XIV.
Bulla saecularizationis S. M. E. Tarraconensis, an. MDXXX. (Vid. pág. 82.)
Ex Carthul. eiusd. eccl.
Clemens Episcopus servus servorum Dei. Ad perennem rei memoriam.
In eminenti militantis Ecclesiae specula constitutus Romanus Pontifex, B. Petri coelestis Clavigeri successor in cunctas orbis ecclesias, terraeque amplitudinem praecipuum facultatis obtinens principatum inter curas multiplices quibus ocurrentium negotiorum varietatibus obsidetur, illam libenter complectitur, per quam metropolitanarum ecclesiarum insignium plantata supprimendo, et earum statum muttando, venustas et decor augeatur, ac divinus cultus et animarum salus suscipiant incrementum, prout ecclesiarum, personarum, locorum et temporum qualitatibus et conditionibus diligenter consideratis, conspicit in Domino salubriter expedire. Sane pro parte filiorum dilectorum Capituli Tarraconensis, ordinis Sancti Augustini, nobis nuper exhibita petitio continebat, quod licet in dicta ecclesia sub invocatione gloriosae Dei Genitricis Virginis Mariae dicata mensa capitularis a mensa archiepiscopali prorsus distincta, ac viginti tria loca et totidem canonicales portiones pro viginti tribus canonicis dicti ordinis, et una alia canonicalis portio per Archiepiscopum Tarraconensem pro tempore existentem percipi solita, necnon duodecim dignitates, quarum singulis una praepositura perpetuo anexa existit, ac duo regularia, prima et secunda succentoriae nuncupata, quarum ac singularum dignitatum praedictarum, dum pro tempore vaccant, collatio et provisio ad Archiepiscopum et Capitulum praefatos communiter pertinent, et tria alia saecularia per ipsos Capitulum personis ad eorum nutum amovilibus concedi solita, videlicet, sutricis, lotricis et dormitoris nuncupata officia fore noscantur; tamen cum canonici ipsius ecclesiae, cui Archiepiscopus saecularis praeese consuevit, pro tempore existentes, qui in eorum receptione habitum dicti ordinis seu superpelliceum album ab ipso Archiepiscopo, seu ejus in spiritualibus Vicario generali suscipere, et deinde in ejus manibus professionem regularem emittere, et juxta ipsius ecclesiae consuetudinem in hujusmodi professionis emissione, votum obedientiae, aliis castitatis et paupertatis votis non expressis, emittere solent, in domibus privatis extra dictam ecclesiam et illius ambitum pro illorum libito ad instar canonicorum ecclesiarum saecularium habitent, et a longo tempore citra bona etiam patrimonialia in particulari possidere, ac fructus, redditus et proventus benefficiorum ecclesiasticorum per eos pro tempore obtentorum, in eorum usus convertere, necnon de bonis per eos adquisitis disponere consueverint, etiam nullo forsan jure, aut authoritate sufficiente, ac ex frequenti illorum cum saecularibus etiam ad dictam ecclesiam confluentibus conversatione, vitam a regularibus institutis ejusdem ordinis alienam ducere quodammodo inducantur; quo fit, ut vota sua Altissimo juxta eadem regularia instituta non reddentes, animarum suarum saluti minus consulant, paucique reperiantur viri nobilitate generis et litterarum scientia insigniti qui ordinem ipsum in praefata ecclesia profiteri, et ad illius regularem observantiam obligari velint, ac plerumque in dicta ecclesia sint canonici, quorum industria et favore bonorum et jurium conservationi, et aliis illius necessitatibus, ut expediret, consuli non potest, si in praefata ecclesia ad praesens pastore carente, ac illius locis et canonicalibus portionibus, necnon dignitatibus et officiis, succentorius nuncupatis, praedicti ordinis Sancti Augustini et status regularis, necnon sutricis, lotricis et dormitoris officia praedicta poenitus suprimerentur et extinguerentur, ac illa ad statum canonicorum et presbyterorum saecularium ad instar Valentinen. et Toletanen., ac aliarum metropolitanarum saecularium regnorum Hispaniarum reducerentur, necnon omnes et singulos fructus, redditus et proventus suprimendorum officiorum hujusmodi mensae capitulari praefatae perpetuo applicarentur et appropriarentur, profecto foeliciori statui et successui, et bonorum ac jurium conservationi, necnon oportunae subventioni ejusdem ecclesiae et illius personarum salubriter consuleretur, et illa decentior et venustior redderetur, ac personae qualificatae, quae in ea canonicatus et prebendas ac dignitates et officia obtinere vellent, et quarum favore ipsius ecclesiae decus, honor, status et utilitas incrementum susciperent, facilius experirentur, cultusque divinus in ea, et eadem Christi fidelium devotio cum spirituali consolatione et animarum salute per amplius vigeret et augeretur.
