II. Officium in festo Sancti Caroli Magni Imperatoris et Confessoris.

II.

IV
kalend. februarii.

Officium
in festo Sancti Caroli Magni Imperatoris et Confessoris. (Vid. pág.
10.)

Ex
Breviar. eccl. Gerund. ms. anno 1339.

Ad
primos Vesp. super Psalm. 1.a tantum Aña. Regali natus de stirpe,
Deoque probatus Karolus illicite sprevit contagia vitae. Psal.
feriales. = Capit. Non est inventus. = R). Te secutus miles. = Ymnus.
Iste confessor. = V). Amavit. = Ad Mag. Aña. O spes afflictis, timor
hostibus, hostia victis, regula virtutis, juris via, forma salutis,
Karole servorum pia suscipe vota tuorum. Oro. Deus qui
superhabundanti faecunditate bonitatis tuae Beatum Karolum Magnum,
Imperatorem et Confessorem tuum deposito carnis velamine beatae
inmortalitatis trabea sublimasti, concede nobis supplicibus tuis, ut
quem ad laudem et gloriam nominis tui honore imperii exaltasti in
terris pium ac perpetuum intercessorem habere mereamur in coelis.
Per. = Comemor. de Sta. Agnete, et de Sta. Maria. = Ad Matut.
Invitat. Confessorum Regem. = Ymn. Jhesu redempt. = In Noct. Aña.
Beatus vir cum sequent. et suis Psalm. et V). de Comun. Confessor. =
Lect. I. Cupiens Sanctus Karolus Magnus Beati Jacobi Apostoli monitis
obedire, disposuit ire versus Yspaniam, et eam catholice fidei
subiugare. Capta vero civitate Narbona et munita, in qua Yspania inchoatur,
perveniens ad terram Rossilionis quae est principium Cathaloniae,
Christi auxilium et Beatae Virginis Mariae humiliter imploravit. =
R). Euge serve. = Lect. II. Oratione vero completa intendens in
coelum vidit Beatam Mariam Christum eius filium defferentem. Vidit
etiam Beatos Jacobum et Andream manentes unum a dextris et alium a
sinistris. Quos cum inspiceret Sanctus Karolus stupens in
splendoribus percepit Beatam Virginem sic loquentem: Ne paveas
Christi miles Karole, brachium et deffensor Ecclesiae, quoniam nos
tecum in bello erimus et liberabimus te cum victoria et salute. = R).
Qui me confessus. = Lect. III. Sed cum montes transieris Pireneos
obsidebis civitatem Gerundae, et eam licet cum laboribus obtinebis.
In qua ad mei honorem et reverentiam edificabis ecclesiam
Cathedralem. Benedicam tibi et diriguam te super omnes milites huius
mundi et habebis Sanctum Jacobum nepotem meum directorem et tocius
Yspaniae protectorem. Quibus dictis disparuit visio
premonstrata. = R). Sancte Karole. = Lect. IIII. tunc Sanctus Karolus
in Domino confortatus suum exercitum animavit. Et cum in fervore
spiritus exercitum infidelium invassiset, ceperunt terga vertere et
totis viribus fugere, non valentes resistere Cristianis. Finaliter
obtenta victoria in campo qui dicitur Nulet edificavit ecclesiam sub
invocatione Beati Andreae Apostoli, in qua nunc religiosorum
monasterium est constructum. Captis insuper castris et villis
Valispirii et Rossilionis, et ad locum qui dicitur Saclusa Sanctus
Karolus devenisset, scivit Regem Marcilium intus fuisse inclusum.
Ideo ex tunc Saclusa vocatur, qui Mons acutus antea vocabatur. = R).
Sanctus Karolus. = Lect. V. Infidelibus tandem inde fugatis pervenit
ad montis verticem qui vocatur Albarras. Postea nominatus est
Malpartus, ubi invenit resistentiam ne transiret. Tunc Sanctus
Karolus aciem divisit per partes: unam per collum de Panisas, ubi ad
honorem Sancti Martini ecclesiam fabricavit: aliam vero
partem per abruta montium destinavit. Sarraceni vero divisam aciem
intuentes, ceperunt fugere versus civitatem Gerundae, timentes ne
capti, in medio remanerent inclusi. = R). Sanctissime Confessor
Christi Karole. = Lect. VI. Quod audiens Sanctus Karolus destruxit
omnia fortalicia de quibus Christianis transeuntibus periculum
imminebat. Qui persequendo impios, versus Gerundam arripuit viam
suam, et perveniens ad locum de Ramis in honorem Sancti Juliani
ecclesiam edificavit, rotulandus etiam capellam Sanctae Teclae
Virginis in eisdem terminis ordinavit. Beatus vero Turpinus, Remensis
Archiepiscopus altare Sancti Vincentii ibidem exaltavit. = R). Ecce
homo. = Lect. VII. Nemo lucernam accendit. = R). O quam admirabilis
vir. = Lect. VIII. Tunc Sanctus Karolus devote consurgens ivit versus
vallem Hostalesii, et egressus de loco qui dicitur Sent Madir, exivit
obviam Sarracenis, de quibus obtinuit victoriam et honorem. Et
propter hoc ibidem constituit monasterium monachorum construendo
altare maius sub invocatione Virginis gloriosae. Sed quia locus ille
Sarracenis fuit amarus, ideo Sancta Maria de Amer ex tunc fuit ab
incolis nominatus. = R). Beatus Karolus. = Lect. IX. Recedens inde
Sanctus Karolus rediit ad montem de
Barufa, qui est juxta vallem Tenebrosam, et obsedit civitatem
Gerundae. Quam nequivit tunc capere, licet eam multis vicibus
debellasset. Contigit tamen quadam die veneris hora completorii,
coeli facie clarescente, crucem magnam et rubeam lumine undique
adornatam super mesquitam civitatis Gerundae, ubi nunc edificata est
ecclesia Cathedralis, per quatuor horas cunctis videntibus
permansisse, gutas etiam sanguinis cecidisse. = R). Te secutus miles
iste et acceptus tibi Christe, comparatus Heliseo, opus egit dignum
Deo. V). Qui dum orat, languor cedit, mors fugatur, vita redit. = R).
Comparatus. Gloria. = Te Deum. = V). ante Laud. Non est inventus. =
In Laud. Aña. Precinctus fortitudine et potitus victoria donavit
sanctitudine Rex Karolus in gloria. Psal. Dnus. regn. cum reliq. =
Aña. Jubilemus Altissimo in atleta sanctissimo cui missa per
spiritum cerva duxit exercitum. = Aña. In deserto dum devias et
disponis excubias tibi Deus aparuit ales fidem exhibuit. = Aña.
Passionis Dominicae veneratur miracula Regem virtutis celice
benedixit in secula. = Aña. In cithara et timpano laudes dicamus
Domino qui culpae missit regiae quartam latricem veniae. = Capit. et
reliqua omnia de Comun. Confesor.

