VI.
Item Petrus in synodo quarta per eum celebrata Terrachone die veneris 16 (a) aprilis anno a Nat. Dni. MCCCLXXII fecit constitutiones sequentes. (Vid. pág. 6.)
Quod clerici divina celebrantes officia in ecclesia teneant superpellicia induta, et birretum vel almuciam, et non caputium in capite, nec in collo (b)
Cum honestas a clericis, praesertim dum divina in ecclesia peragunt officia, debeat observari, idcirco nos Petrus miseratione divina Sanctae Terrachonae ecclesiae Archiepiscopus statuimus, et in virtute sanctae obedientiae praecipiendo mandamus, quod quilibet clericus nostrae civitatis et dioecesis beneficiatus beneficio residentiam requirente, vel alius deserviens pro eodem, et etiam conductitius, et maxime si fuerit in sacris ordinibus constitutus, in missis, processionibus, et dum dicet horas in sua ecclesia presente populo, vel alias, ubi consuetum est solemniter horas canonicas decantari in ecclesia, sit superpellitio indutus, nec portet caputium in capite, nec in collo, sed utatur, si voluerit, almucia seu birreto. Contra faciens incurrit hodie poenam quinque solidorum. (c)
(a) Al. cod. 17.
(b) Al. cod. Quod clerici … induta, et stent sine caputio in capite vel in collo.
(c) In caliis odd. deest haec penae impositio.
Quod nullus quaestor portet sanctuarium nec crucem, nisi illi qui per Sedem Apostolicam spetialiter indultum; et quod non praedicent, seu dicant aliud, nisi ut in cartellis sigillo Domini Archiepi. sigillatis continebitur; nec clerici castellos recipiant etc. ut inferius largo modo continetur.
Abusionibus, quas, ut, tam in visitationibus per nos nuper in ecclesiis nostrae dioecesis factis, quam alias didiscimus, et certo reperimus, quod nonnulli quaestores in suis verbis seu expositionibus, et sanctuariis seu relliquiis portandis faciunt, et proponunt, ocurrere cupientes; nos Petrus, Archiepiscopus praefatus statuimus quod nullus rector, vicarius perpetuus, seu quivis alius clericus nostrae civitatis et dioecesis admittant de caetero in sua ecclesia seu parrochia quaestorem aliquem, nisi nostris litteris, vel Vicarii nostri generalis, nostro vel ipsius Vicarii sigillo sigillatis, munitus fuerit; nec castellos, ab eisdem quaestoribus, seu aliis recipiant, nisi fuerint sigillo nostro vel Vicarii nostri sigillati: nec transumptum castellorum, quod sibi tradetur, nisi per ipsum clericum fuerit cum originali cartello sigillo nostro vel Vicarii nostri sigillato fideliter comprobatum recipiat; ita videlicet quod sigillum nostrum vel ipsius nostri Vicarii per ipsos clericos cum diligentia recognoscatur. Nec permittant dictos quaestores in sua ecclesia, vel parrochia crucem vel aliquod sanctuarium, sive signum publice portare, nec campanas pulsare, etiam si per nos seu predecessores nostros hactenus alicui vel aliquibus quaestori vel quaestoribus, cuiuscumque status, ordinis vel conditionis existant, hoc fuerit concessum; quas concessiones quod haec de presenti revocamus et cassamus, exceptis illis, quibus per Sedem Apostolicam hoc fuerit indultum spetialiter vel concessum. Moneant insuper dicti rectores, vicarii perpetui, et clerici alii, quorum intererit, ipsos quaestores, qui ad ecclesias vel parrochias declinaverint, ne in exponendo indulgentias eis concessas excedant fines eorum, quae in litteris, privilegiis, seu cartellis, nostro seu Vicarii nostri sigillo sigillatis, continebuntur; nec aliquid aliud nisi contenta in ipsis tantum dicant seu exponant, et illud breviter et succinte verbis superfluis poenitus resequatis. Et si forte invenerint aliquos quaestores falsas litteras vel falsa sigilla deferre, vel circa sanctuaria deferenda, seu verba per eos proponenda ultra traditam superius formam delinquere seu excedere, et moniti per eos desistere a praemisis noluerint, sanctuaria, et litteras praedictas eis auferant, et eos capiant, seu capi faciant, invocato ad hoc, si neccessarium (a: Al. cod. si necesse) fuerit, auxilio braxii saecularis, et nobis seu Vicario nostro Terrachonae sub fidei custodiat, cum omnibus quae secum portaverint, transmittant, seu transmiti faciant, de suis excessibus cum justitia puniendos.
Quod Praelati et clerici teneant hospitia suorum beneficiorum, officiorum, seu administrationum condiretta (condirecta).
Item nos Petrus, Archiepiscopus praefatus statuimus et in virtute sanctae obedientiae praecipiendo mandamus Abbatibus, Prioribus, et aliis Praelatis ac rectoribus, vicariis perpetuis, et aliis clericis beneficiatis quibuscumque tam saecularibus quam regularibus nostrae civitatis et dioecesis, ut domos seu hospitia suorum monasteriorum, ecclesiarum, beneficiorum, officiorum seu administrationum teneant condirectas seu condirecta, secundum possibilitatem ipsorum, eas seu ea operando (a) et reparando. Inobedientes vero praeter dampnum et destructionem dictarum domorum seu hospitiorum, quae emendare et satisfacere de proprio tenebuntur, nostro arbitrio puniantur.
Quod quilibet clericus faciat se promoveri infra annum a die adeptae possesionis pacificae ad ordines quos suum beneficium, officium, seu administratio exigit seu requirit.