Quare pro parte ipsorum Capituli nobis fuit humiliter (se lee humilliter) supplicatum, ut in ecclesia Tarraconensi ac omnibus et singulis illius locis et canonicatibus, porcionibus, necnon dignitatibus et succentoriis nuncupatis officis praedictis, ordinem Sancti Augustini, ac omnem statum ac dependentiam regulares, necnon sutricis, lotricis et dormitoris officia praedicta poenitus et omnino suprimere et extinguere, ipsumque statum regularem et statum canonicorum, presbyterorum et clericorum secularium immutare, et ad statum saecularem reducere, necnon Capitulum saeculare in ea instituere, ac omnes et singulos fructus, redditus et proventus supprimendorum officiorum hujusmodi eidem mensae perpetuo applicare et appropiare, aliisque in praemissis oportune providere de benignitate Apostolica dignaremur. Nos igitur, qui ecclesiarum quarumlibet, praesertim metropolitanarum et illarum personarum salubrem statum, decorem et venustatem, ac divini cultus augmentum, et animarum salutem sinceris desideramus affectibus, singulares personas Capituli hujusmodi a quibusvis excommunicationis, suspensionis et interdicti, aliisque ecclesiasticis sententiis, censuris et poenis in jure vel ab homine, quavis occasione vel causa latis, si quibus, vel quomodolibet innodatae existunt, ad effectum praesentium dumtaxat consequendum, harum serie absolventes, et absolutos fore censentes, ac mensae capitularis, necnon singulorum locorum et canonicalium portionum ac dignitatum et officiorum praedictorum, fructuum, redditum et proventuum, veros annuos valores praesentibus pro expressis habentes, hujusmodi supplicationibus inclinati, in ecclesia Tarraconensi, ac omnibus et singulis locis et canonicatibus, portionibus, necnon dignitatibus et succentoriis nuncupatis officiis praedictis, ordinem Sancti Augustini, ac omnem statum omnemque dependentiam regulares, necnon sutricis, lotricis et dormitoriis officia supra dicta authoritate Apostolica, tenore presentium poenitus et omnino supprimimus et extinguimus, ipsumque statum regularem canonicorum, presbyterorum et clericorum saecularium immutamus, et ad statum saecularem reducimus, et Capitulum saeculare in eadem ecclesia Tarraconensi instituimus, necnon dilectos filios Galcerandum de Icart, Petrum Ferrarium de Busquets, Joannem Ximenez, Franciscum de Soldevila, Nicolaum Burguera, Onufrium de Biure, Eulogium etiam de Soldevila, ecclesiae Tarraconensis negotiorum gestorem, Matheum Jaques, Joannem Damianum Miret, Onufrium de Copons, Bartholomeum Fuster, Joannem Cesse, Petrum Corres, Joannem Fonts, ac omnes et singulos alios ipsius ecclesiae Tarraconensis canonicos, etiam illius dignitates et officia obtinentes, ordinem praedictum tacite vel expresse inibi vel alibi professos, ab observatione constitutionum, ordinationum et consuetudinum regularium ordinis et statutorum ecclesiae Tarraconensis praedictorum, et quorumcumque per eos in professione hujusmodi emissorum votorum, obedientiae et castitatis votis dumtaxat exceptis, necnon regulae Sancti Augustini, et secundum illam divini officii recitationis, ita ut canonici saeculares ipsius ecclesiae Tarraconensis existant, et pro talibus habeantur et reputentur, ac de coetero habitum dicti ordinis gestare, et ejusdem ordinis regularia instituta, ordinationes, difinitiones et mores etiam quoad divinorum in eadem ecclesia celebrationem, jejunia, ritus et ciborum usum, et alia quaecumque, quae ratione dicti ordinis observare tenentur, in futurum observare minime teneantur; sed in habitu, ceremoniis, victu, in usu, habitatione, moribus et vita, quoad omnia saecularibus canonicis Valentinen. et Toletanen. ad aliarum metropolitanarum ecclesiarum saecularium regnorum praedictorum, et absque alicujus apostasiae nota vel censurae ecclesiasticae incursu, conformare, et de bonis eorum quibuscumque, etiam in articulo mortis, libere disponere possint et debeant, ac loca et canonicales portiones, canonicatus, et praebendae saeculares, necnon singulae dignitates etiam seculares et officia succentoriae nuncupata similiter saecularia, et singulis dignitatibus singulae praepositurae, ut prius unitae perpetuo remaneant, et per canonicos qui illos, illas, et illa nunc canonice obtinent absque alia nova provisione de eisdem canonicatibus et praebendis ac dignitatibus et officiis respective facienda retineantur, authoritate, et tenore praedictis prorsus absolvimus, et