illa, de ipsa ínsula, ses illes)

LYVADA. sust. c. No estamos seguros de la verdadera equivalencia castellana de este vocablo. Quizás signifique alivio, solaz. (muler es per ço dada Que sia d' Adam lyvada; quizás del verbo, libar - néctar -, libada, chupada.)

Anales de Cataluña, Narciso Feliu de la Peña y Farell (Index)

(Nota del editor : Se corrige parcialmente la ortografía en castellano.)  Imagen: Biblioteca de Catalunya. Llibres Pere Borrás: MCMXIX: D. V...