Item nos Petrus, Archiepiscopus praelibatus statuimus et ordinamus ac sub poena privationis beneficii seu administrationis monemus omnes et singulos clericos, beneficia, officia seu administrationes, quibus certus ordo est annexus, intra nostram civitatem seu dioecesim pro nunc obtinentes, ut infra annum a die presenti computandum se faciant ad illos ordines, quos requirunt sua beneficia, officia seu administrationes, cum effectu promoveri; illos vero qui de coetero talia beneficia, officia seu administrationes obtinebunt, volumus, et sub dicta poena monemus, quod infra annum a die adeptae possesionis pacificae ad dictos (b) ordines, ut est dictum, se faciant promoveri: certificantes eosdem quod alias ex tunc ad privandum ipsos dictis suis beneficiis, officiis, seu administrationibus procedemus, nisi propter deffectum aetatis vel alia justa causa, vel de nostri, seu Vicarii generalis nostri licentia canonici excusentur.
(a) Al. cod. operiendo.
(h) Al. cod. ad certos.
Quod (leo Quoc) festum B. Barbarae, quod celebratur XVI. die decembris, fiat et celebretur de cetero IV. die eiusdem mensis decembris.
Ceterum cum rationi non congruat, ut sanctorum solempnia quae celebrat Ecclesia per anni circulum, de eorum obitu, alii una die, alii vero alia die celebrent, et colant, cum una et certa die constet eos ad Dominum migravisse; idcirco nos Petrus, Archiepiscopus memoratus, statuimus et ordinamus quod festum B. Barbarae, Virginis et Martiris Christi, quod celebratur quoad recitationem officii, et alia, in ecclesia et
dioc. nostra Terrachone XVI. die decembris, fiat, et celebretur annis singulis in ecclesia et dioc. nostra Terrachone quarta die eiusdem mensis decembris, qua die Romana et fere universalis Ecclesia communiter solempnizat illud festum.
Quae quidem constitutiones fuerunt factae seu editae per Rev. in Christo Patrem et Dominum D. Petrum miseratione divina sanctae Terracon. ecclesiae Archiepiscopum supra dictum, sanctam synodum celebrantem; ac etiam lectae et publicatae de eius mandato in choro ecclesiae Terrachon. post missam et sermonem, ut est fieri consuetum, coram clero civitatis et diocesis Terraconensis ibidem pro dicta synodo celebranda congregato, per Vicentium Carbuelli (a: Al. cod. Carbonelli), clericum et notarium publicum dicti domini Archiepiscopi et eius auctoritate per civitatem, diocesim et provinciam Terrachone, die scilicet veneris XVI. mensis aprilis, anno a Nativitate Domini MCCCLXXII. praesentibus testibus venerabilibus et discretis viris dominis Bonsaberio Ferraris, Priore, Philippo de Angularia, Sacrista, Joanne Dortoneda, decretorum doctore, Decano, Guillermo Boson, Archidiacono Sancti Laurentii, Joanne Calaff, Infirmario, Joanne Çagual, succentore secundo, Berengario Alanyani, et Guillermo de Gallmariis, canonicis, Guillermo Rosanes, beneficiato de Vallibus, Bernardo de Bacho, in decretis licenciato, Berengario Armengol, civibus Terrachone, et pluribus aliis.
Haec sunt capitula quae requiri debent synodalibus testibus super inquisicionem clericorum. (b: Haec ex Tarracon. Cod. descripsimus tamquam ad praecedentem synodum pertinentia.)
Interrogentur testes sinodales, si clericus bene facit officium ecclesiasticum a cantico graduum usque ad completorium.
Item si libros ecclesiae et pannos altaris et cortinas sine lesione conservat, et mundos conservat ipsos pannos.
Item si visitat infirmos, vel si aliquis ex culpa ipsius decessit inpoenitens.
Item si gratis et sine paccione aliqua conferat ecclesiastica sacramenta et sepulturas et benedictiones nubentium, et alia quae habet facere intuitu servitii ecclesiastici parrochianis suis.
Item si tenet assuetos servitores in ecclesia scilicet diaconum, vel alium presbyterum, prout locus ille consuetudine requirit.
Item si est diligens in correctione parrochianorum circa publica crimina, scilicet adulteria, fornicationes, publicos usurarios et alios publicos peccatores.
Item si ipse clericus vel alii minores clerici tenent publice concubinas in domo propria vel aliena; vel si sunt infamati de aliqua muliere, vel si laborant in aliquo publico crimine, vel sunt venatores, causidici vel rixatores vel lusores taxillorum vel incantatores.
Item si destruxerunt possessiones ecclesiae, vel vendiderunt, vel dederunt consanguineis vel aliis, vel stabiliverunt ad certum censum vel agrarium, et si illud fecerunt ad utilitatem ecclesiae, et auctoritate Episcopi.
Contra laycos.
Si aliquis de parrochianis dimisit uxorem vel uxor virum.
Item si committuntur in parrochia publica adulteria, vel fornicationes, vel si est aliquis de aliqua infamatus.
Item si est ibi publicus usurarius, vel suspectus de haeresi, vel publicus raptor, vel fur, vel sacrilegus, vel blasfemus et hujusmodi.
Item si est aliquis qui habeat uxorem consanguineam, vel e converso.
Item si sint ibi sortilegii, vel venefici.
Item si clericus ecclesiae profert sententias sine scriptis a quatuor annis citra.
Item si cum profert in scriptis ponit in ipsis scriptis causam propter quam excommunicat.
Item si profert sine ammonicione legittima vel trina sententias.
Item si requisitus infra mensem denegavit facere copiam de ipso scripto excommunicato.