totaliter liberamus; necnon omnes et singulos fructus, redditus, et proventus sutricis, lotricis et dormitoris suppressorum officiorum hujusmodi eidem mensae, ita quod liceat Capitulo praedictis per se, vel alium, seu alios fructus, redditus et proventus suppressorum officiorum hujusmodi, etiam ex nunch propria authoritate libere percipere, ac in suos et dictae mensae usus et utilitatem convertere, cujusvis licentia super hoc minime requisita, eisdem tenore et authoritate perpetuo applicamus, et appropriamus, et nihilhominus quod duodecim dignitates et succeptoriae nuncupata officia praedicta pro tempore quibusvis modis etiam apud Sedem Apostolicam simul vel succesive vacantia, etiam si dispositione Apostolica specialiter, vel ex quavis causa generaliter reservata, seu affecta fuerint, per antiquiorem, seu primum locum in dicta ecclesia Tarraconensi obtinentem, ac successive per alios ejusdem ecclesiae Tarraconensis canonicos actu praebendatos dumtaxat, juxta ordinem eorum in dicta ecclesia Tarraconensi receptionis, tamquam eisdem canonicis praebendatis debita, specialibus et generalibus reservationibus Apostolicis nequaquam obstantibus, optari possint, et illa eis, et nullis aliis etiam per Sedem eamdem conferri debeant, et aliter de illis factae collationes etiam per Sedem praefatam viribus careant; ita tamen quod postquam antiquior canonicus semel optaverit, ulterius donech alii canonici simili modo optaverint, optare non possit, et si idem antiquior canonicus optare noluerit, seu per triduum a die habita verae notitiae vaccationis computandum distulerit, alius canonicus post eum immediate receptus simili modo optare possit; quodque Capitulum praefati pro foelici statu et salubri directione dictae ecclesiae Tarraconensis quaecumque statuta, et ordinationes, salubria, et honesta, quae ab omnibus servari debeant facere, condere et condita immutare, ipsamque ecclesiam Tarraconensem, et illius canonici et dignitates et officia praedicta pro tempore obtinentes omnibus et singulis facultatibus, honoribus et insigniis quibus Valentinen. et Toletanen., ac aliarum saecularium metropolitanarum ecclesiarum regnorum praedictorum, ac illorum canonici et dignitates et officia in eis obtinentes, utuntur, potiuntur et gaudent, ac uti, potiri et gaudere potuerint quomodolibet in futurum, uti, potiri et gaudere possint et debeant; quodque omnia et singula, census, redditus fructus, proventus, emolumenta, pensiones seu responsiones, pia legata, donationes, anniversaria, praeheminentiae, jurisdictiones ac homagia tam mobilia quam castrensia, ac plebea emphiteotica, aliaque bona et jura ecclesiastica, et temporalia in favorem dicti ordinis quomodolibet tam in communi quam in particulari hactenus eisdem ecclesiae, Capitulo et canonicis concessae et concesa, ac per eumdem Capitulum exigi solitae et solita, ad ecclesiam *sic ad statum saecularem reductam, seu illius capitularem mensam hujusmodi, ut prius pertineant; et ipsi Capitulum et canonici, qui pro tempore erunt, illos et illa, ut prius, habeant et percipiant, et a quibusvis personis, quacumque dignitate praefulgeant, quae quoad illa solvenda, quibusvis viis et mediis compelli possint, exigere et percipere absque contradictione quacumque libere ac licite valeant, authoritate praedicta, earumdem tenore praesentium, perpetuo statuimus et ordinamus; et insuper eosdem canonicos et eorum singulos, qui forsan propter transgressionem institutorum regularium hujusmodi aliquam apostasiae notam seu irregularitatem aut inhabilitatem forsan incurrerunt, ab hujusmodi excessibus necnon apostasia, ac quibusvis excommunicationibus et aliis sententiis, censuris, et poenis ecclesiasticis, quas praemissorum occasione forsan quomodolibet incurrerunt, dicta authoritate Apostolica earumdem praesentium tenore absolvimus, et cum eis super irregularitate, si quam censuris hujusmodi ligati, missas et alia divina officia celebrando, aut illis se immiscendo contraxerint, quodque etiam quaecumque, quotiescumque vel qualiacumque cum cura et sine cura saecularia et invicem compatientia beneffitia ecclesiastica, etiam si canonicatus, praebendae, dignitates, personatus, administrationes vel officia in cathedralibus etiam metropolitanis vel collegiatis, et dignitates ipsa in cathedralibus etiam metropolitanis post pontificales majores, seu collegiatis ecclesis hujusmodi principales fuerint, et ad