Sigue el III

Tomo 14. APÉNDICE DE DOCUMENTOS. I.

I.

Notitia
exulatus Episcopi Gerundensis. (Vid. pág. 7.)

Ex
Lib. virid. Capit. eccl. Gerund. fol. 132 b.

Cum
anno Domini MCCCXL primo (1341), die VII mensis januarii fuisset mandatum ex
parte Domini Regis per venerabilem Berengarium de Monte Bovino,
Vicarium Domini Regis Gerundae reverendo in Christo Patri Domino
Arnaldo Dei gratia Gerundensi Episcopo quod infra III dies exisset
terram Domini Regis; ideo dictus Dominus Episcopus et venerabile
Capitulum Gerundense in volta Sancti Johannis ecclesiae Gerundensis
more solito congregati, attendentes quod facta, et negotia ecclesiae
per ipsum Dominum solum non possent fieri, ymmo ea habet cum
canonicis et personis de Capitulo tractare et etiam ordinare, et quod
ipsi canonici et personae de Capitulo ipsum Dominum Episcopum habent
sequi et vocati habent ad eum venire pro praedictis, cum per eum
fuerint requisiti, nec ipsi qui membra sunt bene sine capite ad
utilitatem Ecclesiae esse possunt, nec ipse qui caput est etiam sine
membris cum ipse Dominus Episcopus eos vocare voluerit et eos secum
habere pro praedictis, consideratis omnibus supradictis dicti Dominus
Episcopus et Capitulum concorditer ordinarunt quod quilibet de
Capitulo ubicumque sint infra diocesim Gerundensem habeant et
percipiant integre canonicas portiones et etiam extra diocesim
existentes negotium Ecclesiae propter quod dictum mandatum ipsi
Domino Episcopo factum est pro sequendo ac si in ecclesia residerent.
Et similiter venerabiles Dominus Abbas Sancti Felicis, Dalmatius de
Monte, Sacrista, et Bernardus de Camonibus, canonici Sancti Felicis
recipiant portionem canonicam quam recipere debent in ecclesia Sancti
Felicis Gerundae, sicut recipient portionem canonicam in ecclesia
Gerundensi. Si autem contingeret quod Dominus Episcopus, canonici et
personae de Capitulo haberent exire terram Domini Regis tunc
ubicumque essent sive intra sive extra diocesim reciperent dictam
canonicam portionem. Salvo semper quod si redditus praepositurarum
per Dominum Regem occuparentur semper super ipsa occupatione ad
servitium faciendum ratio haberetur. Et praedicta dicti Dominus
Episcopus et Capitulum ordinarunt ex causa praedicta, et etiam hodie
quae est dies martis VIII dies januarii anni praedicti cum tubis et
voce praeconia ac ex parte Domini Regis a pace et treuga ipse Dominus
Episcopus publice extitit eiectus et etiam nuntiatus. Quae fuerunt
acta et ordinata VI. idus januarii anno praedicto in praesentia
reverendi Domini Episcopi Arnaldi, Episcopi Gerundensis, et
honorabilium Berengarii de Crudilis, Praecentoris, Vitalis de Blanis,
Abbatis ecclesiae Sancti Felicis Gerundae, et Bernardi de Crudiliis,
Archidiaconi Bisuldunensis in ecclesia supradicta, Jasperti
Folcrandi, Sacristae
secundi, et Anthonii de Galiana, Guillermi R. de Montecatheno,
Guillermi de Turrillis, Dalmacii de Monte, Guillermi de Sancto
Vincentio, Francisci de Fortiano et Hugatini de Crudiliis,
canonicorum dictae ecclesiae, et Bernardi de Albis, Bernardi de
Camonibus, Jacobi Ferrarii, Raymundi Alberti, Petri de Ripa, Jacobi
Alberti, Arnaldi de Lacu, praesbiterorum de Capitulo Gerundensi. Qui
omnes interfuerunt praedictis omnibus de quorum voluntate dicta omnia
fuerunt acta et etiam ordinata anno et kalendario ut superius
continetur in volta praedicta Sancti Johannis in ecclesia Gerundensi.

Apéndice II del tomo 14