dignitates, personatus, administrationes vel officia hujusmodi consueverint per electionem assumi, eisque cura immineat animarum, si illae alias canonice conferantur aut eligantur, praesententur, vel alias assumantur ad illa, et instituantur in eis, etiam post suppressionem et reductionem hujusmodi, recipere, et illa, necnon quaecumque, quodcumque vel qualiacumque alia beneficia ecclesiastica saecularia et regularia, quae singuli eorum, etiam ex quibusvis concessionibus Apostolicis in titulum vel commendam obtinent vel expectent, necnon in quibus, et ad quae jus eis et eorum cuilibet competit, ut prius retinere, ac quascumque pensiones super quibusvis fructibus, redditibus et proventibus eis assignatas, ut prius quoad vixerint percipere, necnon quibusvis gratiis, et dispensationibus eis et eorum cuilibet Apostolica vel alta quavis authoritate quomodolibet concessas, uti, potiri et gaudere, et benefficia sub eisdem gratiis et dispensationibus compraehensa recipere, et juxta illarum tenorem retinere libere et licite valeant; eisdem authoritate et tenore dispensamus, ac omnes ab eisdem canonicis inhabilitatis et infamiae maculam sive notam per eos praemissorum occasione contractam poenitus abolemus; decernentes, benefficia obtenta hujusmodi propter retentionem praedictam non vaccare et commendam non cessare, ac dispensationes, gratias, et indulta praedicta non expirare, necnon pensiones hujusmodi extinctas non fore, sed dispensationes, gratias, indulta hujusmodi plenam roboris firmitatem obtinere, ac cum clausula permutandi, et commende cedendi: necnon derogationibus, omnibusque et singulis aliis in eis contentis clausulis, eisdem canonicis etiam post reductionem hujusmodi sufragari debere, etiam in omnibus, et per omnia, per inde ac si reductio praedicta facta non fuisset, quodque per quamcumque obedientiam regularem futuri Archiepiscopi Tarraconensis per ipsos Capitulum et singulares personas capitulares ecclesiae Tarraconensis hujusmodi ante expeditionem seu receptionem praesentiam quomodolibet praestitam, nullum ipsis Capitulo et personis capitularibus ac eisdem praesentibus, quoad praemisa per ipsas praesentes gesta et concessa, praejuditium generetur, nec generatum esse aut generari potuisse, censeatur, et illis non obstantibus, easdem pressentes, et in eis contenta, valida et efficatia existere, et suos effectus sortire debere, et sic in praemissis per quoscumque judices, quavis authoritate fungentes, sublata eis quavis aliter judicandi, et interpretandi facultate, et authoritate, judicari et deffiniri debere, irritum quoque et inane quidquid secus super his a quoquam quavis authoritate scienter vel ignoranter contigerit attentari; non obstantibus praemissis ac constitutionibus et ordinationibus Apostolicis, necnon fundatione ecclesiae Tarraconen., ac illius et ordinis praedictorum juramento, confirmatione Apostolica vel quavis firmitate alia roboratis, statutis et consuetudinibus, ac quibusvis privilegiis et indultis illis sub quibuscumque tenoribus et formis, ac cum quibusvis clausulis et decretis concessis, approbatis, et innovatis, quibus, etiamsi pro illorum sufficienti derogatione de illis, illorumque totis tenoribus spetialis, specifica, individua et expressa mentio habenda, aut aliqua alia exquisita forma ad hoc servanda esset, tenoris hujusmodi praesentibus pro sufficienter expressis habentes, illis alias in suo robore permansuris, hac vice dumtaxat specialiter et expresse derogamus, caeterisque contrariis quibuscumque. Volumus autem, quod canonici aliqua irregularitate aut inhabilitate forsan innodati, poenitentiam salutarem per confessorem idoneum, quem quilbiet (quilibet) eorum duxerit eligendum, eis pro praemissis injungendam adimplere omnino teneantur, alioquin praesentes litterae quoad absolutionem hujusmodi eis nullatenus sufragentur. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae absolutionis, supraessionis, extinctionis, immutationis, reductionis, institutionis, applicationis, statuti, ordinationis, absolutionis, dispensationis, decreti, derogationis, et voluntatis infringere, vel ei ausu temerario contraire; si quis autem hoc attentare praesumpserit indignationem Omnipotentis Dei, et Beatorum Petri et Pauli Apostolorum ejus se noverit incursum. Datum Romae apud Sanctum Petrum anno Incarnationis Dominicae M.D.XXX. pridie nonas decembris, pontificatus nostri anno octavo.
